Tırnak batması, genellikle tırnağın şeklinin bozulmasından kaynaklı olarak tırnak kenarının, tırnağın yanındaki yumuşak dokuya batması sonucu oluşur. Her yaşta ortaya çıkabilen ve yaygın olarak görülen bir ayak tırnağı problemidir. Tırnak batması dikkate alınmaz ise tırnak dokusunun enfeksiyon kapmasına neden olarak oldukça acı veren bir sağlık sorunu haline gelebilmektedir. Tırnak batması genellikle ayak başparmağını etkilemektedir, ancak diğer ayak parmakları da bu durumdan etkilenebilmektedir.
Batık ayak tırnakları; hafif (1. evre), orta (2. evre) ve şiddetli (3. evre) olmak üzere 3 kategoriye ayrılmaktadır. Hafif vakalarda tırnak kıvrımlarında şişlik, kızarıklık, ödem ve ağrı görülmektedir. İlerleyen evrelerde görülen semptomlar, ağrı ve şişlik daha ciddi bir boyut kazanmaktadır ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. İlk evrelerde tırnak batmasını evde tedavi etmenin oldukça kolay ve doğal yolları vardır ancak erken teşhis ve tedavi edilmeyen batıklarda cerrahi müdahaleler gerekebilmektedir.
Tırnak Batması Doğal Tedavisi
Çoğu insan tırnak batması 2. veya 3. evrelerdeyken ameliyata başvursa da batık 1. evredeyken ve erken teşhiste genellikle cerrahi yöntemler gerekli olmamaktadır. Batık tırnak doğal tedavi yöntemleri şunlardır; [1*]
Ayağı Ilık Suda Bekletmek veya Yıkamak
Ayağı günde 3-4 kez sabunlu ve ılık suda bekletmek, bakterilerin temizlenmesi için çok faydalı olmaktadır. Batık olan bölgenin derisini yumuşatmak için suya Epsom tuzu eklenebilir. Epsom tuzu ayak tırnağının deriden çıkarılmasını kolaylaştırabilmektedir.
Kastilya Sabunu ile Yıkamak
Ayağı suda bekletmek için yeterli zaman yoksa doğal içeriği nedeniyle Kastilya sabunu ile yıkamak da bu konuda oldukça yararlıdır. Yıkama işlemi sonrasında ayağı kuru ve temiz tutmak önemlidir.
Elma Sirkesi ile Yıkamak
Ilık suya ¼ bardak sirke ekleyerek ayaklara uygulamak tırnak batmasından kaynaklı oluşabilecek bakterilerin önlenmesinde etkilidir. Ancak seyreltilmiş elma sirkesi, zaten mevcut olan bir bakteriyel enfeksiyonu tedavi etmeyebilir.
Tırnak İçinde Diş İpi Kullanmak
Cilde batan tırnağın köşesini kaldırarak bu bölgeye diş ipi, pamuk veya gazlı bez yerleştirmek tırnağın deri içine değil de düz bir şekilde doğru yönde uzamasına yardımcı olmaktadır.
Tırnak altına yerleştirilen rulo her gün değiştirilmelidir ve her seferinde biraz daha ileriye itilerek yerleştirilmelidir. Bazı durumlarda, tırnağın altına girebilmek için tırnağın dikkatlice kesilmesi gerekebilmektedir.
Rahat Ayakkabılar Kullanmak
Topuklu ve dar ayakkabılar, tırnağa daha fazla baskı uygulanmasına neden olurlar. Bu durum hem ağrıya hem de tırnak batmasının iyileşmesinde gecikmeye neden olabilmektedir. Bu nedenle rahat ve sandalet gibi düz tabanlı ayakkabılar tercih edilmelidir.
İltihabı ve Ağrıyı Azaltmak İçin Uçucu Yağları Kullanmak
Çay ağacı yağı, Kıbrıs, karanfil, lavanta ve biberiyeyi, bir taşıyıcı yağ (Hindistan cevizi yağı, zeytinyağı gibi) ile birleştirerek uçucu yağ karışımı oluşturabilirsiniz. Bu karışımı batık olan bölgeye hafifçe masaj yapmalısınız. Uçucu yağlar, doğal olarak ağrıyı keserek iyileşme sürecini daha sağlıklı bir hale getirmektedir.
Batık Ayak Tırnağı Nasıl Kesilir?
Batık bir ayak tırnağını kesmek hem çok zor hem de çok acı verici olabilmektedir. Bu nedenle batık tırnak kesilirken çok dikkatli olunmalıdır.
İşte batık tırnaklarınızı kesebilmeniz için işinize yarayacak bir kılavuz:
- İlk olarak, ayak tırnağınızı ve derinizi yumuşatmak ve şişliği azaltmak için ayaklarınızı, Kastilya sabunu veya Epsom tuzu ile karıştırılmış ılık suda yaklaşık 20 dakika bekletmelisiniz.
- Ardından, şişmiş cildinizi tırnağın kenarından dikkatlice geriye doğru itmelisiniz. Ancak acı verici bir işlem olduğu için cildinizi fazla zorlamamalısınız.
