Zeytinyağının Faydaları

Zeytinyağı Nedir?

Zeytinyağı, zeytin ağacının meyvesi olan zeytinden elde edilen yağdır. Zeytinyağını çıkarmak için zeytinler sıkılır fakat modern yöntemler, zeytinleri ezmeyi, birlikte karıştırmayı ve ardından bir santrifüjde yağı posadan ayırmayı içerir.

Zeytinyağının Faydaları

Yüksek kaliteli sızma zeytinyağının faydaları arasında birçok sağlık yararı bulunur. Anti-enflamatuar bileşikler, antioksidanlar ve çok sayıda kalbe fayda sağlayan makro besin içerir, bu da zeytinyağının faydalarının çok olduğunu açıklar. Zeytinyağının faydaları bilimsel olarak da kanıtlanmıştır. Aşağıda zeytinyağının faydalarını sizler için toparladık. Bilimsel zeytinyağının faydaları ve kullanımına ilişkin bilgileri yazımızda okuyabilirsiniz.

• Kalp hastalığına karşı zeytinyağının faydaları vardır
• Zeytinyağı kanserle savaşmaya yardımcı olur
• Zeytinyağı kilo verme ve obezitenin önlenmesine yardımcı olur
• Zeytinyağı beyin sağlığını destekler
• Zeytinyağı cilt sağlığını korur
• Zeytinyağı duygu durum bozuklukları ve depresyonla savaşır
• Zeytinyağı doğal olarak yaşlanmayı yavaşlatır
• Zeytinyağı safra taşlarını önler
• Zeytinyağı sindirimi kolaylaştırır
• Zeytinyağı diyabet riskini düşürmeye yardımcı olur
• Zeytinyağı romatoid artrit tedavisine yardımcı olabilir
• Zeytinyağı meme kanseri riskine karşı korur
• Zeytinyağı sağlıklı tekli doymamış yağlar açısından zengindir
• Zeytinyağı büyük miktarlarda antioksidan içerir
• Zeytinyağının güçlü anti-enflamatuar özellikleri vardır
• Zeytinyağı felci önlemeye yardımcı olabilir
• Zeytinyağı alzheimer hastalığıyla mücadele edebilir
• Zeytinyağı antibakteriyel özelliklere sahiptir
• Zeytinyağı saç sağlığınızı korur

Kanserde Zeytinyağının Faydaları

• Kanser, yaygın bir ölüm nedenidir ve hücrelerin kontrolsüz büyümesi ile karakterizedir.
• Araştırmalar, Akdeniz ülkelerinde yaşayan insanların oldukça düşük kanser riskine sahip olduğunu göstermiştir ve bazıları zeytinyağının bununla bir ilgisi olduğunu iddia etmiştir. (1)
• Sızma zeytinyağı, oksidatif hasarı azaltan antioksidanlarda yüksektir. Kansere potansiyel bir katkı, serbest radikaller adı verilen zararlı moleküllerden kaynaklanan oksidatif hasardır. (2) (3)
• Zeytinyağındaki oleik asit de oksidasyona oldukça dirençlidir ve kansere bağlı genler üzerinde faydalı etkileri olduğu gösterilmiştir. (4) (5)
• Birçok test tüpü çalışması, zeytinyağındaki bileşiklerin moleküler düzeyde kanserle savaşmaya yardımcı olabileceğini gözlemlemiştir. (6) (7) (8)
• Avrupa Kanser Önleme Dergisi’nde yayınlanan 2004 tarihli bir araştırmaya göre, zeytin ve zeytinyağı bol miktarda antioksidan içerir. (9)
• En yüksek antioksidan gıdalardan bazılarıdır. Zeytinler (özellikle yüksek ısı işlemlerine tabi tutulmamış olanlar), akteositler, hidroksitirosol, tirosol ve fenil propiyonik asitler içerir. Hem zeytin hem de zeytinyağı, kanser önleyici maddeler (örneğin skualen ve terpenoidler) yanı sıra peroksidasyona dirençli lipid oleik asit olarak kabul edilen önemli miktarlarda başka bileşikler içerir.
• Araştırmacılar, güney Avrupa’da yüksek zeytin ve zeytinyağı tüketiminin, Akdeniz diyetinde kanser önleme ve sağlığın yararlı etkilerine önemli bir katkı oluşturmasının muhtemel olduğunu düşünüyor.

