Çördük yağı, arındırıcı ve temizleyici etkisi nedeniyle binlerce yıldır kullanılmaktadır. Koruyucu özelliğiyle ünlenmiş ve bu nedenle ilerleyen süreçlerde insanlar tarafından nazardan ve olumsuzluklardan korunmak için kullanılmıştır. Ayrıca ölüleri korumak için mezarlıklara bırakıldığı da bilinmektedir.
Çördük, otsu bir bitkidir. Çördük bitkisi, Güney Avrupa, Orta Doğu ve Hazar Denizi’ni çevreleyen bölgeye özgüdür. Adı, İbranice de yer alan adobe ve ezob kelimelerinin birleştirilmesiyle türetilmiş olup kutsal bitki anlamına gelmektedir.
Çördük günümüzde, karaciğer ve safra kesesi rahatsızlıklarının ve çeşitli sindirim ve bağırsak sorunlarının tedavi edilmesi için kullanılmaktadır. Ayrıca öksürük krizlerini gidermek, soğuk algınlığı ve solunum yolu enfeksiyonlarını önlemek ve boğaz ağrılarını yatıştırmak için de kullanılmaktadır. Bu nedenle çördük, solunum problemleri ve astım için kullanılabilecek doğal tedavi yöntemlerinden biridir.
Çördük Bitkisinin Bileşenleri
Çördük bitkisinin lavanta yağı ile aynı olduğu düşünülmektedir ancak bu oldukça yanlıştır. Çördük bitkisi de lavanta bitkisi gibi mor çiçeklere sahiptir ancak bu özellik ikisinin birebir aynı bitkiler olması için yeterli değildir. Çördük, yüksekliği 30 ile 60 cm arasında değişen bir çalıdır ve odunsu bir sapı bulunmaktadır. Yaprakları koyu yeşil rengindedir, çiçekleri kokulu ve renklidir. Bitki yaz aylarında mor-mavi, pembe ve beyaz çiçekler üretmektedir.
Sapları, ilkbahar sonu ve sonbahar başında olmak üzere yılda iki kez budanmaktadır. Sapları kesildikten sonra kurutulmakta ve bu durum yaklaşık 6 gün sürmektedir. Yaprakları ve çiçekleri kuruduktan sonra ince ince doğranmakta ve bir kaba alınarak 18 aya kadar saklanabilmektedir. Ayrıca bitki uçucu yağ ve kapsül formunda da kullanılabilmektedir.
Çördük, nane ailesinin bir parçasıdır ve bundan dolayı yiyeceklere eklendiğinde oldukça yoğun nane aroması vermektedir. Bu nedenle yemeğin tadını yok etmemesi adına salatalara, et sularına veya çorbalara eklenirken daha küçük miktarda eklenmesi tavsiye edilmektedir.
Çördük yağının ana bileşenleri monoterpenler (cis-pinochamphone, trans-pinocamphone ve beta-pinen) ve sekiterpenlerdir (germakren ve elemol). Ancak bitki özütünün kimyasal bileşimi bitkinin büyüme aşamasına göre değişmektedir.
Çördük yağında bulunan flavonoidler, faydalı antioksidanlardır. Advanced Pharmaceutical Bulletin’de yayınlanan bir incelemede, çördük yağının yüzde 99,9’unu 20 temel bileşiğin oluşturduğundan bahsedilmektedir. Apigenin 7-0-β-D-glukuronid, ana flavonoid olarak belirlenmiş, mirtenilasetat, kafur, germakren ve spatulenol ise diğer ana bileşikler olarak kabul edilmiştir. Bu kimyasal incelemede elde edilen veriler, çördük otunun antioksidan etkisinin bulunduğunu göstermektedir. Bu nedenle çördük bitkisinin mutfakta ve çeşitli tıbbi durumlarda kullanılmasının oldukça faydalı olacağı düşünülmektedir. {1*}
Çördük Yağının Faydaları Nelerdir?