- Sonrasında tırnağı düz bir şekilde kesmeniz gerekmektedir. Önce ayak tırnağının kenarlarından başlayarak tırnağı ortadan değil yanlardan kesmelisiniz.
- Batık tırnak ve cilt arasına küçük bir pamuk parçası yerleştirmelisiniz. Bu işlem, batık ayak tırnağının geriye doğru gelmesini engelleyerek doğru bir şekilde büyümesini sağlamaktadır.
- İyileşmeyi hızlandırmak için evdeyken çorap ve ayakkabı giymekten kaçınılmalıdır. Parmak arası terlik ve sandalet gibi ayakların hava almasını sağlayan ayakkabılar tercih edilmelidir.
- Tırnak içine konulan pamuk günde iki kez değiştirilerek enfeksiyon oluşumu önlenmelidir.
Tırnak Batması Neden Olur?
Kesin bir kanıt olmamakla birlikte genetik yatkınlık, aile öyküsü ve yetersiz ayak hijyeninin, tırnak batması olasılığını arttırdığı düşünülmektedir. Vücudun alt uzuvlarında (alt ekstremite) ödeme neden olabilen diyabet, obezite, tiroid, kalp ve böbrek rahatsızlıkları da tırnak batması görülme olasılığını artırabilmektedir. Bu risk faktörlerini en aza indirerek tırnak batmasını önlemek mümkün olabilmektedir.
Tırnak batmasının en yaygın nedenlerinden bazıları şunlardır: [2*]
- Topuklu veya çok dar ayakkabılar giymek (Amerikan Ortopedik Cerrahlar Akademisi’ne göre, batık ayak tırnakları için 1 numaralı risk faktörüdür) [3*]
- Ayak tırnaklarını çok kısa kesmek veya düz kesmemek
- Ayak tırnağının yaralanması
- Kavisli ayak tırnaklarına sahip olmak
- Ayakta şekil bozuklukları (deformite)
- Parmağın ucundan kemik büyümesi (Subungual ekzostoz)
- Şiddetli akne tedavisinde ilaç (izotretinoin) kullanımı
Tırnak Batması Tıbbi Tedavisi
Batık ayak tırnağı, ilk evreyi geçti ise tıbbi yardım almanız gerekebilmektedir. Tırnak batması için çeşitli cerrahi tedaviler bulunmaktadır. [4*] Amerikan Ortopedik Cerrahlar Akademisi’ne (AAOS) göre hepsi standart tedavilerdir.
Kama Rezeksiyonu
Tırnağın batık olduğu ayak, lokal anestezi ile uyuşturularak tırnaktaki enfeksiyon boşaltılır. Daha sonra tırnağın bir kısmı çıkarılır. Bu prosedürde iyileşme süresi, çıkarılan tırnağın boyutuna bağlı olarak iki hafta ile iki ay arasında değişebilmektedir.
Matrisektomi
Tırnak matrisi kütikülün (tırnağın tabanını çevreleyen deri) altında kalan tırnağın gizli kısmıdır. Matrisektomide, tüm tırnak, tırnak yatağından çıkarılır, ardından tırnak matrisi bir kimyasalla kaplanır. Bu sayede tırnağın batan kısmının tekrar büyümesi engellenmiş olur ve kalıcı iyileşme sağlanmaktadır.
Vandenbos Prosedürü
Vandenbos prosedürü, 1950 yılından beri kullanılmaktadır. Bu prosedür, batık ayak tırnağının her iki yanındaki ve altındaki derinin çıkarılmasına dayanmaktadır. Vandenbos prosedüründe iyileşme, diğer prosedürlere göre daha uzun sürmektedir, ancak bu prosedür olası enfeksiyonları önlemek için antibiyotik kullanılmasına gerek olmayan tek yöntemdir. Ayrıca Vandenbos prosedürünün, tırnak batığının tekrarlama olasılığını en aza indiren prosedür olduğu düşünülmektedir.
Batık Ayak Tırnaklarıyla İlgili Riskler
Diyabet veya ayaklara zayıf kan akışına neden olan damar sertliği gibi bir hastalık, tırnak batması komplikasyonları açısından daha büyük risk teşkil etmektedir. [5*]
Tedavi edilmeyen veya erken dönemde tespit edilmeyen batık bir ayak tırnağı alttaki kemiğe ulaşabilmektedir ve bu durum ciddi bir kemik enfeksiyonuna yol açabilmektedir. Diyabet hastalığında tırnak batması komplikasyonları özellikle daha şiddetli olabilmektedir. Diyabetin neden olduğu ayak hasarıyla birlikte tırnak batması zayıf kan akışına neden olur ve ayaklardaki sinirler zarar görebilmektedir. Bu nedenle, küçük bir ayak yaralanması (kesik, sıyrık, nasır veya batık ayak tırnağı) normalde daha kolay iyileşebilecekken diyabet varlığında düzgün bir şekilde iyileşmeyip enfeksiyon kapabilmektedir. İyileşmesi zor açık bir yara ise (ayak ülseri), dokunun çürümesine ve ölümüne (kangren) neden olabilir ve bu durumu önlemek için ameliyat gerekebilmektedir.