Zeytinyağı Meme Kanseri Riskini Azaltır

İtalya’da 1995 yılında yapılan bir vaka kontrol çalışması, 2.564’ten fazla meme kanseri vakasının, daha yüksek zeytinyağı tüketiminin, hastalığı geliştirme riskinin daha düşük olmasıyla ilişkili olduğunu keşfetti. (10) Bunun net nedenleri olmasa da, genellikle sağlıklı yağlar ve hormon işlevi arasında varsayılan bir etkileşim vardır ve bu olası bir açıklama olabilir.

Alzheimer Hastalığında Zeytinyağının Faydaları

• Alzheimer hastalığı nedir? Alzheimer hastalığı, dünyadaki en yaygın nörodejeneratif durumdur.
• Temel özelliklerinden biri, beyin hücrelerinizin içinde sözde beta-amiloid plaklarının birikmesidir.
• Farelerde yapılan bir çalışma, zeytinyağındaki bir maddenin bu plakların çıkarılmasına yardımcı olabileceğini gösterdi. (11)
• Ek olarak, bir insan çalışması, zeytinyağı yönünden zengin bir Akdeniz diyetinin beyin fonksiyonuna fayda sağladığını gösterdi. (12)

• Alzheimer hastalığı, dünyanın en yaygın nörodejeneratif hastalığıdır ve demansın önde gelen nedenidir. Alzheimer’ın bir özelliği, beyindeki bazı nöronlarda beta-amiloid plakları adı verilen protein yumaklarının birikmesidir.
• Farelerde yapılan bir araştırma, zeytinyağındaki bir maddenin bu plakların temizlenmesine yardımcı olabileceğini gözlemledi. (13)
• Ek olarak, insanlarda yapılan kontrollü bir çalışma, zeytinyağı ile zenginleştirilmiş bir Akdeniz diyetinin beyin fonksiyonunu iyileştirdiğini ve bilişsel bozukluk riskini azalttığını gösterdi. (14)

Zeytinyağı Sağlıklı Tekli Doymamış Yağlar Açısından Zengindir

• Zeytinyağı, zeytin ağacının meyvesi olan zeytinden elde edilen doğal yağdır.
• Yağın yaklaşık% 14’ü doymuş yağdır ,% 11’i ise omega-6 ve omega-3 yağ asitleri gibi çoklu doymamışlardır (15)
• Zeytinyağındaki baskın yağ asidi, toplam yağ içeriğinin %73’ünü oluşturan oleik asit adı verilen tekli doymamış bir yağdır.
• Çalışmalar, oleik asidin iltihabı azalttığını ve hatta kansere bağlı genler üzerinde faydalı etkileri olabileceğini düşündürmektedir. (16) (17) (18) (19)
• Tekli doymamış yağlar da yüksek ısıya oldukça dirençlidir, bu da sızma zeytinyağını yemek pişirmek için sağlıklı bir seçim haline getirir.

Zeytinyağı Büyük Miktarlarda Antioksidan İçerir

• Sızma zeytinyağı oldukça besleyicidir.
• Yararlı yağ asitlerinin yanı sıra, az miktarda E ve K vitamini içerir.
• Ancak zeytinyağı aynı zamanda güçlü antioksidanlarla da yüklüdür.
• Bu antioksidanlar biyolojik olarak aktiftir ve kronik hastalık riskinizi azaltabilir. (20) (21)
• Ayrıca iltihaplanma ile savaşırlar ve kan kolesterolünüzü oksidasyondan korumaya yardımcı olurlar. (22) (23)

