Elektromanyetik Radyasyon Nedir? Zararları Nelerdir?

Elektromanyetik radyasyon nedir? Tehlikeleri nelerdir? Ulusal Çevre Sağlığı Bilimleri Enstitüsü, elektromanyetik alanları (EMF), elektrik gücü ve çeşitli doğal veya yapay aydınlatma biçimlerinin kullanımıyla ortaya çıkan, genellikle radyasyon olarak adlandırılan, görünmez enerji alanları olarak tanımlar. Elektromanyetik radyasyon, günlük yaşamda her yerdedir. Mikrodalga, cep telefonu, akıllı sayaç, TV, bilgisayar, elektrik hatları, fitness takip cihazları dahil olmak üzere çevremizi saran birçok kaynak elektromanyetik radyasyon yayar. Elektromanyetik radyasyonun bazı türlerinin zararlı olduğu kesin olarak bilinmesine rağmen bazı türleri hala tartışma konusudur.

Elektromanyetik Radyasyon Nedir?

Voltaj değişimleri elektrik alanları oluşturur. Aynı şekilde, elektrik akım akışları da manyetik alanlar oluşturur. Elektrik alan veya manyetik alan ne kadar yüksek olursa, elektromanyetik radyasyon da o kadar güçlü olur. Elektrik akımı olmadan elektrik alanı olabilir; bununla birlikte, elektrik akımı varsa, elektrik alanı sabit kalır ancak manyetik alan elektrik akımının ne kadar güç kullandığına göre değişiklik gösterir. Örneğin; Cep telefonunuzla navigasyon kullanarak seyahat ediyorsanız, daha yüksek elektrik akımı kullanır ve daha yüksek bir manyetik alan oluşturursunuz ve şarjınız daha hızlı biter. Bu tür bir elektrik enerjisi yüksek ve vücudunuza yakın olduğunda vücutta zararlı mikrodalgalara ve serbest radikallere neden olabilir.

İyonlaştırıcı Olmayan Radyasyon

Elektromanyetik radyasyonun türlerinden biri olan iyonlaştırı olmayan radyasyon, genellikle zararsız olarak kabul edilir, düşük-orta frekanslı radyasyon içerir. İyonlaştırıcı olmayan radyasyon biçimleri:

• Son Derece Düşük Frekans (ELF)
• Radyofrekans (RF)
• Mikrodalgalar

İyonlaştırıcı olmayan radyasyon kaynakları:

• Mikrodalga fırınlar
• Bilgisayarlar
• Akıllı sayaçları
• Kablosuz (Wi-Fi) ağlar
• Cep telefonları
• Bluetooth cihazları
• Güç hatları
• MR’lar

İyonlaştırıcı Radyasyon

Bu tür elektromanyetik radyasyon, belirli koşullar altında uzun süreli maruz kalma ile hücresel ve/veya DNA hasarına yol açabilen orta-yüksek frekanslı radyasyon içerir. İyonlaştırıcı radyasyon biçimleri:

• Ultraviyole (UV)
• Röntgen
• Gama

İyonlaştırıcı radyasyon kaynakları:

• Morötesi ışık
• Röntgen
• Bazı gama ışınları {1*}

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre; {2*}

• Son derece düşük frekanslı (ELF) alanların frekansları 300 Hz’e kadar yükselebilir.  elektrik güç kaynakları ve elektrik kullanan tüm cihazlar ELF alanlarının ana kaynaklarıdır.
• Ara frekans (IF) alanlarının frekansları 300 Hz ile 10 MHz arasındadır; bilgisayar ekranları, güvenlik sistemleri IF alanlarının ana kaynaklarıdır.
• Radyo frekansı (RF) alanları, 10 MHz ila 300 GHz arasındaki frekanslardır. Radyo, televizyon, radar ve cep telefonu antenleri ile mikrodalga fırınlar RF alanlarının ana kaynaklarıdır.

Elektromanyetik Radyasyon Noktaları Nelerdir?

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre cep telefonları, televizyon, radyo vericileri ve radar radyofrekans alanları üretir. Bu alanlar uzun mesafelere bilgi iletmek için kullanılır ve tüm dünyada telekomünikasyon ile radyo ve televizyon yayıncılığının temelini oluşturur. Elektromanyetik spektrum, hem doğal hem de insan yapımı elektromanyetik alan kaynaklarını kapsar. X-ışını ve gama ışınları gibi iyonlaştırıcı radyasyon, moleküler bağları kırmak için yeterli enerjiyi taşıyan fotonlardan oluşur. Güç ve radyo frekanslarındaki elektromanyetik dalgaların fotonları, moleküler bağları kıramayacak kadar düşük enerjiye sahiptir.

