İnsan beyni, vücudun birçok bölgesini kontrol etmektedir. Bu bölgeler içerisinde ruh hali ile ilgili düzenlemeler de yer almaktadır. Bilim adamları, beynin çalışma sisteminin duygusal sağlıkla ilişkisini öğrenmek için araştırmalar yapmaktadır. Günümüz biliminde beyin kimyasallarının duygular üstünde önemli bir rolü olduğu bilinmektedir. Beyinde bulunan kimyasallar, sinirlere ulaşarak hissetme şeklimizi etkileyen sinyaller oluşturmakta ve vücudun sinir sistemine hizmet etmektedirler.
Sizi Gün İçinde Daha Enerjik ve İyi Hissettirecek Doğal Detoks Tarifi. Doğal Detoks Kürü Tarifi Youtube Videomuzu İzleyebilirsiniz.
Mutluluğu arttırmak için bu duyguları tetikleyen hormonların çoğalmasını sağlamak gerekmektedir. Beyin kimyasallarını etkinleştiren küçük eylemler ruh halini olumlu yönde değiştirebilmektedir.
İçindekiler
Beyin Kimyasalları Nedir?
İnsan beyninde, kısa bir an diliminde meydana gelen milyonlarca hatta milyarlarca kimyasal reaksiyon bulunmaktadır. Reaksiyon dediğimiz tepkiler, ruh hali değişimlerini, algılamayı ve daha fazlasını kontrol eden dinamik bir sistemi oluşturmaktadır. Sinir taşıyıcıları, sinirler arası mesaj gönderen kimyasallar olarak bilinmektedir. Nöron adı verilen sinirler beyinde yer almakta ve mesaj iletimi sağlamaktadır. Araştırmacılar, elektriksel ya da kimyasal yapıdaki bu sinyallerin nöronlar içinde ve arasında iletişime olanak tanıdığını bulmuşlardır. Beyin kendi içinde iletişim sistemine sahip olan bir organdır. Sinir taşıyıcıları, uyarıcı ve engelleyici olarak ikiye ayrılmaktadır. Sinir taşıyıcıları haberci gibi çalışmakta ve uyarıcı yapıdakiler beynin etkinliğini uyarmakta, engelleyici yapıdakiler ise kimyasal tepkileri yavaşlatmaktadırlar.
Beyin Kimyasallarının Türleri Nelerdir?
Beynin kimyasal ağını anlamak için öncelikle önemli görevlerde çalışan türleri bilmek gerekmektedir. Bu türler; dopamin, oksitoksin, serotonin ve endorfin olarak bilinmektedir. Kişinin iyi hissetmesi için gereken hormonlar olduğundan ruh hali üzerinde büyük bir etkisi bulunan bu beyin kimyasalları, zihinsel, duygusal ve fiziksel sağlığınız içinde önem taşımaktadır. Güvende, gururlu, mutlu ya da sağlıklı bir bağlılık hissettiğimizde vücut bu beyin kimyasallarını serbest bırakmaktadır.
Dopamin
Dopamin, ödüllendirme ile ilişkili olduğu için beyindeki iyi hissetme hormonu olarak bilinmektedir. Nasıl hissedileceğini belirlemenin yanında hareket ve yemek yeme gibi günlük davranışlarda önemli bir rol oynamaktadır. Yapılan işten zevk alındığında ya da neşe veren anlarda, bu beyin kimyasalı hızlı bir şekilde çalışmaya başlamaktadır. Öte yandan, dopamin seviyesi çok düşük olduğunda kişinin çaresiz ve daha az motive hissetmesi mümkündür. Dopamin, beynin ödül sistemi ile ilişkili olduğundan destek ve motivasyon duygularını desteklemekte ve arttırmaktadır. Araştırmalara göre dopamin isimli kimyasal, beynin zaman planlaması yapmasını ve buna ek olarak diğer tüm görevlerle bağlantılı bir şekilde hareket etmesini sağlamaktadır. {1*} Bir görev bittiğinde, küçük bir zafer kutlandığında ya da iltifat alındığında depomin oranlarında yükselme görülmektedir.
Strese Karşı Kullanılan Doğal İlaçlar: Adaptojenler İçin Buraya Tıklayın.
Oksitosin
Aşk hormonu olarak bilinen oksitosin, sosyal bağlanma ve cinsel hazzın birçok alanında önemli bir rol oynamaktadır. Oksitosin üretiminin vücuda etkisi, kortizol salgısından sonra meydana gelen etkinin tam tersi olarak tanımlanmaktadır. Sevinç içinde ve güvende hissetmeyi desteklediğinden kişinin daha sakin duygular yaşamasını sağlamaktadır. Araştırmalara göre, oksitosinin yüksek seviyede olması bireylerin topluma fayda sağlamalarını desteklemekte ve sosyal yaşama bağlı olmalarına sebep olmaktadır. {2*}
Sosyal bir iletişime dahil olduğumuzda oksitosin seviyelerimiz yükseldiğinden daha da fazla sosyalleşmek istememiz normal karşılanmaktadır. Ayrıca bu beyin kimyasalı strese sağlıklı şekilde tepki vermeyi de kolaylaştırmaktadır.