Zeytinyağının Güçlü Anti-Enflamatuar Özellikleri Vardır

• Kronik inflamasyonun kanser, kalp hastalığı, metabolik sendrom, tip 2 diyabet, Alzheimer, artrit ve hatta obezite gibi hastalıkların önde gelen itici gücü olduğu düşünülmektedir.
• Sızma zeytinyağı, sağlık yararlarının ana nedenlerinden biri olabilecek iltihabı azaltabilir.
• Ana anti-enflamatuar etkilere antioksidanlar aracılık eder. Bunların arasında anahtar, antiinflamatuar bir ilaç olan ibuprofen’e benzer şekilde çalıştığı gösterilen oleokanttır. (24)
• Bazı bilim adamları, 3-4 yemek kaşığı (50 ml) sızma zeytinyağındaki oleokantın, yetişkin ibuprofen dozunun %10’u kadar benzer bir etkiye sahip olduğunu tahmin etmektedir. (25)
• Araştırmalar, Zeytinyağındaki ana yağ asidi olan oleik asidin C-reaktif protein (CRP) gibi önemli inflamatuar belirteçlerin seviyelerini azaltabileceğini göstermektedir. (26) (27)
• Bir çalışma ayrıca zeytinyağı antioksidanlarının iltihaplanmaya neden olan bazı genleri ve proteinleri inhibe edebileceğini gösterdi. (28)

Zeytinyağı Felci Önlemeye Yardımcı Olabilir

• İnme, ya bir kan pıhtılaşması ya da kanama nedeniyle beyninize kan akışındaki bir rahatsızlıktan kaynaklanır.
• Gelişmiş ülkelerde inme, kalp hastalığının hemen ardından ikinci en yaygın ölüm nedenidir. (29)
• Zeytinyağı ile felç riski arasındaki ilişki kapsamlı bir şekilde incelenmiştir.
• 841.000 kişide yapılan geniş bir araştırma incelemesi, zeytinyağının, inme ve kalp hastalığı riskinin azalmasıyla ilişkili tek tekli doymamış yağ kaynağı olduğunu buldu. (30)
• 140.000 katılımcıda yapılan başka bir incelemede, zeytinyağı tüketenler, içmeyenlere göre çok daha düşük felç riski altındaydı. (31)

Zeytinyağı Kalp Hastalığına Karşı Koruyucudur

• Kalp hastalığı, dünyadaki en yaygın ölüm nedenidir. (32)
• Birkaç on yıl önce yapılan gözlemsel araştırmalar, kalp hastalığının Akdeniz ülkelerinde daha az yaygın olduğunu gösterdi.
• Bu, kalp hastalığı riskini önemli ölçüde azalttığı gösterilen Akdeniz diyeti üzerine kapsamlı araştırmalara yol açtı. (33) (34)
• Sızma zeytinyağı, bu diyetin temel bileşenlerinden biridir ve kalp hastalıklarına karşı çeşitli şekillerde koruma sağlar. (35)
• Enflamasyonu azaltır, “kötü” LDL kolesterolü oksidasyondan korur. (36) (37) (38)
• Kan damarlarınızın kaplamasını iyileştirir ve aşırı kan pıhtılaşmasını önlemeye yardımcı olabilir. (39) (40) (41)
• Kalp krizinden korur. Kan pıhtılaşmasını yönetmeye yardımcı olur. Bazı araştırmalar, zeytinyağının kalp krizi ve felçlerin önemli bir özelliği olan istenmeyen kan pıhtılaşmasını önlemeye yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. (42) (43)
• Kan basıncını düşürür. İlginç bir şekilde, kalp hastalığı ve erken ölüm için en güçlü risk faktörlerinden biri olan kan basıncını düşürdüğü de gösterilmiştir. Bir çalışmada zeytinyağı, tansiyon ilaçlarına olan ihtiyacı %48 oranında azalttı. (44) (45) (46)
• Yüzlerce değilse bile düzinelerce araştırma, sızma zeytinyağının kalbiniz için güçlü zeytinyağının faydaları olduğunu göstermektedir.
• Kalp hastalığınız, ailenizde kalp hastalığı öyküsü veya başka herhangi bir önemli risk faktörünüz varsa, diyetinize bol miktarda sızma zeytinyağı eklemek isteyebilirsiniz.