Grafiğin sol tarafında görüldüğü gibi, elektrik hatları ve bilgisayarlar en düşük, cep telefonu ve mikrodalgalar daha yüksektir ancak hepsi iyonlaştırıcı olmayan radyasyon aralığındadır. Tanısal radyasyon ve terapötik radyasyonun neden olduğu ultraviyole, x-ışınları ve gama ışınları ise zararlı iyonlaştırıcı radyasyon seviyelerindedir. {3*}

Elektromanyetik Radyasyon Tehlikeli midir?

Dünya Sağlık Örgütü, düşük frekanslı ve yüksek frekanslı elektromanyetik dalgaların insan vücudunu farklı şekillerde etkilediğini belirtir.

Cep telefonları

Araba sürerken cep telefonları normalde olduğundan daha çok ısınır. Ortaya çıkan ısının temel nedeni, telefonun GPS kullanması ve arabanın hareketine yetişmek için çok çalışmasıdır. Telefon yetişmekte ne kadar zorlanırsa veya ne kadar ısınırsa, vücuda ve atmosfere o kadar çok zararlı mikrodalga yayar.

Araştırmacılar, biri 38 yaşında vejeteryan bir kadın üzerinde, diğeri ise 21 yaşında sağlıklı bir kadın üzerinde olmak üzere iki ayrı çalışma yürütmüştür. Her iki katılımcı da cep telefonlarını birkaç yıl sütyenlerinde taşımıştır. Sonuç olarak cep telefonunun taşındığı yerde meme kanseri gelişmiştir. {4*}

Mikrodalga fırın

Dünya Sağlık Örgütüne göre mikrodalgalar, yüksek frekanslı radyo dalgaları yayan cihazlardır. Mikrodalga fırınlar, kapısı kapalıyken çalışacak şekilde tasarlanır ancak daha eski ve bakımsız mikrodalga fırınlar sızdırabilir. Mikrodalgaların yaydığı enerji vücut tarafından emildiği ve dokularda serbest radikal oluşumuna sebep olduğu için tehlikelidir. Aşırı maruz kalma sonucunda ciddi hasarlara sebep olur.

Harvard Health Publications, besinleri korumanın en iyi yolunun daha kısa süreli pişirme olduğunu belirtmiştir. Yani temel olarak, bir yiyeceği pişirmek için gereken süre ne kadar azsa, yiyecek o kadar fazla besin tutar. Bu iddia, genellikle tartışmalı olsa da mikrodalgada pişmiş yiyeceklerin iyi olduğunu belirtir. {5*}, {6*}

Not: Bu iddialar tartışmalı olduğu için, mikrodalga kullanımını alışkanlık haline getirmemeli, ertesi gün ısıtmaya gerek olmayan yemekler yapılmalı, ertesi gün ısıtılacak yemekleri buharda ısıtmak daha güvenlidir.

Wi-Fi

Wi-fi teknolojisinin güvenli olduğunu halen tartışmalıdır. Teknik olarak wi-fi, mikrodalga fırınla aynı 2,4 GHz frekans aralığında çalışır ve olumsuz sonuçlara yol açması çin çok fazla maruz kalma gerektirir.

Not: Cep telefonları hayatımızın bir parçası olduğu için ne kadar çok maruz kaldığımızı unutmayalım.

Çevresel Sağlık Vakfı, elektromanyetik radyasyonun kan-beyin bariyerine zarar verdiğini gösteren birçok çalışma ortaya koymuştur. Birkaç araştırma, radyasyonun koruyucu bariyerde delikler açarak daha fazla toksik bileşiğin beyne ulaşmasına neden olduğunu göstermiştir. {7*}

Kardiyolog ve Doctors for Safer Schools’un kurucu ortağı olan MD Stephen Sinatra’da kalbin Wi-Fi için kullanılan frekanstan (2,4 GHz) olumsuz etkilenebileceğini söylemiştir. Dr. Sinatra’ya göre Wi-fi frekanslarının öğrenciler ve öğretmenler üzerinde sebep olduğu belirtiler:

• Baş dönmesi
• Hızlı veya düzensiz kalp atışı
• Zayıflık
• Endişe
• Tükenmişlik
• Baygınlık hissi
• Konsantrasyon zorluğu
• Göğüs ağrısı

Konsantrasyon problemi yaşıyorsanız Odaklanmayı ve Hafızayı Güçlendiren 15 Gıda yazımızı okuyabilirsiniz.