Serotonin
Serotonin, bir dizi nöro-psikolojik süreçte rol oynamaktadır. Bir beyin kimyasalı olarak, ruh halini, enerjinin az ya da çok olmasını, motor fonksiyonlar denilen fiziksel hareketleri, ağrıyı algılama şeklini, iştahın az ya da çok olmasını ve kalp ile ilişkili fonksiyonları düzenlemektedir. Bu kadar çok etkisi olmasından dolayı önemli görülmekte ve birçok araştırmanın konusu olmaktadır. Serotonin üzerine yapılan bu araştırmalar, sinirler arasında taşınarak ruh hali ve hafızanın iyileşmesi dahil olmak üzere birçok önemli aktivitenin düzenlenmesinde görev aldığını göstermektedir. {3*} Aynı zamanda serotonin, birçok hastalıkta birincil tedavi olarak kullanılmaktadır. Bu hastalıklar arasında majör depresif bozukluk, anksiyete, agresif davranış, panik atak bozuklukları, obsesif-kompulsif bozukluk sayılabilmektedir.
Depresyon Doğal Tedavisi İle İlgili Detaylı Bilgi İçin Tıklayın.
Endorfinler
Endorfinler ya da diğer adıyla opiat peptitler, zevk sağlama, cinsellik isteğini düzenleme ve ağrı kesici gibi duygularla ilişkili bir grup kimyasal maddedir. Bu kimyasal grup, huzurlu hissetme ve mutluluk duygularının artmasını sağlamaktadır. Düşük endorfin seviyesi, duygusal ve fiziksel acı hissini arttırmakta, risk alma davranışlarını ve artan bağımlılık riskini oluşturmaktadır. Endorfin denilen bu beyin kimyasalları, reçeteli anksiyete karşıtı ilaçlarla aynı amaca hizmet etmektedir. Araştırmalar, bu beyin kimyasalının seviyesi arttığında ağrıyı yönettiğini, buna ek olarak zevk ve coşku hissini yoğun hale getirdiğini kanıtlamıştır. {4*}
Beyinde Bulunan Mutluluk Hormonu Nasıl Arttırılır?
İnsan beyninde sürekli olarak üretilen ve sinirler arasında taşınan farklı beyin kimyasalları bulunmaktadır. Bu kimyasalların mutluluk duygusunu arttırdığı da bilinmektedir. Daha mutlu hissetmek için kişinin de yapabileceği bazı davranışlar bulunmaktadır.
Sağlıklı Besinler Yemelisiniz
Besin değeri yüksek yiyecekleri tüketmek dopamin gibi mutluluk hormonlarının üretimini teşvik etmektedir. Bazı gıdalara “beyin gıdaları” adı verilmektedir. Çünkü bunlar sinir taşıyıcılarının daha verimli üretilmesini sağlamaktadır. Mutluluk hormonu için en iyi yiyecekler şu şekilde sıralanmaktadır;
- Kaliteli protein
- Fasulye türleri
- Fındık
- Tohumlar
- Sağlıklı yağlar
- Antioksidan kaynağı meyve ve sebzeler
Evcil Hayvanınız ile Oynayın
Evcil bir hayvanla oynamak, beyin kimyasallarının üretimini arttırmaktadır. Özellikle aşk hormonu olarak bilinen oksitosin seviyesini yükseltmektedir. Bir evcil hayvana sahipseniz, onu okşamak, sevmek ya da onunla oyun oynamak aslında kendi ruh haliniz ve sağlığınız için destekleyici olmaktadır. Sadece sizin olması da gerekli değildir. Çevrenizde bulunan kişilerin evcil hayvanları ya da sokakta bulunan hayvanlar da sizin hormonlarınızı arttırmak için yardımcı olabilmektedir.
Sarılmaya Korkmayın
Oksitosin denilen aşk hormonunu en çok arttıran şeylerden biri sarılmaktır. Sarılma davranışı, rahatlama, güven, beraberlik, aidiyet ve neşe duygularını beraberinde getirmektedir. İnsanlar gün içinde birden fazla kez sarılmalı ve bunlar 20 saniyeden uzun olmalıdır. Çünkü hormonların artmasını sağlayan ve harekete geçiren şey uzun süreli sarılma olarak bilinmektedir.
Açık Havada Yürüyün
Açık havada yürüyüş yapmanın ve dışarı çıkıp dolaşmanın insanları olumlu etkilediği bilinmektedir. Yürüyüş ve gezintiler, topraklama yaparak barış içinde hissetme ve rahatlama sağlamaktadır. Çünkü, serotonin denilen hormonu yükselterek ruh halini, enerji seviyesini ve ağrıları hissetme düzeyinizi düzenlemektedir.