Zeytinyağı Kilo Verme ve Obezitenin Önlenmesine Yardımcı Olur

• Çok sayıda çalışma, zeytinyağı yönünden zengin Akdeniz diyetini vücut ağırlığı üzerinde olumlu etkilerle ilişkilendirmiştir. (47) (48) (49)
• 7.000’den fazla İspanyol üniversite öğrencisi üzerinde yapılan 30 aylık bir çalışmada, çok fazla zeytinyağı tüketmek, artan kilo ile bağlantılı değildi. (50)
• Ek olarak, 187 katılımcıda yapılan üç yıllık bir çalışma, zeytinyağı yönünden zengin bir diyetin kandaki antioksidan seviyelerinin yanı sıra kilo kaybıyla bağlantılı olduğunu buldu. (51)
• Bol miktarda sağlıklı yağ yemek, kan şekeri seviyelerini kontrol eden, kilo almamızı sağlayan ve kaloriyi kesmemize ve daha fazla egzersiz yapmamıza rağmen kilo vermemizi sağlayan bir hormon olan fazla insülini kontrol etmede kilit unsurdur.
• Yağlar doyurucudur ve açlığı, istekleri ve aşırı yemeyi azaltmaya yardımcı olur. Bu, çok sayıda çalışmanın, yağ oranı düşük diyetlerin kilo kaybına veya kilonun korunmasına neden olmadığını, daha yüksek yağlı diyetlerin yaptığı kadar kolay veya sıklıkla neden olmadığını bulmasının nedenlerinden biridir.
• Toplam 447 kişiyi içeren beş çalışmayı inceledikten sonra, İsviçre’deki Basel Üniversite Hastanesi’nden araştırmacılar, daha yüksek yağlı, düşük karbonhidratlı diyetlere atanan bireylerin, düşük yağlı diyetlere randomize edilen bireylerden daha fazla kilo verdiğini buldu.
• İki grup arasında kan basıncı düzeylerinde bir fark yoktu, ancak yağ oranı yüksek diyetlere atanan bireylerde trigliserit ve yüksek yoğunluklu lipoprotein kolesterol değerleri daha olumlu yönde değişti. (52)
• Bol miktarda sağlıklı yağ içeren diyetler daha tatmin edici olduğundan, insanların bunlara bağlı kalma olasılığı çok daha yüksektir. Örneğin, Kadın Sağlığı Dergisi’nde yayınlanan bir 2002 araştırması, zeytinyağıyla zenginleştirilmiş bir diyetin, sekiz haftalık bir karşılaştırmada daha düşük yağlı bir diyetten daha fazla kilo kaybı getirdiğini buldu. Sekiz haftayı takiben, katılımcılar, takip süresinin en az altı ayı boyunca ezici bir çoğunlukla zeytinyağıyla zenginleştirilmiş diyeti seçtiler. (53)

Zeytinyağı Beyin Sağlığını Destekler

• Beyin büyük ölçüde yağ asitlerinden oluşur ve günlük olarak görevleri yerine getirmek, ruh halimizi düzenlemek ve net düşünmek için orta derecede yüksek bir seviyeye ihtiyacımız var. (54)
• Diğer sağlıklı yağ kaynakları gibi, zeytinyağı da odaklanma ve hafızayı geliştiren bir beyin yemi olarak kabul edilir.
• Zeytinyağı, Akdeniz diyetinin bir parçası olduğu ve sürekli beyin sağlığı ile ilişkili tekli doymamış yağ asitleri sunduğu için yaşa bağlı bilişsel düşüşle mücadeleye yardımcı olabilir. (55)

Diyabetde Zeytinyağının Faydaları

• Zeytinyağı, tip 2 diyabete karşı oldukça koruyucu görünmektedir.
• Birkaç çalışma zeytinyağını kan şekeri ve insülin duyarlılığı üzerindeki yararlı etkilere bağladı. (56) (57)
• 418 sağlıklı insanda yapılan randomize bir klinik çalışma, yakın zamanda zeytinyağının koruyucu etkilerini doğruladı. (58)
• Bu çalışmada, zeytinyağı yönünden zengin bir Akdeniz diyeti, tip 2 diyabet riskini % 40’ın üzerinde azaltmıştır.
• Yağ asitleri, hücre zarı fonksiyonunu, enzim aktivitesini, insülin sinyallemesini ve gen ekspresyonunu değiştirerek glikoz metabolizmasını etkiler. Kanıtlar, çoklu doymamış ve / veya tekli doymamış yağların (zeytinyağında bulunan tür) tüketilmesinin insülin duyarlılığı üzerinde yararlı etkileri olduğunu ve tip 2 diyabet riskini azaltmasının muhtemel olduğunu göstermektedir. (59)
• Karbonhidratlar glikoz sağlayarak kan şekerini yükseltirken, yağlar kan şekeri seviyelerini dengelemeye ve insülini düzenlemeye yardımcı olur.
• Yüksek şeker veya karbonhidrat içeren bir şey yediğinizde bile, yemeğe sızma zeytinyağı eklemek kan dolaşımınız üzerindeki etkiyi yavaşlatmaya yardımcı olabilir.
• Zeytinyağı tüketmek, yemeklerden sonra daha tatmin olmanın harika bir yoludur, bu da şeker isteğini ve diyabet komplikasyonlarına yol açabilecek aşırı yemeyi önlemeye yardımcı olabilir.

