Soğuk algınlığı ve grip söz konusu olduğunda, enfeksiyonun nedeni genellikle bilinmemektedir. Ancak öksürük, boğaz ağrısı, beyin sisi, huysuzluk, yorgunluk, burun tıkanıklığı ve ağrılar en belirgin semptomlardır. Soğuk algınlığı ve grip belirtileri genellikle birlikte gruplandırılır, ancak ikisinin bazı belirgin farklılıkları bulunmaktadır.
EKİM AYI SEBZELERİ Nelerdir? Öğrenmek İçin Youtube Videomuzu İzleyebilirsiniz.
Hem soğuk algınlığı hem de grip virüsleri; yorgunluk/zayıflık, burun tıkanıklığı, hapşırma, boğaz ağrısı ve öksürüğe neden olmaktadır. Ek olarak grip virüsüne ateş, baş ağrısı, bitkinlik ve genel vücut ağrıları da eşlik etmektedir. Grip virüslerinin neden olduğu bu rahatsızlığa “grip beyni/beyin gribi” denmektedir.
Beyin Gribi Nedir?
Vücudun herhangi bir virüse verdiği tepki, bağışıklık sisteminin aktif hale gelmesine neden olmaktadır. Bağışıklık sistemi, bir enfeksiyon veya patojenin kontrolden çıkıp vücuda ciddi zarar vermesini engelleyen savunma mekanizmasıdır.
Başlangıçta virüs, çoğalırken bağışıklık sistemi tarafından algılanmamak için konakçının hücrelerini istila etmekte ve böylece hayatta kalma şansını arttırmaktadır. Bu hileye rağmen, hücreler, bir hücrenin uygun davranıp davranmadığını belirlemeye yarayan bir sisteme sahiptir. Bu yüzden vücut bağışıklığı virüs ile kısa sürede savaşmaya başlamaktadır.
Bağışıklık sistemi, etrafta dolaşan çeşitli türlerde beyaz kan hücrelerine sahiptir ve onları virüsü bulmak ve yok etmek için yabancı cisimler aramaya yönlendirmektedir. Beyaz kan hücreleri şu maddeleri içermektedir:
- T hücreleri
- Doğal Öldürücü hücreler (NK hücreleri)
- Makrofajlar
- Monositler
- Mast hücreleri
Doğal öldürücü hücreler, MHC sınıf 1 moleküllerinin daha düşük seviyelerini gösteren virüs bulaşmış hücreleri bulmakta ve hücre ölümünü gerçekleştirmek için daha fazla madde salgılamaktadır. Aynı zamanda, belirli bir T hücresi türü, sitotoksik T hücresi, virüsün hücre yüzeyinde açığa çıkan kısmı nedeniyle viral olarak enfekte olmuş hücreyi tanımaktadır. Böylece vücut, enfekte hücreyi “öldürmek” için sitotoksik faktörleri serbest bırakmaktadır.
Viral tanımlamanın ardından sitotoksik T hücreleri ayrıca sitokinleri sentezlemekte ve serbest bırakmaktadır. Sitokinler, hücre reseptörleri üzerinde hareket ederek, hücre işleyişinde değişikliklere yol açan bir hücre içi sinyal zincirine neden olarak viral bir enfeksiyona karşı bu bağışıklık tepkisini aktive eden ve organize eden proinflamatuar, antikor proteinleridir. {1*}
Soğuk algınlığı ve grip belirtileri, viral enfeksiyona karşı bağışıklık sisteminin fiziksel belirtileridir. Ateş ve yorgunluk belirtilerinin yanı sıra iştah, motivasyon, ruh hali, psikomotor fonksiyon ve konsantrasyonda azalma, beynin farklı bölgelerindeki sitokinlerin salınmasından kaynaklanmaktadır.
Grip beyni söz konusu olduğunda, nörotransmiterler çok büyük bir rol oynamaktadır. Merkezi sinir sistemindeki bir bağışıklık sistemi yanıtı, spesifik nörotransmitterlerin ve öncüllerin sentezi üzerinde önemli bir etkiye neden olmaktadır. Bunlar şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Serotonin
- Dopamin
- Noradrenalin
- Kolin
- Glutamat
Aynı zamanda hipotalamusta (vücut ısısını, açlığı, susuzluğu ve diğer otonomik fonksiyonları düzenleyen bölge) sitokin salınımı, virüsü vücuttan atmaya çalışmak için normal vücut fonksiyonlarında değişikliklere neden olmaktadır. Genel olarak, sıcaklıkta artış, ateş, uykuda artış ve iştahta azalma olmaktadır. {2*}
Ateş, viral replikasyona elverişli olmayan bir ortam yaratma girişimi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Uyuma isteğindeki artış, vücudun enerjisini günlük görevlere odaklamak yerine enerjisinin çoğunu virüsle savaşmaya ayırmasına izin vermektedir. Rochester Üniversitesi’nde bir beyin cerrahisi profesörü, beyin omurilik sıvısının gün boyunca beyin hücreleri arasındaki boşlukta biriken proteinleri yıkadığını göstermektedir. Vücut bir enfeksiyonla savaşırken ve nöronlar arasındaki boşluklardan çıkarılması gereken fazla proteinle uğraşırken bu süreç daha da önemlidir. Esasen, tüm bu kalıntılar normal metabolik işlevi engelleyebilmekte, yavaşlatabilmekte veya “sisli beyin” hissine neden olabilmektedir. {3*}
Beyin Gribini Önleme ve Tedavi Etme Yolları Nelerdir?
Vücut viral bir enfeksiyonla savaşırken yapılacak çok fazla bir şey bulunmamaktadır. Fakat daha az belirti yaşamak için izlenebilecek bazı yöntemler bulunmaktadır.
- Araştırmalar, yaşama dair olumlu bir bakış açısına sahip olmanın hastalıklara karşı korunmaya yardımcı olduğunu veya semptomların yoğunluğunu azalttığını, stresin ise kortizol salınımı (stres hormonu) yoluyla bağışıklık sistemini zayıflattığını ve sizi hastalığa karşı daha duyarlı hale getirdiğini göstermektedir. {4*}
- Griple mücadele söz konusu olduğunda iyi uyku almak oldukça önemlidir. Uyku vücudun enerjisini virüsle savaşmaya odaklamasına ve vücudun beyin hücreleri arasında kalan atık ürünleri yıkamasına yardımcı olmaktadır.
- 2014 yılında yapılan bir araştırmada, bir uyarıcı olan kafein ve bir anti-inflamatuar olan ibuprofen’in faydaları araştırılmıştır. Katılımcıların bir kısmına 100 miligram kafeinli 200 miligram ibuprofen ya da tek başına 200 miligram ibuprofen ya da tek başına 100 miligram kafein ya da plasebo verilmiştir. Gruplar, 3 saatlik süre boyunca iki kez test edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre eğer grip esnasında mide bulantısı varsa bir fincan kahve içmek tavsiye edilmektedir. {5*}
- Mevsimsel hastalıklar sırasında vücudun bağışıklığını desteklemeye yardımcı olmak için soğuk algınlığı, grip ve diğer rahatsızlıklar içi uçucu yağlar kullanılması önerilmektedir.
Kaynaklar
{1*} https://www.immunology.org/public-information/bitesized-immunology/pathogens-and-disease/immune-responses-viruses
{2*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3050629/
{3*} https://www.npr.org/sections/health-shots/2013/10/18/236211811/brains-sweep-themselves-clean-of-toxins-during-sleep%20harmful
{4*} https://www.apa.org/monitor/2013/02/colds-cognition
{5*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24287602/