Çördük, sağlık açısından oldukça faydalı bir bitkidir. Solunuma yardımcı olmakta, parazitlerle savaşmakta ve bağışıklık sistemini güçlendirmektedir. Enfeksiyonlara karşı vücudu korumakta, dolaşımı hızlandırmakta, kas spazmlarının ve kas ağrılarının daha kısa sürede ve daha az ağrıyla atlatılmasını sağlamaktadır.
Solunuma Yardımcı Olur
Çördük antispazmodik etkiye sahip olduğu için solunum sistemindeki spazmları gidermekte ve öksürüğü yatıştırmaktadır. Aynı zamanda kuvvetli bir balgam söktürücüdür. Solunum yollarında biriken balgamı gevşetmektedir. Bu özelliği soğuk algınlığından dolayı ortaya çıkan enfeksiyonları iyileştirmeye yardımcı olmakta ve bronşit gibi çeşitli solunum yolu hastalıklarının doğal yollarla tedavi edilmesini sağlamaktadır. {2*} {3*}
Öksürük, zararlı mikropları, tozu ve tahriş edici organizmaları dışarı atmaya çalışan solunum sisteminin oluşturduğu bir tepki çeşididir. Çördük yağının anti-spazmodik ve antiseptik özelliğe sahip olması, öksürük ve diğer solunum yolu hastalıklarının tedavi edilebilmesi için kullanılmasına neden olmaktadır.
Çördük yağı aynı zaman da boğaz ağrısının tedavi edilmesi için de oldukça etkilidir. Bu özelliği nedeniyle öğretmenler, şarkıcılar ve öğretim görevlileri gibi gün boyunca sesini kullanan insanlar tarafından tercih edilmektedir. Boğaz ağrısını ve solunum sisteminde meydana gelen çeşitli problemleri azaltmak için, çördük yağı tüketmek veya boğaza birkaç damla çördük yağı sürmek oldukça etkili olacaktır.
Parazitlerle Savaşır
Parazitlerden bazıları; tenya, pire ve kancalı kurtlardır. Çördük yağı bir vermifüj olduğundan dolayı özellikle bağırsaklardaki parazitlerle savaşmaktadır. {4*}
Bir parazit yok olmadığında konak hücresinde yaşamakta ve o hücreden beslenmektedir. Bu da besin emiliminin bozulmasına, zayıflığa ve hastalığa neden olmaktadır. Ayrıca parazitler bağırsaklarda yaşıyorsa sindirim ve bağışıklık sisteminin bozulmasına neden olmaktadır.
Çördük yağı, vücuttaki birçok sisteme yardımcı olmakta ve vücudun ihtiyaç duyduğu besinlerin parazitler tarafından alınmamasını sağlamaktadır.
Enfeksiyonlarla Savaşır
Çördük, yara ve kesiklerden dolayı ortaya çıkan enfeksiyonların oluşmasını engellemektedir. Yaranın olduğu bölgeye uygulandığında, antiseptik özelliğinden dolayı enfeksiyonlarla savaşmakta ve bakterileri öldürmektedir. {5*} Ayrıca çördük bitkisi, derin kesiklerin, yara izlerinin, böcek ısırıklarının ve hatta sivilce izlerinin giderilmesine yardımcı olmaktadır.
Almanya’da Hijyen Enstitüsü Viroloji Bölümü’nde yapılan bir araştırmada, çördük yağının plak azaltma konusundaki etkisi ve genital uçuklarla savaşma kabiliyeti test edilmiştir. Genital herpes, cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Bu nedenle sessizce yayılmakta olan kronik, kalıcı ve oldukça etkili bir enfeksiyondur.