Zeytinyağı Yaşlanmayı Doğal Olarak Yavaşlatır

• Yaşlanma karşıtı bir diyet bol miktarda sağlıklı yağ içermelidir. Sızma zeytinyağı harika bir örnektir.
• Zeytinyağındaki secoiridoidler, kanser oluşumuyla ilgili bir süreç olan Warburg etkisiyle ilgili gen ekspresyonunu da bastırabilir ve cilt hücrelerinde “yaşa bağlı değişiklikleri” önlemeye yardımcı olabilir. (60)
• Zeytinyağının yüksek ısıda pişirilmemesi gerektiğini, aksi takdirde tam tersi bir etkisi olabileceğini unutmayın. Zeytinyağı ile yemek pişirmek, “yaşlanmayla birlikte ortaya çıkan çok sistemli işlevsel düşüşe” katkıda bulunan gelişmiş glikasyon son ürünleri (AGE’ler) üretir. (61) (62)

Kanserde Zeytinyağının Faydaları

• Zeytinyağındaki Antioksidanlar Kanser Önleyici Özelliklere Sahiptir
• Kanser, dünyadaki en yaygın ölüm nedenlerinden biridir.
• Akdeniz ülkelerindeki insanlar bazı kanser riskleri daha düşüktür ve birçok araştırmacı, zeytinyağının neden olabileceğine inanmaktadır. (63)
• Zeytinyağındaki antioksidanlar, kanserin önde gelen bir tetikleyicisi olduğuna inanılan serbest radikallere bağlı oksidatif hasarı azaltabilir. (64) (65)
• Birçok test tüpü çalışması, zeytinyağındaki bileşiklerin kanser hücreleriyle savaşabileceğini göstermektedir. (66) (67)

Depresyonda ve Duygudurum Bozukluklarında Zeytinyağının Faydaları

• Zeytinyağı da dahil olmak üzere sağlıklı yağlar, nörotransmiter işlev bozukluğunu önleyebilen hormon dengeleyici, anti-inflamatuar etkilere sahiptir.
• Düşük yağlı diyetler genellikle daha yüksek depresyon ve anksiyete oranlarıyla bağlantılıdır.
• Ruh hali veya bilişsel bozukluklar, beyin serotonin veya dopamin gibi yeterli miktarda “mutlu hormonlar”, ruh hali düzenlemesi için gerekli olan önemli kimyasal haberciler, iyi uyku ve düşünce süreci almadığında ortaya çıkabilir.
• İspanya’daki Las Palmas Üniversitesi tarafından 2011 yılında yapılan bir araştırma, tekli doymamış ve çoklu doymamış yağ alımının depresyon riski ile ters bir ilişkiye sahip olduğunu buldu.
• Aynı zamanda, trans yağ alımı ve depresyon riski doğrusal bir ilişkiye sahipti, bu da daha yüksek trans yağ tüketiminin ve daha düşük PUFA ve MUFA’nın duygudurum bozuklukları ile mücadele ve depresyonu tedavi etme şansını artırabileceğini gösteriyor. (68)

Romatoid Artrit Tedavisinde Zeytinyağının Faydaları

• Romatoid artrit, deforme olmuş ve ağrılı eklemlerle karakterize bir otoimmün hastalıktır.
• Nedeni tam olarak anlaşılmasa da, bağışıklık sisteminizin yanlışlıkla normal hücrelere saldırmasını içerir.
• Zeytinyağı takviyeleri, romatoid artritli kişilerde inflamatuar belirteçleri iyileştiriyor ve oksidatif stresi azaltıyor gibi görünmektedir. (69) (70)
• Zeytinyağı, bir anti-inflamatuar omega-3 yağ asitleri kaynağı olan balık yağı ile birleştirildiğinde özellikle faydalı görünmektedir.
• Bir çalışmada, zeytin ve balık yağı romatoid artritli kişilerde kavrama gücünü, eklem ağrısını ve sabah sertliğini önemli ölçüde iyileştirdi. (71)

