Her yıl yüz binlerce insanın intihar girişiminde bulunduğu biliniyor. Tüm intiharların yüzde 25 ila yüzde 35’inin doğrudan depresyondan kaynaklandığı tahmin ediliyor. Depresyonu olan herkesin intihar etme düşüncesi olacak diye bir şey yok tabii. Fakat, depresyon şiddetli hale geldiğinde ve tedavi edilmediğinde, durumun intihar etme noktasına kadar gelmesi mümkün olabiliyor.
İntihar Düşünceleri Nelerdir?
İntihar düşünceleri, genellikle depresyon, travma veya trajik olaylara tepki olarak ortaya çıkar. Kişinin çok yalnız, umutsuz ve kapana kısılmış hissetmesi de intihar düşüncesini besler. Ayrıca, intihar riski olan kişilerin, uyuşturucu ve alkol kullanımının, depresyonu kötüleştirdiği ve intiharı tetiklediği de araştırmalarca keşfedilmiştir.
Bir başka şaşırtıcı bulgu da intihar riski altında olabilecek şiddetli depresyonu olan kişilerin birçoğunun, alakasız görünebilecek diğer hastalıkların belirtilerini de göstermesidir. Bunlar; mide ülseri, IBS, konuşma bozuklukları, artrit ve cilt problemleridir.
Bu gibi problemler dışında, bilişsel bozukluk veya kanser gibi ciddi bir hastalığa sahip olmak da depresyona ve intihar eğilimine sebep olabilir. Ne yazık ki, bu bir kısır döngüdür ve bu rahatsızlıklar birbirini besler. Eğer kişi depresif ve stresli olursa bu durum kişinin genel sağlığını da negatif yönde etkilemeye devam eder.
İntihar Düşüncesi Olan Kişilerin Davranış Biçimleri
Majör depresyonu olan birçok hasta, tamamen yalnız olduğunu düşünmektedir. Kendisini dinleyecek ve sorunlarını anlayacak kimsenin olmadığına inanır. Ayrıca, hiçbir şeyin düzelmeyeceğini düşünür. Güzel bir hayat sürmenin imkânsız olduğu algısına sahiptir.
İntihar girişiminde bulunan veya geçmişte intihar düşünceleri olduğunu bildiren kişilerin çoğunun aşağıdaki ortak belirti ve bulgulara sahip olduğu gözlenmiştir:
- Genellikle, yaşamanın bir anlamı olmadığını düşünürler.
- Kendi hayatlarının başkaları için önemsiz olduğunu düşünürler.
- Gelecekte her şeyin daha iyi olacağına dair umutları yoktur. Ayrıca, tedavi olmanın hiçbir işe yaramayacağını düşünürler.
- İzole ve yalnız yaşarlar.
- Kendilerini sosyal çevrelerinden ve hatta ailelerinden soyutlarlar.
- Çok endişeli, nevrotik, heyecanlı ve huzursuz hissederler. Hızlı kalp atışı, terleme, seğirme, iştah azalması ve uyku güçlüğü gibi kaygı semptomlarında artış da gözlenebilir.
- Ruh hali değişimleri ve tavırlarda dramatik değişiklikler gözlenebilir. Bu bipolar bozukluk, manik depresyonun bir işaretidir.
- Çok yorgun hissederler. Normalde zevk aldıkları şeylere karşı ilgisiz olabilirler.
- Kas ağrıları ve halsizlik de kimi zaman uyarıcı olarak nitelendirilir.
- Bazı kişilerde alkol, uyuşturucu veya reçeteli hapların kullanımı artabilir. Bu durum bazen bağımlılık veya yoksunluk belirtileri gösterme noktasına kadar gelebilir.
- Öfke, aşırı saldırganlık veya şiddet belirtileri gösterebilirler.
- Ölüm hakkında yazabilir, şarkı söyleyebilir veya ölümle ilgili düşünceleri ifade etmenin başka yollarını arayabilirler.