Yapılan çalışma, çördük yağının plak oluşumunu yüzde 90’dan fazla azalttığını ve yağın virüse karşı savaştığını göstermektedir. Bu nedenle uçuk tedavisi için doğrudan cilde sürülerek uygulanabilmektedir. {6*}
Dolaşımı Hızlandırır
Vücuttaki kan dolaşımının hızlanması kalbe, kaslara ve arterlere fayda sağlamaktadır. Çördük anti-romatizmal özellikleri nedeniyle dolaşımı daha sağlıklı hale getirmektedir. {7*}
Çördük bitkisi, kan dolaşımının hızlanmasını sağlamakta ve gut, romatizma ve artrit gibi çeşitli hastalıkların tedavi edilmesine yardımcı olmaktadır. Kan dolaşımı gerektiği gibi olduğunda kişinin kalp atış hızı düşmekte ve ardından kalp kasları gevşemektedir. Bu da vücut ve tüm organlar üzerinde olumlu etkilere neden olmaktadır.
Pek çok insan artrit tedavisinde doğal yöntemleri tercih etmektedir. En yaygın artrit türü olan osteoartrit eklemler arasındaki kıkırdaklar yıprandığında ortaya çıkmakta ve iltihaplanmaya ve ağrıya neden olmaktadır. Çördük bitkisi ve çördük yağı kan dolaşımını hızlandırmakta ve bu nedenle şişmeyi ve iltihaplanmayı engellemektedir. Bu da kanın vücutta daha hızlı dolaşmasına ve tıkanmış arterlerin neden olduğu basıncın azalmasına neden olmaktadır.
Çördük yağı dolaşımı iyileştirme yeteneği sayesinde hemoroid problemi için doğal bir tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Hemoroid anüs ve rektum damarları üzerindeki basıncın artmasından kaynaklanmaktadır. Damarlarda oluşan baskı ve şişlik ağrıya ve kanamaya neden olmaktadır.
Kas Ağrısını ve Kas Spazmlarını Giderir
Vücudun hemen hemen her yerinde kas dokusu bulunmaktadır. Bu nedenle hayatın her döneminde ve vücudun neredeyse her yerinde kas ağrısı hissetmek mümkündür. İtalya’da Doğal Maddelerin Farmakolojisi ve Genel Fizyoloji Bölümü’nde yapılan bir araştırmada, çördük yağının etkisi tavşan bağırsaklarında test edilmiş ve yağın kas gevşetici özelliğe sahip olduğu tespit edilmiştir. {8*}
Çördük yağı antispazmotik özelliği sayesinde kas ağrılarını ve kas spazmlarını azaltmak için kullanılabilmektedir.
Bağışıklık Sistemini Güçlendirir
Çördük, bakteri ve parazitlerin yok edilmesini sağlamaktadır. Bu da dolaşım sisteminin güçlenmesine neden olmaktadır. Çördük yağı enflamasyonu azaltmakta ve kan dolaşımının daha kolay şekilde gerçekleşmesini sağlamaktadır.
New York’taki North Shore Üniversite Hastanesi Tıp Bölümü’nde yapılan bir çalışma oldukça umut vericidir. Çalışma sonucunda çördük bitkisinin içerisinde pek çok bileşenin bulunduğu ve bunlardan birinin anti-HIV aktivitesi gösterdiği rapor edilmiştir. Bu durum çördük bitkisinin, AIDS hastalığının tedavisine katkı sağlamasına neden olabilmektedir. {9*}
Sindirimi Kolaylaştırır
Çördük bitkisi, uyarıcı özelliğe sahiptir. Bu nedenle safra salgısının ve sindirim enzimlerinin artmasını sağlamaktadır. Bu salgılar kimyasal reaksiyonları hızlandırmakta ve besinlerin daha kısa sürede parçalanmasına neden olmaktadır.
Çördük yağı, sindirimi kolaylaştırmakta ve kompleks haldeki proteinlerin ve karbonhidratların daha kolay şekilde parçalanmasına yardımcı olmaktadır. Sindirim sistemi, sinir sistemi, endokrin sistem ve immün sistemle etkileşim içindedir. Bu nedenle çördük yağı yalnızca sindirim sistemine değil, tüm vücuda katkı sağlamaktadır.
