Zona Hastalığı Tehlikeli midir?

Her yıl, milyonlarca insan zona hastalığı geçirmektedir. Bu yüzden zona hastalığının doğal yollarla tedavi edilmesi oldukça önemli bir konudur. Zona hastalığı, sinir ağrısına, kaşıntıya, ateşe ve içi sıvı dolu kabarcıklara neden olmaktadır. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin bu hastalığa yakalanma riskinin daha yüksek olduğu bilinmektedir.

Zona hastalığına sebep olan virüs, suçiçeği hastalığına sebep olan virüs ile aynıdır. Daha önce suçiçeği geçiren kişilerin yaklaşık yüzde 10’unda zona hastalığı da görülmektedir. Zona hastalığına yakalanma riski yaş faktörüne bağlıdır. 50 yaş ve üzeri gruplar için bu hastalığın daha riskli olduğu bilinmektedir. [1*]

Zona hastalığının doğal olarak tedavisi mümkündür. Bağışıklık sistemini güçlendiren gıdalar tüketilerek hem bu hastalığa yakalanma riski düşürülmekte, hem de hastalığa yakalandıktan sonra iyileşme süreci kısaltılmaktadır. Ayrıca bu hastalığın tedavi sürecinde gıdalara ek olarak uçucu yağlar ve çeşitli doğal takviyeler de kullanılabilmektedir.

Zona Hastalığı Nedir?

Zona, suçiçeği hastalığına da neden olan, varicella-zoster virüsünün neden olduğu bir enfeksiyondur. Suçiçeği enfeksiyonu bittikten sonra bile virüs, zona olarak aktifleşmeden önce sinir sisteminde yıllarca yaşayabilmektedir. Zona, herpes zoster olarak da adlandırılabilmektedir. Zona, vücutta tek bir bölgede (lokalize zoster)  görülebildiği gibi tüm vücuda da yayılabilmektedir (dissemine zoster). Suçiçeği geçirmek zona hastalığına bağışıklık sağlamamaktadır. Tıp uzmanlarına göre, suçiçeği geçirildiğinde, bu hastalığa sebep olan virüs vücutta kalmaktadır. Vücutta uykuda kalan bu virüs, sağlıklı kişiler için hiçbir soruna neden olmamaktadır. Fakat kişinin bağışıklık sistemi zayıfladığında, virüs yeniden etkinleşerek zona hastalığına sebep olabilmektedir. [2*]

Zona, vücudun herhangi bir tarafındaki küçük alanı etkilemektedir. Zona hastalığının genel belirtileri şunlardır;

• Ağrı
• Ciltte kızarıklık
• Kaşıntı
• Yanma
• Uyuşma
• İçi sıvı dolu kabarcıklar

Ayrıca zona, baş ağrısına, ateşe, yorgunluğa, da sebep olabilmektedir. [3*]

Zona hastalığı 3 ile 5 hafta arasında iyileşmektedir. İnsanların çoğu hayatları boyunca sadece bir kez bu hastalığı geçirmektedir. Fakat birden fazla geçirme olasılığı da bulunmaktadır. [4*]

Zona hastalığına yakalanma riski en yüksek olan kişiler:

• Zayıf bağışıklık sistemine sahip olanlar. Örneğin, kanser hastaları.
• 50 yaşından büyük olan kişiler.
• Yakın zamanda hastalık geçiren kişiler.
• Aşırı stres altında olan kişiler.
• Büyük bir travma geçiren kişiler. [5*]

Doğal Tedavi Yöntemi

Zona hastalığının doğal yollarla tedavisi mümkündür. Bu hastalığın doğal yollarla tedavi edilmesi zor ve pahalı olmamakla birlikte evde rahatlıkla yapılabilmektedir. Zona hastalığı virüsten kaynaklandığı için, doğal tedavisi bağışıklık sisteminin güçlendirmeyi amaçlamaktadır.