Egzersiz Yapın
Egzersiz olarak adlandırılan düzenli beden çalışmaları ya da herhangi bir fiziksel aktivite, serotonin seviyelerini arttırmaya katkı sağlamaktadır. Koşma, yüzme, bisiklete binme, ağırlık kaldırma, yoga ya da diğer tüm eylemler mutluluğa yardımcı olmaktadır. Vücudu hareket ettirmek ve kanın daha hızlı akışını sağlamak bedenin daha dinç hissetmesine ve enerjinin yükselmesine neden olmaktadır. Bu durum daha olumlu bir duygu durumunu öne çıkarmaktadır.
Kadınlar İçin Evde Sıkılaşma Yolları (Egzersizler ve Diyet) İçin Buraya Tıklayın.
Birine İltifat Edin
Birine iltifat etmek ya da güzel sözler söylemek gibi küçük jestler, oksitosin salınımını arttırmakta ve bu durum sevildiğinizi, affedildiğinizi, güvende olduğunuzu hissettirmektedir.
Şaka Yapın
Gülmek ve zevk almak sosyal iletişim ile bağlantılıdır. Motivasyonun sağlanması ve sosyal bağların kurulması beyinde bulunan kimyasallardan olan endorfinleri arttırmaktadır. Arkadaşlar ya da sevdikleri ile şakalaşmak, kişilerde ağrıyı azaltmakta ve ruh halini olumlu etkilemektedir.
Komedi İzleyin
Şaka yapın önerisinde olduğu gibi komedi dizi ve filmlerini izlemek, beyin kimyasallarını arttırmaktadır. Sosyal bir ortamda olmasanız da atılacak her türlü kahkahanın üzüntüyü azaltarak yalnızlık duygusunu gidermeye yardımcı olduğu unutulmamalıdır.
El Ele Tutuşun
Dokunma duyguları oksitosin seviyelerini arttırmaktadır. El ele tutuşmak aşk hormonlarını aktif hale getirdiğinden beraberlik ve aidiyet hissetmeyi desteklemektedir. Ayrıca kendinizi güvende, mutlu hissetmenizi sağlamakta ve stres ile karşılaştığınızda sağlıklı bir şekilde onunla başa çıkmanıza yardımcı olmaktadır.
Nezaket Göster
Nazik davranışlar küçük eylemler olarak görülse de mutluluğu arttırmakta ve barış içinde hissetmeye yardımcı olmaktadır. Bunun nedeni oksitosin ve dopamin gibi beyin kimyasallarını harekete geçirerek fazla çalışmalarını sağlamasıdır. Yabancı bir kişi için kapıyı tutmak, bir bağış toplama etkinliğine katılmak ya da bir iş arkadaşınıza gülümsemek gibi basit şeyler bile size önemli düzeyde mutluluk sağlamaktadır.
Güneşte Zaman Geçirin
Güneş serotonin seviyesini arttırdığı için ruh halini düzenlemekte ve iyileşmiş hissettirmektedir. Ayrıca hafızanın kullanımı, sindirimin düzenlenmesi gibi faydaları da bulunmaktadır. Yine de günlük güneş ışığı yeterli düzeyde alınmalı, fazla güneş ışığının zararlı olduğu unutulmamalıdır.
Masaj Yaptırın
Dokunma hissi oksitosin hormonunu arttırdığı için daha az stresli ve daha huzurlu hissetmek için masaj ideal bir seçimdir. Masaj yaptırmak vücudun zinde ve dinç olmasına katkı sağlamaktadır. Bu masajın bir profesyonel ya da sevdiğiniz biri tarafından yapılması mümkündür. Masaj terapisi mutluluk hormonunu arttırmakta ve bağışıklığı da iyileştirmektedir.
Bir Görevi Tamamlayın
Sorumlu olduğunuz bir görevi bitirdiğiniz zaman hissedilen başarı duygusu, heyecan ve güven beyin kimyasallarından biri olan dopamini arttırmaktadır. Beyniniz güzel bir şey yaptığınız için size kutlama hissini yaşatmakta ve sizi neşe içinde hissettirmektedir.
Risk ve Yan Etkiler
Tüm bunlar beyin kimyasallarını arttırarak kendinizi iyi hissetmenizi sağlayacak yollardır. Bu küçük ama önemli olayların size bir riski ya da yan etkisi bulunmamaktadır. Ancak tüm bunları yaptığınız halde yine de çökmüş, bitkin ve mutsuz hissediyorsanız bir uzman tavsiyesi almayı tercih edebilirsiniz.
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6358212/
{2*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4165758/
{3*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK545168/
{4*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470306/
