Folat ve folik asit arasındaki fark nedir? Folik asit ve folat B9 vitamininin farklı formlarıdır. Aslında aralarında ciddi bir fark olmasına rağmen genellikle birbirlerinin yerine kullanılırlar. B9 vitaminin doğal formu folattır. Besinlerle alınan folat kan dolaşımına girmeden önce sindirim sisteminde B9 vitamininin aktif formu olan 5-MTHF’ye dönüştürülür. Folik asit ise B9 vitamininin sentetik olarak elde edilen formudur. Folik asit eklenmiş besinlerle alınan folik asidin tamamı 5-MTHF’ye dönüştürülemez. Folat ve folik asit arasındaki en büyük fark budur.
B9 Vitamini Nedir?
B9 vitamininin doğal formu folattır. B9 vitamini, DNA sentezinde gerekli olduğu için hücre bölünmesi ve büyümesinde önemli bir rol oynar. {1*} B9 vitamini seviyesinin düşük olması durumunda belirli sağlık problemleri ortaya çıkmaya başlar;
- Homosistein seviyelerinin yükselmesi: Yükselen homosistein düzeyi kardiovasküler hastalıklar ve felç riskini de beraberinde getirir. {2*}
- Doğumda kusurların meydana gelmesi: Folat seviyelerinin gebelik sürecinde düşük olması, nöral tüp defekti gibi doğumsal anormalliklere sebep olur. {3*}
- Kanser riskinin artması: Folat seviyelerinin düşük olması kanser riskinin artmasına sebep olur. Aynı zamanda folat seviyelerinin yüksek olması da prostat kanseri için risk faktördür ve bu problemlerle ilgili daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. {4*} {5*}
B9 vitamini seviyelerinin düşük olması çeşitli sağlık problemleri için risk oluşturur. Bu sebeple B9 vitamin takviyesi kullanımı oldukça yaygındır. Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere diğer birçok ülkede tüketilen besinlerin B9 vitamini ile desteklenmesi zorunlu hale getirilmiştir.
Folik Asit Saç Uzatır Mı? Folik Asit Saça İyi Gelir Mi?
Folat Nedir?
B9 vitaminin doğal formu folattır. Adı Latince ‘’folium’’ kelimesinden türemiştir. Folat, beslenme özellikleri birbirine benzeyen bileşiklerin genel adıdır. B9 vitamininin aktif formu olarak bilinen levomefolik asit ya da 5-metiltetrahidrofolat (5-MTHF) folat türleridir. Besinlerle alınan folat kan dolaşımına girmeden önce sindirim sisteminde aktif formu olan 5-MTHF’ye dönüştürülür. Yeşil yapraklı sebzeler folat içeren en iyi kaynaklar arasındadır. {6*}
Folik Asit Nedir?
Folik asit, B9 vitamininin sentetik olarak elde edilen formudur. Pteroilmonoglutamik asit olarak da bilinir. Folik asit, takviyelerde kullanılır. Aynı zamanda kahvaltılık gevrekler ve un gibi besinlere de eklenir. Besinlerle alınan folik asidin tamamı sindirim sisteminde B9 vitaminin aktif formu olan 5-MTHF’ye dönüştürülemez. Karaciğer ya da diğer dokularda dönüşmesi gerekir. Folat ve folik asit arasındaki en büyük fark budur. {6*}
Folik asidin 5-MTHF formuna dönüşmesi bazı insanlarda yavaş ve verimsizdir. Takviye olarak alınan folik asidin tümünün vücutta 5-MTHF formuna dönüşmesi zaman alan bir süreçtir. {7*}
Günlük 200-400 mcg kadar alınan ufak bir doz bile, bir sonraki doz alınana kadar metabolize edilemeyebilir. {8*} {9*} {10*} Metabolize olamayan folik asit de kan dolaşımında rahatlıkla tespit edilmektedir. {11*} {12*} {13*} Metabolize edilemeyen folik asit seviyelerinin yüksek olması pek çok sağlık sorununa yol açar. Yapılan bir çalışmada folik asit takviyesinin diğer B grubu vitaminlerle, özellikle de B6 vitamini ile alınmasının metabolize olma sürecini daha verimli hale getirdiği görülmüştür. {12*}
Metabolize Olmayan Folik Asit Vücudumuz İçin Zararlı Mı?
Yapılan araştırmalarda, metabolize edilmemiş folik asit seviyelerinin sürekli yüksek olmasının kanser ve çeşitli sağlık problemlerinin oluşma riskini artırdığı görülmüştür. Yüksek düzeyde metabolize edilmemiş folik asidin kanser riskiyle doğru orantılı olduğu düşünülmektedir, ancak hastalık riskinin bu durum ile doğrudan ilişkili olduğu kanıtlanmamıştır. {14*} {15*} {16*}
Folik asidin fazla kullanılması da endişe verici durumların ortaya çıkmasına sebep olabilir. Ancak riskler ve etkiler hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
B9 Vitamini İçeren Besinler Nelerdir?
Tüketilen besinlerin folat içeriğinden yararlanırken de dikkatli olunmalıdır. Folat suda çözünür. Bundan dolayı folat içeren besinleri kaynayan suda pişirmek B9 vitamininin kaybına neden olacaktır.
Yüksek folat içeriğine sahip besinler;
- Kuşkonmaz
- Avokado
- Brüksel lahanası
- Yeşil yapraklı sebzeler
Gebelik döneminde B9 takviyesi kullanmak, kişinin yeterli düzeyde B9 vitamin alımını kolaylaştıracaktır. Folik asit, B9 vitaminin yaygın olarak bilinen formudur ve eczanelerden satın alınabilir. Takviyeler, folik asidin yanı sıra 5-MTHF formunu da içermektedir. {17*} Metafolin, Deplin ve Enlyte adı altında satılmaktadır.
Kaynaklar
- https://ods.od.nih.gov/factsheets/Folate-HealthProfessional/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4326479/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2211335521003089
- https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/2326409816661357
- https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpubh.2020.550753/full
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4867132/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17617936/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16441927/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17378936/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25733468/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7509461/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25943647/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26269367/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30341095/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26131763/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28600398/
- https://www.semanticscholar.org/topic/levomefolate/182220