Güç hatları

Amerikan Kanser Derneği, güç hatlarından uzaklaştıkça elektromanyetik radyasyon seviyelerinin büyük ölçüde düştüğünü belirtir. Hat gücü, güç kaynağının yanında veya altında en yüksek seviyededir ancak genellikle evdeki birçok cihazla aynı frekanstadır. Evin karşısına bir güç hattı yerleştirilmişse ve endişeleniyorsanız, bir gaussmetre kullanarak gücü ölçebilirsiniz.

Elektromanyetik Radyasyon Zararları Nelerdir?

Elektromanyetik radyasyon birçok sağlık problemine sebep olur.

Kansere Neden Olur

Cep telefonları, Wi-Fi yönlendiricileri ve mikrodalgaları içeren kaynakların kansere neden olabileceğine dair birçok rapor vardır. Çocukluk çağı lösemisini inceleyen bir araştırma, elektromanyetik radyasyonun çocuklarda kanser oluşum riskini artırabileceğini keşfetmiştir. {8*}, {9*}

2016’da yayınlanan 25 milyon dolarlık bir hükümet çalışmasının ön sonuçları, cep telefonu radyasyonunun beyinde malign gliom ve kulakta schwannoma (sinir kılıfında bulunan nadir tümörler) riskini artırabileceğini bulmuştur. Çalışma, elektromanyetik radyasyon ve hastalıklar arasında bir doz-yanıt etkisi olduğunu göstermiştir. Yani, radyasyon dozu ne kadar yüksekse, hastalığa yakalanma riski de o kadar yüksektir. {10*}

Amerikan Kanser Derneği’nin baş tıbbi sorumlusu Dr. Otis W. Brawley, radyasyonun kansere neden olabileceğini gösteren çalışmaları şu şekilde değerlendirmiştir:

”Radyofrekans radyasyonunu (RFR) iki kanser türüyle ilişkilendiren NTP raporu, radyasyon ve kanser riski arasında beklemediğimiz sonuçlar gösterdi. İyonlaştırıcı olmayan radyasyonun tümörlere neden olabileceği düşünülmüyordu. Kanser riskini daha iyi değerlendirmek için geniş çaplı ciddi çalışmalar yapılması gerekiyor. Sonuçlar bize geçmiş zamanda akciğer kanseri ve sigara içme arasında bir bağlantı olmadığını ileri süren teorik tartışmaları hatırlatıyor.” {11*}

2011 yılında Dünya Sağlık Örgütü, cep telefonu radyasyonunu 2B kanserojen olarak listelemiştir. Cep telefonları 1990’lardan beri yaygın olarak kullanılır. Henüz yeni bir teknoloji olduğu için uzun vadeli riskleri araştıran epidemiyolojik araştırmaların bazı tehditleri gözden kaçırması muhtemeldir. {12*}

Beyin Fonksiyonlarını Etkiler

Cep telefonlarından yayılan elektromanyetik radyasyon miktarı düşük kabul edilir. Ancak araştırmalar beyin üzerinde olumsuz etkileri olduğunu göstermiştir. Ulusal Uyuşturucu Bağımlılığı Enstitüsü’nün önde gelen araştırmacılarından Dr. Nora D. Volkow, cep telefonu kullanımından sonra beyin glikoz metabolizmasında değişiklikler olduğunu bildirmiştir.

Çevre Çalışma Grubu, bir grup insanın kafasına cep telefonu sabitleyerek bazı çalışmalar gerçekleştirmiştir. Denekler, cep telefonlarının açık ve kapalı olduğu süre boyunca incelenmiştir. Telefonlar açık olduğunda beyin glikozunun arttığı tespit edilmiştir. Beyin glikoz artışı iltihaplanmaya neden olur ve birçok hastalığa yol açar. {13*}

Demans Oluşumuna Sebep Olur

Cep telefonu radyasyonunu inceleyen araştırmalar, elektromanyetik radyasyonun demans semptomlarına neden olabileceğini göstermiştir. Araştırmalara göre, cep telefonu radyasyonundan sadece iki saat sonra radyasyon dolaşım sistemi ve beyin arasındaki bariyerde delikler açar ve toksinlerin beyne girmesine sebep olur. DNA’ya ve beyindeki nöronlara hasar verir, hafıza ve öğrenme yeteneklerini olumsuz etkiler.

