BPA Toksik Etkileri Nelerdir?

BPA toksik etkileri nelerdir? BPA olarak bilinen bisfenol A, günümüzde her yerde karşımıza çıkan karbon bazlı, sentetik bir bileşiktir. Kırılmaya dayanıklı plastik su şişeleri ve yiyecek saklama kaplarından yazarkasa fişlerine ve konserve yiyecek ve içecek kaplarına kadar birçok maddenin yapımında kullanılır. BPA kullanımı o kadar yaygındır ki hayatımızdan tamamen çıkartmak neredeyse imkansızdır. Yaygınlığının yanı sıra, BPA toksik etkileri literatürde iyi bir şekilde belgelenmiştir. Araştırmalar, insan vücudundaki birçok sistemin dengesini bozan bu kimyasalın vücutta yaygın hasara neden olduğunu destekleyecek niteliktedir.

BPA’nın sebep olduğu hasarlar  nesiller boyu devam edebilir ve maruz kalan bir kişinin çocuklarını ve torunlarını dahi etkileyebilir. {1*}

Temmuz 2018’de birçok sindirim sağlığı rahatsızlığının risk faktörleri arasına BPA’yı ekledi. Çalışma sonucunda, BPA’nın inflamatuar bağırsak hastalığı için bir risk faktörü olabileceği belirlendi. {2*}

BPA Toksik Etkileri Nelerdir?

Üreticiler çoğu yiyecek ve içecek kutularını BPA kullanarak üretir, bu nedenle diyetine çok sayıda işlenmiş veya paketlenmiş ürün dahil eden kişilerin BPA toksik etkilerinden kaçınması imkansızdır. BPA toksik etkilerine maruziyetin en büyün nedeniniz beslenme şekli olduğu düşünülür. BPA’nın diyete dahil edilen birçok yiyeceğe bulaşmış olmasını hesaba katarsak, Amerikalıların %93’ünün neden endokrin sistem hastalıkları yaşadığını anlayabiliriz. {3*}, {4*}

1891’de laboratuvar ortamında üretilen BPA, 2. Dünya Savaşı’ndan sonra kimya endüstrisinin yükselişe geçmesiyle birlikte oldukça yaygınlaştı. 2007 yılında, BPA toksik etkilerini araştıran ilk büyük çalışma, konserve yiyecekler yemenin yaygın BPA kontaminasyonuna neden olduğunu tespit etti. Çevresel Çalışma Grubu’nun araştırması ise en yüksek BPA konsantrasyonlarının konserve çorba, makarnalar ve bebek mamasında bulunduğu sonucuna vardı. Ayrıca, birçok Amerikalının laboratuvar çalışmalarında zararlı olduğu gösterilen BPA seviyelerinin üzerinde toksik etkiye maruz kaldığı tespit edildi. {5*}

Kısırlığa Sebep Olur

BPA ile temastan kaçınmak neredeyse imkansızdır çünkü çoğu paketlenmiş gıda maddesinde bulunmasına ek olarak aynı zamanda çevresel bir kirleticidir. BPA toksik etkilerinden biri kısırlıktaki rolüdür. Buea Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen çalışmalar, BPA ve kısırlık arasındaki ilişkiyi inceledi. Araştırma sonucunda birçok şok edici sonuca varıldı: {6*}

• BPA hormon dengesizliğine sebep olur ve erkeklerde üreme sistemi fonksiyon bozukluğuna neden olur.
• BPA toksik etkileri, rahimdeki fetüsler için oldukça şiddetlidir ve gelişimi kötü yönde etkiler.
• BPA embriyoda, erkek fetüslerin feminizasyonu, testislerin ve epididimitlerin atrofisi, prostat bezinin büyümesi, sperm parametrelerinin değişmesi gibi çeşitli kusurlara sebep olur.
• BPA, embriyo tiroid gelişimini engeller.
• BPA, yetişkinlerde hormon dengesini bozarak hipotalamik-hipofiz-testis aksını etkiler ve bu da sperm işlev bozukluğuna sebep olur.
• BPA, testis ve epididimde oksidatif strese sebep olur.
• Mesleki olarak BPA’ya maruz kalan erkeklerde yüksek kan/idrar BPA seviyeleri ve anormal semen parametreleri vardı.
• BPA’ya maruz kalan erkeklerde libidoda azalma ve ereksiyon problemleri oluşur.