Çördük yağı aynı zamanda bağırsakta meydana gelen gaz probleminin giderilmesine, hazımsızlığın ve iştahsızlığın tedavi edilmesine yardımcı olmaktadır. {10*}
Cilt Sağlığı Açısından Oldukça Faydalıdır
Çördük yağı, sivilcelerin tedavi edilebilmesi için kullanılabilecek doğal tedavi yöntemlerinden biridir. Antiseptik özelliği nedeniyle ciltteki bakterileri öldürmekte ve enfeksiyonlara karşı savaşmaktadır. Yapılan araştırmalar, çördük yağının bakteriyostatik etkiye sahip olduğunu yani yağın bakterilerin üremesini durdurma konusunda oldukça etkili olduğunu göstermektedir. {11*}
Çördük Bitkisi ve Çördük Yağı Nasıl Kullanılır?
Çördük yaygın olarak boğaz ve solunum yolu enfeksiyonları, yorgunluk, kas ağrıları ve artritle savaşmak için kullanılmaktadır. Genel anlamda çaya dahil edilerek kullanılsa da kapsül, yağ veya özüt formunda kullanılması da aynı etkiyi göstermesine neden olmaktadır. Çördük yağının yaygın kullanım alanları ise şunlardır:
- Aromaterapi uygulamaları için 3-5 damla çördük yağını, uygulayacağınız bölgeye dağıtın veya doğrudan şişeden soluyarak içinize çekin.
- Çördük yağını cilt tahrişini, yanıkları ve morlukları tedavi etmesi için kullanacaksanız cilde doğrudan sürmeden önce, hindistancevizi veya jojoba yağı gibi bir taşıyıcı yağ ile seyreltmeniz tavsiye edilmektedir.
- Çördük yağını yaraları tedavi etmesi amacıyla kullanacaksanız, eşit miktardaki jojoba yağı ve hindistan cevizi yağıyla karıştırmanız ve hazırladığınız bu karışıma 2-3 damla çördük yağı eklemeniz tavsiye edilmektedir. Elde ettiğiniz bu karışımı günde 2 kez 2-3 damla kullanmanız önerilmektedir.
- Çördük yağının vücut ısısını düşürme etkisinden faydalanmak için 3-5 damla çördük yağını ılık banyo suyuna ekleyerek duş alabilirsiniz.
- 2 damla çördük yağını 1 çay kaşığı hindistancevizi yağı ile karıştırıp hazırladığınız bu karışım ile ayaklarınıza masaj yapabilirsiniz. Bu karışım, ateşin düşmesini sağlayacak doğal tedavi yöntemlerinden biridir.
- Daha güzel kokular elde etmek için sabunlara ve çeşitli losyonlara çördük yağı eklenebilmektedir.
- Çördük bitkisini yemeklere dahil ederek tüketebilirsiniz. Çördük bitkisi, et suyuna, çorbalara ve salatalara dahil edilerek kullanılabilmektedir. Bitki yoğun bir nane aromasına ve hafif acı bir tada sahiptir.
- Dahili şekilde tüketmek istiyorsanız suyunuza veya hazırladığınız çeşitli smoothielere 1-2 damla çördük yağı ekleyebilirsiniz. Ancak dahili kullanımlarda çok yüksek kaliteye sahip markaların ürünlerini tercih etmeniz önerilmektedir.
- Çördük bitkisinin üst kısımları, infüzyon ve şifalı çaylar yapmak için suya batırılarak kullanılmaktadır.
- Çördük bitkisi arıcılar tarafından sıkça kullanılmaktadır. Bunun nedeni bitkinin, zengin ve aromatik bal üretimine önemli ölçüde katkı sağlamasıdır.