Zeytinyağı Antibakteriyel Özelliklere Sahiptir

• Zeytinyağı, zararlı bakterileri engelleyebilecek veya öldürebilecek birçok besin içerir. (72)
• Bunlardan biri, midenizde yaşayan ve mide ülserlerine ve mide kanserine neden olabilen bir bakteri olan Helicobacter pylori’dir.
• Test tüpü çalışmaları, sızma zeytinyağının, üçü antibiyotiklere dirençli olan bu Helicobacter pylori bakterisinin sekiz suşu ile savaştığını göstermiştir. (73)
• Helicobacter pylori belirtileri yaşayan insanlarda yapılan bir çalışma, günlük alınan 30 gram sızma zeytinyağının, insanların %10-40’ında iki hafta kadar kısa bir sürede Helicobacter pylori enfeksiyonunu ortadan kaldırabileceğini öne sürdü (74)
• H. pylori tam olarak nedir? Helicobacter pylori (H. pylori) spiral şekilli bir bakteridir. Mide ve oniki parmak bağırsağında (midenin hemen ötesinde ince bağırsağın ilk kısmı) kronik iltihap ve enfeksiyona neden olur.
• Bu tür bakterilere genellikle “ülser bakteri” adı verilir, çünkü sindirim sisteminde bir yerde ülser oluşumunu hızlandırabilen bir sitotoksin (vakuolasyon sitotoksin A veya Vac-A) oluşturur. (75)

Cilt Sağlığında Zeytinyağının Faydaları

• Zeytinyağında A vitamini, D vitamini, K vitamini ve E vitamini vardır.
• Zeytinyağı aynı zamanda bir antioksidandır, bu nedenle kansere neden olan ultraviyole radyasyondan kaynaklanan hasarı önlemeye veya tersine çevirmeye yardımcı olabilir.
• İnsanların normalde yediği diğer katı ve sıvı yağ türlerine kıyasla skualen adı verilen çok yüksek konsantrasyon da bir bileşene sahiptir.
• Skualen, zeytinyağına ekstra antioksidan desteği veren şeydir.
• Zeytinyağlı sabun, sivilceye neden olan bakterileri öldürerek sivilcenizi azaltır. (76)
• Zeytinyağı ayrıca cildinizi nemlendirir ve korur.

Yüze Zeytinyağı Maskesi Nasıl Yapılır?

• Zeytinyağı genellikle yüz yıkama ürünlerinde içerik olarak kullanılır.
• Zeytinyağını hiçbir katkı maddesi içermeyen doğrudan cildinize uygulayarak nemlendirici olarak kullanmanız mümkündür.
• Gözeneklerin tıkanmasını veya bakterilerin sıkışmasını önlemek için fazla yağı silin.
• Güneşe maruz kaldıktan veya güneş yanığı geçirdikten sonra nemlendirici olarak zeytinyağı kullanmak özellikle yararlı olabilir.

Yüze Zeytinyağı Maskesinde Nelere Dikkat Edilmeli?

• Yüzünüzde kullanacağınız zeytinyağının çok kaliteli olmasına dikkat etmelisiniz.
• Yüzünüze zeytinyağı kullanırken, cildinizin zeytinyağına tepkisini önce cildinizin küçük bir kısmında test ettiğinizden emin olun.
• Zeytinyağı ağır bir yağdır ve cilde kolayca emilmez.
• Gözeneklerin tıkanmasını veya bakterilerin sıkışmasını önlemek için fazla yağı silin.
• Katkı maddesi veya kimyasal içermeyen yüksek kaliteli bir ürün seçin.

Saç Sağlığınıza Zeytinyağının Faydaları

Araştırma sınırlı olsa da, bazı uzmanlar da dahil olmak üzere birçok kişi, saç bakımı bileşeni olarak genellikle zeytinyağı kullanır.

Saçlara Zeytinyağının Faydaları:

• Saçları sağlamlaştırır, kırılmasını önler
• Saçları nemlendirir
• Saçları parlatır
• Saçları yumuşatır
• Saçların uzamasını hızlandırır
• Saç uçlarının çatallaşmasını engeller
• Kepeklenmeyi engeller

Zeytinyağının Zararı Var mıdır?