Antioksidan Kaybına Neden Olur

Cep telefonu rasyasyonu tükürükte bulunan antioksidanların azalmasına neden olur. Tükürük, patojenlerle savaşma da dahil olmak üzere vücutta kritik görevlerde rol alır. Mikrobiyal enfeksiyonlara karşı ilk savunmalardan biridir. Çalışmalar, bir saat telefon sohbetinin tükürük antioksidan seviyelerinde %25’lik bir azalmaya yol açabileceğini göstermiştir. {14*}

Elektromanyetik Radyasyon Alanlarından Korunma Yolları Nelerdir?

Yaşam tarzınızda yapacağınız bazı değişikliklerle elektromanyetik radyasyon maruziyetini azaltabilirsiniz.

Cep Telefonu ve Bilgisayardan Mümkün Olduğunca Uzak Durun

Cep telefonunuzu cebinizde taşımaktan kaçının. Cep telefonundan yayılan küçük mikrodalgalar, üreme sorunları ve kanser de dahil olmak üzere birçok problemle ilişkilendirilmiştir. Ayrıca doğum kusurlarına da sebep olabilir. Cep telefonlarının yanı sıra, tablet ve bilgisayarları da aşırı kullanmaktan kaçınmanız tavsiye edilir. Teknolojik cihazları özellikle küçük çocuklardan uzak tutmaya çalışın. Güç kaynağına bağlıyken bilgisayarınızı asla kucağınızda kullanmayın; dizüstü bilgisayarlarda uzun süre çalışıyorsanız, ayrı bir klavye ve fare kullanın. {15*}

Bluetooth Kulaklık Kullanmayın

Bluetooth kulaklıklardan yayılan radyasyon hasarı minimum düzeydedir. Ancak bluetooth kulaklıklar kullanılmadıklarında bile sürekli olarak takıldığı ve beyne yakın olduğu için zararlıdır. Kullandığınız cihazdan ne kadar uzak olursanız güvenliğinizi de o kadar artırırsınız. Örneğin; hoparlör kullanarak radyasyondan uzak durabilirsiniz. Kulaklıkların yanı sıra, cep telefonunuzu kullanırken vücudunuzdan uzak tutmaya özen gösterebilirsiniz. {16*}

Topraklama Yapın

Topraklama, dünya ile doğrudan temas kurarak dünyanın yüzeyinde bulunan elektronlarla temas etmenizi sağlar. Araştırmacılar, insanlar topraklanmış ve topraklanmamışken voltajı ölçen bir çalışma yürütmüştür. Çalışma sonucunda, topraklamanın vücut voltajında önemli azalmalara yol açtığı kanıtlanmıştır. Topraklama, günlük elektrik güç kaynaklarından gelen ortam voltajını veya radyasyonu ortadan kaldırır. {17*}

Evinizi Koruyun

Evde ve ofiste korunmak için elektromanyetik radyasyon filtreleri, özel boya ve kumaşlar kullanabilirsiniz. Ayrıca, bazı küçük değişikliklerle radyasyon maruziyetinizi azaltabilirsiniz.

• Kullanmadığınız cihazları fişte bırakmayın.
• Yatak odanızı teknolojik aletlerden arındırın.
• Halojen ve flüoresan aydınlatma kullanmaktan kaçının. {18*}
• Evde ethernet internet yerine Wi-Fi kullanıyorsanız, kullanmadığınız zamanlarda fişi çekin ve yönlendiriciyi aile bireylerinin çok zaman geçirdiği alanlardan uzak tutun.
• Bebeğin vücut ısısını izleyen kablosuz emzikler ve bebeğin bezi ıslandığında uyaran kablosuz çocuk bezleri gibi gereksiz teknolojilerden kaçının.

Sağlıklı Yiyecekler Tüketin

Elektromanyetik alanların olumsuz etkilerinden korunmak için besin açısından zengin yiyecekler tüketmeye özen gösterin. Antioksidan özelliği olan yiyecekler radyasyonun sebep olduğu DNA hasarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Diyetinize ceviz, nar, biberiye, kuşkonmaz, yaban mersini, ceviz, kuru erik, tarçın, hurma, brokoli ve kişniş ekleyebilirsiniz. İyot, Vitamin D3, B-kompleks vitaminleri, melatonin, fesleğen, omega-3 yağ asitleri, selenyum ve çinko gibi bazı besinler günlük yaşamınıza kolayca dahil edebileceğiniz yararlı seçeneklerden bazılarıdır.

Omega-3 yağ asitleri içeren yiyecekler hakkında bilgi almak için Omega 3 İçeren Besinler yazımızı okuyabilirsiniz.