İntihar Düşüncelerini Tetikleyen Faktörler
Normalde başka bir psikiyatrik bozuklukla mücadele eden kişi intihar konusunda yüksek risk kategorisinde sayılabilir. Ayrıca, geçmişte intihara teşebbüs eden biri yine bu grupta sayılabilir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, diğer risk gruplarında yer alan kişiler de şu şekilde sıralanabilir: [2*]
- Ciddi bir hastalığının olması,
- Madde kullanımı ve aşırı alkol tüketimi
- Nörolojik değişiklikler ve hormonal dengesizlikler
- Genetik yatkınlık
- Kötü çocukluk deneyimi (zorbalık, şiddet)
- Yaşanan travmatik olaylar (sevdiği birinin kaybı, istismar)
- Toplumdan dışlanmak
- Finansal problemler
- Dürtüsel veya agresif eğilimler
- Yasal sorunlar
Majör Depresyon İçin Uygulanan Tedaviler
Şiddetli depresyon ve intihar girişimleri genellikle reçeteli ilaçlar ve terapiler ile tedavi edilir. Fakat, her hasta için ruh hali değişikliklerine bağlı semptomlarının üstesinden gelmek amacıyla ilaç kullanmak gerekmez. Depresyon hastaları için ilaç kullanımı tek başına bir tedavi niteliği taşımamaktadır. Çoğu zaman hastalığın altında yatan tüm psikolojik sorunlar çözülmediği için ilaçlar zamanla etkisini yitirebilir ve birçok yan etki de yaratabilir.
İntihar Düşüncelerini Önlemek İçin Tedavi Yöntemleri
Her yıl birçok kişinin intihar girişiminde bulunduğu bilinmektedir. intihar etme düşüncesi yukarıda da bahsettiğimiz gibi birçok sebeple tetiklenebiliyor. İntihar düşüncelerinin önüne geçebilmek için bu yolları izleyebilirsiniz:
- Bir Profesyonelden Yardım Alın: Çevrenizde intihara meyilli olduğunuzu düşündüğünüz biri mi var, ya da bu kişi siz misiniz? Bu durumda yapabileceğiniz en iyi şey yardım edebilecek biriyle iletişime geçmek olacaktır. Özellikle, bilişsel davranışçı terapi (CBT) sunan bir psikologdan yardım almanız sizin için çok faydalı olacaktır.
- Destekleyici Bir Diyetle Depresyon ve Anksiyeteyi Azaltın: Bazı diyetlerin zihinsel sağlık sorunlarının kötüleşmesini önlemeye yardımcı olabileceği gösterilmiştir.
- Özellikle; sağlıklı yağlar, yüksek antioksidan içeren gıdalar ve probiyotik besinler bu süreçte tüketilmesi önerilen besinlerdir. Öte yandan şeker, işlenmiş gıdalar, kafein ve alkolden ise bu süreçte kaçınmanız gerekmektedir.
- Stres Kontrolü İçin Sıkça Egzersiz Yapın: Egzersiz serotonin, endorfin ve nöropeptid gibi “mutluluk hormonları” üretimini artırmaktadır. Bu nedenle egzersiz yapmanın depresif duygu ve davranışları önlemeye ve tedavi etmeye yardımcı olduğu gözlemlenmiştir.
- Bu egzersizler; koşmak, bisiklete binmek veya dans etmek olabilir. Buna ek olarak hem fiziksel hem de zihinsel sağlık için çok önemli olduğu bilinen yogaya da başvurabilirsiniz. Ayrıca, meditasyon ve nefes egzersizleri yapmanız da bu süreçte size büyük fayda sağlayacaktır. [3*]
- Esansiyel Yağlara Başvurun: İntiharın temelinde bulunan stres ve depresyon ile baş edebilmek için esansiyel yağlardan faydalanabilirsiniz. Bu süreçte özellikle; lavanta, papatya ve portakal çiçeği gibi sakinleştirici etkilere sahip olduğu bilinen yağları kullanabilirsiniz.
- D Vitamini İçeren Besinler Tüketin: Vücudunuz için gerekli olan D vitaminlerini, doğal yollardan D vitamini içeren besinleri tüketerek alabilirsiniz.
- Depresyonun Üstesinden Gelmek için Sosyalleşin: Yeni ilişkiler kurun ve sevdiğiniz kişilerle daha fazla zaman geçirin.
- Kendinize Yeni Hedefler Belirleyin: Kendi mutluluğumuzu ve zihinsel sağlığımızı iyileştirmek için yapabileceğimiz en iyi şeylerden biri, başkalarına yardım etmenin yollarını bulmaktır. Nezaket, başkalarına öğretme, toplum hizmeti ve gönüllülük, etrafımızdakilerle daha fazla bağlantı kurmanın ve hedeflerimize ulaşmanın en iyi yollarındandır.
İntihara Meyilli Birine Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz?
İntihar etme düşüncesi olan birine onun yanında olduğunuzu hissettirin. Karşınızdaki kişiyi tavsiye vermeden, yargılamadan ve hissettiklerini küçümsemeden dinleyin. Bunu yaparken yine de herkesin zaman zaman sıkıntılı dönemlerden geçirdiğini ekleyin. Ayrıca, karşınızdaki kişi bu dönemde kendini yalnız ve değersiz hissedeceğinden onu çok sevdiğinizi söyleyerek ona destek olabilirsiniz.