• Zeytinyağı bazı yönlerden faydalı olsa da, diğer araştırmalar, hassas cildiniz, özellikle yağlı cildiniz veya dermatit gibi bir cilt rahatsızlığınız varsa, zeytinyağının en iyi seçenek olmayabileceğini öne sürüyor.
• Bir çalışma, zeytinyağının bazı cilt koşullarını yetişkinler için daha da kötüleştirdiğini buldu ve ebeveynlerin bebeklerinde zeytinyağı kullanmaktan kaçınmaları gerektiğini önerdi. (77)
• Hassas cildiniz varsa, yüzünüze uygulamadan önce alerji testi yapın.
• Kullanmayı planladığınız zeytinyağı markasını ön kolunuza 2 cmlik bir miktar sürün.
• 24 ila 48 saat içinde herhangi bir reaksiyon görmezseniz, kullanımı güvenlidir.
• Bir çalışma, bebeklerde zeytinyağı da dahil olmak üzere doğal yağların kullanılmasının, yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde egzama geliştirmelerine katkıda bulunabileceğini söylüyor. (78)
• Ailenizde egzama öyküsü varsa bu özellikle doğrudur.

Sızma Zeytinyağı Besin Değerleri

Zeytinyağı, çoğunlukla tekli doymamış yağ asitlerinden oluşur ve bunlardan en önemlisine oleik asit denir. Oleik asidin son derece kalp sağlığına sahip olduğu ve birçok sağlık etkisi olan serbest radikal hasarı (veya oksidatif stres) ile savaşabildiği bilinmektedir. Bu, daha rafine bitkisel yağlarda, trans yağlarda veya hidrojene yağlarda bulunan bileşiklerle karşılaştırıldığında özellikle doğrudur.

Meşhur Akdeniz diyeti de dahil olmak üzere sızma zeytinyağı bakımından yüksek diyetler, klinik çalışmaların geniş bir incelemesine göre, “ateroskleroz, kardiyovasküler hastalık ve belirli kanser türlerinin daha düşük insidansı” ile ilişkilidir. (79) En son ilgi, sızma zeytinyağlarında doğal olarak bulunan biyolojik olarak aktif fenolik bileşiklere odaklanmıştır. Zeytinyağı fenolikleri, plazma lipoproteinleri, oksidatif hasar, enflamatuar belirteçler, trombosit ve hücresel fonksiyon ve antimikrobiyal aktivite dahil olmak üzere belirli fizyolojik parametreler üzerinde olumlu etkilere sahiptir.

Sızma zeytinyağının faydaları yüksek ve oldukça besleyicidir.

Bir çorba kaşığı natürel sızma zeytinyağının içeriği: (80) (81)

• 119 kalori
• 14 gram yağ (9.8’i tekli doymamış)
• Sıfır şeker, karbonhidrat veya protein
• 8 mikrogram K vitamini (günlük ihtiyacın 10’u)
• 2 miligram E vitamini (günlük ihtiyacın 10’u)
• Doymuş yağ: %14
• Tekli doymamış yağ: %73 (çoğunlukla oleik asit)
• E Vitamini: Günlük İhtiyacın %13’ü
• K Vitamini: Günlük İhtiyacın %7’si

Zeytinyağı Ne Kadar Tüketilmeli

Sağlığınıza fayda sağlamak için günlük ne kadar sızma zeytinyağı tüketmeyi hedeflemelisiniz? Öneriler, özel kalori ihtiyaçlarınıza ve diyetinize bağlı olarak farklılık gösterse de, bir ila dört yemek kaşığı bu zeytinyağının faydalarını elde etmek için ideal görünmektedir.

Prof. İbrahim Saraçoğlu, Prof. Canan Karatay, Prof. Dr. Ahmet Maranki, Uzm. Dr. Ender Saraç gibi uzman doktorlarımızın hepsi her sabah 1 yemek kaşığı zeytinyağı içmeyi tavsiye etmektedir. Yukarıda saydığımız bütün zeytinyağının faydalarını doktorlarımızda söylemektedir.