Bağışıklık Güçlendiren Yiyecekler

Bağışıklık sistemini güçlendiren gıdalar tüketilerek hem zona hastalığı önlenebilinmekte, hem de iyileşme süreci hızlandırılabilinmektedir.

• B vitamini içeriği yüksek gıdalar: Zona hastalığında sinir sistemi, bu hastalığa sebep olan virüs tarafından saldırıya uğramaktadır. B vitamini bakımından zengin gıdalar tüketmek sinir sistemini güçlendirmektedir. B vitamini bakımından zengin gıdalar; otla beslenmiş sığır eti, kültürlü süt ürünleri, yumurta, tavuk, balık.
• Su: Yeterli su tüketimi, virüsün sistemden atılmasına yardımcı olmaktadır. Her 2 saatte 200 mL su içilmelidir.
• Sarımsak ve soğan: Çiğ sarımsak ve soğan, bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olan allisin içermektedir.
• C vitamini içeriği yüksek gıdalar: C vitamini bağışıklık sistemini güçlendirmeye ve iyileştirmeyi hızlandırmaya yardımcı olmaktadır. Turuncu ve sarı meyve-sebzeler C vitamini bakımından zengindir.
• Yeşil yapraklı sebzeler: Bu sebzeler, bağışıklık sistemini güçlendiren beta-karoten ve kalsiyum bakımından zengindir.

İyileşme Sürecini Yavaşlatan Yiyecekler

Zona hastalığı sürecinde iyileşmeyi yavaşlatan gıdalardan uzak durulmalıdır. Bu gıdalar:

• Şeker: Enfeksiyon ile savaşan beyaz kan hücrelerini azaltmaktadır.
• Meyve suları: Meyve suları yüksek miktarda şeker ve düşük miktarda lif içermektedir. Bu nedenlerle iyileşme sürecini olumsuz etkilemektedir.
• Kafein: Vücuttaki su oranını azaltmaktadır. Su oranının azalması, virüsün vücuttan atılmasını engellemektedir.
• Gazlı içecekler: Asidik yapıda olan bu içecekler, akut hastalıklara sahip olan kişileri olumsuz etkilemektedir.
• Kızarmış yiyecekler: Kızarmış yiyecekler vücut sıvılarının pH dengesini bozarak asidik ortam yaratmaktadır. Bu durum iyileşme sürecini olumsuz etkilemektedir.

Zona Hastalığında Kullanılabilecek Takviyeler

Zona hastalığı tedavisinde kullanılan, bağışıklık sistemini destekleyici takviyeler aşağıda listelenmiştir. Bunlar:

• C Vitamini: Bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olan beyaz kan hücrelerini arttırmaktadır. ( günlük alınması gereken C vitamini miktarı 75 ile 120 mg arasıdır.)
• Ekinezya: Vücudun enfeksiyonlara ve virüslere karşı savaşmasına yardımcı olan bir bitkidir. (günde 3 kez 500 mg)
• Kekik yağı: Güçlü antiviral etkiye sahiptir. (günde 2 kez 500 mg)
• B12 Vitamini: Daha hızlı iyileşmeye ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olmaktadır. (günde 1000-5000 mcg)
• Çinko: Bağışıklık sistemini destekler ve antiviral etkiye sahiptir. (günde 50 mg)

Uçucu Yağlar

Zona tedavisinde uçucu yağlar da yaygın olarak kullanılmaktadır. Sardunya yağı üzerine yapılan çalışmalar sonucunda, zona salgınının ardından herpetik nevralije (PHN) bağlı ağrıyı azalttığı gözlemlenmiştir. Sardunya yağı dakikalar içerisinde ağrı hissini azaltmaktadır. Araştırmalara göre sardunya yağının, ağrıyı iyileştirmesi haftalar süren kapsaisin içeren ilaçlardan daha iyi bir performans gösterdiği kanıtlanmıştır. [6*]

Zona tedavisi için kullanılan diğer uçucu yağlar:

• Çay ağacı yağı
• Limon otu yağı
• Lavanta yağı
• Nane yağı
• Siyah kimyon tohumu yağı [7*]

2 damla esansiyel uçucu yağ, ¼ çay kaşığı hindistan cevizi yağı ile karıştırılıp ağrılı bölgeye uygulanmalıdır. Uçucu yağları kullanmadan önce, alerjik reaksiyona sebep olup olmayacağını öğrenmek için dirsek içi gibi hassas bir bölgede denenmelidir.