- Ağızdaki bakterileri öldürmek için 1-2 damla çördük yağını su ile karıştırıp gargara yapabilirsiniz.
- Çördük yağını, kan dolaşımını hızlandırmak ve hasarlı kalp hücrelerini onarmak için kullanabilirsiniz. Ancak bu esnada yağı, doğru dozda ve gereğinden fazla kullanmamaya dikkat etmeniz gerekmektedir.
- Çördük yağı, sardunya, limon, adaçayı, greyfurt, lavanta, biberiye ve portakal yağı gibi çeşitli yağlarla uyum sağlamaktadır.
Çördük Çayı Tarifi:
- İki bardak suyu kaynatın.
- Suya iki yemek kaşığı taze çördük yaprağı ekleyin.
- 30 dakika demlenmesine izin verin.
Ölçüyü isteğe göre arttırabilirsiniz ve çayı gerektiğinde tekrar ısıtarak tüketebilirsiniz.
Çördük çayı, solunum yolu enfeksiyonlarını, soğuk algınlığını ve boğaz ağrısını hafifletmek için kullanılabilecek harika bir tedavi yöntemidir. Ayrıca sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olmakta ve bağışıklık sistemini desteklemektedir. İyileşme sürecini hızlandırmak ve yara izlerinin görünümünü en aza indirmek için yaralarınıza, kesiklerinize ve morluklarınıza bile çördük çayı sürebilirsiniz.
Çördük Yağının Zararları ve Çördük Yağını Kullanırken Alınması Gereken Önlemler
Çördük yağı, gıdalarda ve çeşitli tıbbi çalışmalarda doğru miktarlarda kullanıldığı sürece hiçbir soruna yol açmamaktadır. Ancak çördük yağının hamilelik sürecinde kullanılmaması tavsiye edilmektedir. Yağ rahmin kasılmasına ve hamile kişinin adet görmesine sebep olabileceğinden dolayı düşük riskinin artmasına neden olmaktadır.
Çördük bitkisinin emzirme döneminde herhangi bir soruna yol açıp açmadığı bilinmemektedir. Bu nedenle emzirme dönemindeki kişilerin kullanmadan önce muhakkak doktoruna danışması tavsiye edilmektedir.
Çocukların çördük yağı kullanması kesinlikle önerilmemektedir. Birkaç gün içinde 2-3 damla çördük yağı kullanan bir çocukta konvülsiyonlar görüldüğü rapor edilen bilgiler arasında yer almaktadır. Ayrıca çeşitli hastalıklardan dolayı nöbetler geçiren kişilerin çördük yağı kullanmamaları gerekmektedir. Çünkü yağ, nöbetleri tetikleyebilmekte veya nöbetlerin daha ağır geçmesine neden olabilmektedir.
Çördük yağını kullanırken günde 30 damladan fazla kullanmamaya dikkat etmeniz gerekmektedir. Yağın gerekenden daha fazla kullanılması vücudun kasılmasına ve kişinin nöbet geçirmesine neden olabilmektedir.
Aynı zamanda çördük yağı tansiyonu yükseltmektedir. Bu nedenle düşük tansiyon hastaları için faydalı olsa da yüksek tansiyon hastaları açısında oldukça zararlıdır.
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3845980/
{2*} https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/hyssopus-officinalis
{3*} https://www.drugs.com/npc/hyssop.html
{4*} https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/hyssopus-officinalis
{5*} https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/22311866.2011.10719080
{6*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17976968/
{7*} https://books.google.com.tr/books?id=w8M_DAAAQBAJ&pg=PA32&lpg=PA32&dq=hyssop,+anti-rheumatic+properties&source=bl&ots=uUCtIashhb&sig=pBJIc2j1Jcpq-kFMFIG8oqJ6U3Y&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=hyssop%2C%20anti-rheumatic%20properties&f=false
{8*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11914956/
{9*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1708226/
{10*} https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-258/hyssop
{11*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11518428/