Çin’de bulunan Jilin Tıp Koleji’nde 2013 yılında gerçekleştirilen bir araştırma, dişi memelilerin BPA’ya maruz kalması durumunda endokrin bozukluklar ve yumurtalık, rahim, vajina ve yumurta kanallarında morfolojik ve işlevsel bozukluklar yaşayabileceğini buldu. Tüm bu fonksiyon bozuklukları doğurganlık üzerinde ciddi etkilere sahiptir. {7*}

California Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bir başka araştırma,BPA maruziyetinin kadınlarda oosit (dişi yumurtanın salınmadan önceki erken aşaması) ile etkileşime girdiğini tespit etti. Oositin sağlığını ve işlevinibozan BPA, implantasyonu ve gebeliği önleyebilir. {8*}

2008 yılında, Ulusal Toksikoloji Programı da BPA toksik etkileri konusunda bazı endişeleri olduğunu ifade etti. İfade edilen endişelerin ana sebepleri, BPA’nın beyin ve davranışlar üzerindeki etkileri ve ayrıca fetüslerde, bebeklerde ve çocuklarda prostat bezi üzerindeki etkileriyle ilgilidir. {9*}

Doğurganlığı doğal yollarla artırmak istiyorsanız Doğurganlığı Artıran Uçucu Yağlar Nelerdir? yazımızı okuyarak bilgi alabilirsiniz.

Bağırsak Probllemlerine Sebep Olur

Texas A&M Üniversitesi’nde görev alan araştırmacılar, BPA toksik etkilerine maruz kalan farelerin, ülseratif kolitte yaygın olarak görülen inflamatuar bağırsak semptomlarını tetiklediğini buldu. Görülen etkiler ayrıca Crohn hastalığı semptomlarını da içerir. BPA maruziyeti ayrıca, bağırsak mikrobiyal amino asit metabolizmasını  etkileyerek huzursuz bağırsak sendorumu nun oluşmasına katkı sağlayabilir. {10*}, {11*}

D Vitamini Emilimini Etkiler

D vitamini eksikliği, kilo alımı, kanser, uykusuzluk, artrit, kalp hastalığı, MS ve diğer hastalıklar dahil olmak üzere birçok ciddi sağlık sorunuyla ilişkilidir. 2016 yılında geçrekleştirilen bir çalışma, BPA’ya maruz kalmanın kan dolaşımındaki D vitamini düzeylerini düşürebileceğini buldu.

Endocrine Society’s Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism’de yayınlanan çalışma, fazla miktarda BPA ve ftalata (plastik üretiminde kullanılan bir madde) maruz kalan kişilerin, daha az miktarda maruz kalan katılımcılara göre düşük D vitamini seviyelerine sahip olduğunu gösterir.  Araştırmacılar, hormon bozucu kimyasalların vücuttaki aktif D vitamini formunu, normal üreme ve tiroid fonksiyonlarını bozdukları gibi bozabileceğini düşünüyor. {12*}

Obeziteye Sebep Olur

2013 yılında, Şangay’da okul çağındaki 1.326 çocukta idrar BPA düzeylerini değerlendiren Kaiser Vakfı Araştırma Enstitüsü, BPA’yı obezite ile ilişkilendirdi. Araştırma sonucunda, idrar BPA düzeyi daha yüksek olan kızların obez olma ihtimalinin diğer çocukların ortalamasına göre iki kat daha fazla olduğu sonucuna varıldı. {13*}

Obezite hakkında daha fazla bilgi almak için Kilo Alımına ve Obeziteye Neden Olan Obezojenler yazımızı okuyabilirsiniz.