Zona Tedavisinde Kullanılan Diğer Doğal Yöntemler

Zona hastalığı tedavisinde kullanılan diğer gıdalar ise şunlardır:

• Bal: Bal antiviral özellik göstermektedir. Zona döküntüleri olan bölgeye direkt olarak uygulanmaktadır. 2012 yılında yapılan bir çalışma sonucunda, manuka balının ve yonca balının varicella-zoster virüsüne karşı belirgin antiviral etkiye sahip olduğu görülmüştür. [8*]
• Kolloidal Yulaf Ezmesi: Kolloidal yulaf ezmesi içeren suda banyo yapmak, zonanın sebep olduğu kaşıntıyı önlemektedir. Sıcak su kaşıntıyı artırdığından, banyo sırasında suyun sıcak olmamasına dikkat edilmelidir. [9*]
• Soğuk kompres uygulanması: Ateşin düşürülmesi, kaşıntının, ağrının ve hassasiyetin önlenmesi için zona olan bölgeye soğuk kompres uygulanmalıdır.
• Stresin azaltılması: Mayo Clinic’e göre, kişi hayatındaki stresi azaltırsa zona hastalığı tedavi süreci kısalmakta ve bu hastalığa yakalanma riski azalmaktadır. Stres bağışıklık sistemini kötü etkileyen en önemli unsurlardan bir tanesidir. [10*]

Zona Hastalığının Konvansiyonel Tedavisi

Zona tedavisinde, Valasiklovir (valtrex), Famciclovir (Famvir), Asiklovir (Zovirax) gibi antiviral ilaçlar kullanılmaktadır. Tedavi sürecinin ilk aşamasında, ağrıyı azaltıcı kapsaisin içeren bir krem verilerek, ağrı olan bölgenin uyuşturulması sağlanılmaktadır. Zona ağrısı için, trisiklik antidepresanlar, anti-konvülzanlar ve kodein gibi ilaçlar da kullanılabilmektedir. [11*]

2006 yılında zona aşısı bulunmuştur. Bu aşı 60 yaş ve üzeri yaş gruplarına uygulanmaktadır. Bulunan bu aşının zona riskini yarı yarıya azalttığı bilinmektedir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, her ilaç gibi zona aşısının da alerjik reaksiyonlara sebebiyet verebileceğini bildirmektedir. Ancak yapılan araştırmalar ile aşının ciddi hasara veya ölüme sebep olma riskinin çok düşük olduğu kanıtlanmıştır. [12*] Ayrıca Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, hamile kadınların ve hamile kalmak isteyen kadınların zona aşısı yaptırmaması gerektiğini açıklamıştır. [13*]

Zona İçin Alınması Gereken Önlemler

Zona hastalığı bazı insanlar için bulaşıcı olabilmektedir. Zona hastası olan bir kişi, hastalık virüsünü, suçiçeği hastalığına bağışıklığı olmayan kişilere bulaştırabilmektedir. Zona virüsü, vücutta oluşan kabarcıklar ile doğrudan temas yolu ile bulaşmaktadır. [14*]

Zona hastalığı 70 yaş ve üzeri kişiler için oldukça risklidir. Bu sebeple, 70 yaş ve üzeri hastalar için acil tıbbi destek gerekmektedir. Göz yakınında oluşan zona tedavi edilmediğinde kalıcı göz hasarına sebep olabilmektedir.