Kalp Ritim Bozukluğuna Sebep Olur

2011’yılında, BPA toksik etkilerinin kalp hastalığıklarıyla bağlantısını inceleyen bir çalışma, BPA’nın kadınlarda doğal doğal kalp atış ritmini değiştirdiğini buldu. BPA’nın bazı vakalarda ani kardiyak ölüme sebep olabilen aritmiye yol açtığı tespit edildi. {14*}

Diyabet Oluşumunu Destekler

Acta Diabetologica’da yayınlanan bir makale, “yüksek idrar BPA düzeylerinin, geleneksel diyabet risk faktörlerinden bağımsız olarak diyabete sebep olabileceğini söyler. Yani, diyetiniz ve zindelik seviyelerinizden bağımsız olarak BPA’nın insülin direnci, pankreatik β-hücre disfonksiyonu, adipogenez, inflamasyon ve oksidatif stres yoluyla glikoz metabolizmasını etkileyebilir. {15*}

Diş Minesine Zarar Verir

2013 yılında gerçekleştirilen bir Fransız çalışması, düşük günlük BPA maruziyetinin bile diş minesine zarar verdiğini bulmuştur. Ayrıca, çocuklarda meydana gelen sağlıksız değişikliklerin (dişlerde beyaz lekeler ve kırılgan mine) BPA ile erken temastan kaynaklanabileceği düşünülür. {16*}

Daha güçlü diş minesine sahip olmak için Diş Minesini Güçlendiren Diş Macunu Nasıl Yapılır? yazımızı okuyabilirsiniz.

Hangi Ürünlerde BPA Vardır?

BPA maruziyeti insan vücudundaki birçok sistemin işkevini bozduğu için tehlikeli kabul edilir. Ancak BPA kullanımı o kadar yaygındır ki günlük hayatta yazarkasa fişleriyle, kağıt paralarla ve gıda ambalajlarıyla BPA’ya ister istemez maruz kalırız. Plastik ambalajların yanı sıra, çok çeşitli endüstriyel amaçlar için kullanılır:

• CD’ler
• Dental dolgu macunları ve kompozitler
• Tıbbi cihazlar
• Plastik yemek takımı
• PVC boru
• Oyuncaklar
• Bazı biberonlar

BPA İçermeyen Plastikler Güvenli Midir?

Farkındalığın artmasıyla, üreticiler artık bisfenol A yerine bisfenol S (BPS) ve diğer kimyasalları kullanmaya başladı ancak BPS etkileri üzerine yapılan araştırmalar bu yeni kimyasalın en az orijinali kadar kötü olduğunu kanıtlar niteliktedir.

Son yıllarda gerçekleştirilen araştırmalar, Amerikalıların %80’inden fazlasının idrarında saptanabilir BPS seviyeleri olduğunu gösterir. Teksas Üniversitesi Tıp Şubesi tarafından 2013 yılında gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, BPS’nin trilyon biri bile bir hücrenin normal işleyişini bozabilir ve bu da potansiyel olarak diyabet ve obezite, astım, doğum kusurları gibi metabolik bozukluklara yol açabilir.

BPS gibi belirli BPA türevleri, BPA’ya alternatif olarak değerlendirilir ancak bu ürünler de insan sağlığı açısından BPA’nınkine benzer yan etkilere sahiptir. Hatta bazı durumlarda, BPA içermeyen ürünler, BPA içeren ürünlerden daha fazla tehlikeli kimyasala sahiptir.

BPA Toksik Etkilerinden Nasıl Korunulur?

BPA toksik etkilerinden korunmak için en iyi seçenek cam ve gıda sınıfı paslanmaz çelik kullanmaktır. Bu malzemelerin her ikisi de tamamen güvenli, doğal ve bulunması kolaydır.

Haziran 2016’da EWG, hormon bozucu kimyasal BPA içeren malzemelerle paketlenebilecek 16.000 yiyecek ve içecek maddesinden oluşan bir veritabanı oluşturmak için endüstri verilerini kullandı. Su şişelerinin ve çoğu konserve yiyeceğin BPA içerdiği iyi bilinen bir gerçektir. BPA içeren diğer malzemeler:

• Bebek maması, turşu, jöle, salsa ve diğer çeşniler için cam kavanozların kapakları
• Çırpılmış soslar ve yapışmaz spreyler için aerosol kutuları
• Yemeklik yağ şişeleri ve kutuları
• Alüminyum içecek kutuları
• Metal kahve kutuları
• Bira fıçıları