Prof. Dr. Canan Karatay, Zeytinyağının Faydaları

Prof. Canan Karatay, Zeytinyağının karaciğer yağlanmasını giderdiğini her zaman söylemektedir. “Karaciğer yağlanması düzelince, beyin düzelir. Alzheimer’ı önler, Parkinson’u önler, Demans (bunama) önler, özellikle zeytinyağı organik olduğu için Alzheimer’i önleyicidir. Tedavi eder. Prof. Canan Karatay, yaşlılarımızın, hatta yaşlanmadan da sabah akşam, bir küçük bardak içirilmesi lazım, özellikle evlerde yaşlılara sabah akşam bir kahve fincanı soğuk sıkım doğal, organik zeytinyağı verilmelidir. Bağırsakları çalıştırır, bağırsaklardaki florayı düzeltir. Prof. Canan Karatay, yapılan son araştırmalarda göstermiştir ki bağırsak florası bozuk olanlar Alzheimer oluyor. Bağırsak florası olanlar Parkinson oluyor. Florası bozuk olanlar kanser oluyor. Meme kanseri oluyor. Meme kanserini dahi önlediği gösterilmiştir, soğuk sıkım zeytinyağının” ifadesini kullandı.

Uzm. Dr. Ender Saraç Zeytinyağının Faydaları

Uzm. Dr. Ender Saraç, düzenli olarak kaliteli zeytinyağı tüketenlerin cep telefonunun yaydığı radyasyona, kansere ve çağımızın hastalığı Alzheimer’a karşı korunduğunu söyledi.

Uzm. Dr. Ender Saraç, “Düzenli olarak zeytinyağı tüketimi, Alzheimer’a yakalanma riskini çok ciddi derecede düşürüyor. Geçmişe baktığımızda da ünlü filozofların ve düşünce insanlarının genellikle Ege’de yetişmesinin, zeytinyağı tüketimiyle ilişkili olduğunu düşünüyorum.”

Cep telefonlarının bize yaydığı radyasyon ve elektromanyetik etkilerini önlemek için yüksek miktarda E Vitamini gündeme geldi. Fakat E Vitamini suni olarak alındığı zaman bazı sıkıntılar oluyor.Doğal yolla alınmayan E Vitamini, zehirlenmelere yol açıyor. Ama vücut zeytinyağı, antepfıstığı ve çamfıstığıyla vücut doğal yolla alınan E vitaminini ayarlıyor. Bu arada zeytinyağının faydalarından biri yağda çözünüyor olması. K, E vitaminleri, zeytinyağında bolca mevcuttur. E vitaminini doğal yoldan almanın en güzel yolu, bolca zeytinyağı tüketmektir” dedi. Uzm. Dr. Ender Saraç.

Gerçek Sızma Zeytinyağı Nasıl Satın Alınır ve Kullanılır?

Zeytinyağı hasadı binlerce yıl öncesine dayanıyor, ancak bugün büyük, uluslararası ticari zeytinyağı endüstrisi yüz milyonlarca dolar değerinde. Eski popülasyonlar için, bu doyurucu sağlıklı yağ kaynağı değerli bir meta olarak kabul edildi ve birçok iyileştirme yeteneği için kullanıldı. Zeytinyağı ile pişirmenin yanı sıra, lambalar, sabunlar, cilt bakımı ve kozmetikte de önemli bir bileşendi.

1500’lü yılların ortalarında Kuzey Amerika’ya ilk kez girdikten sonra, zeytin ağaçları hızla diğer birçok ülkeye yayıldı. Günümüzde zeytinyağı büyük ölçüde İtalya, Meksika, ABD (özellikle Kaliforniya), Peru, Şili ve Arjantin’de yetiştirilmektedir.

Satın aldığınız belirli yağ türü neden bu kadar önemli? Zeytinyağını çevreleyen en büyük tehlikelerden biri, düşük bir duman noktasına sahip olması ve yaklaşık 200 derecede ayrışmaya başlamasıdır. Zeytinyağı tekrar tekrar veya çok yüksek bir seviyeye ısıtıldığında oksitlenerek ekşimiş veya zehirli hale gelebilir.

Hangi Zeytinyağı Tüketilmeli?

Doğru zeytinyağı almak son derece önemlidir.

Sızma zeytinyağı, zeytinden bazı antioksidan ve biyoaktif bileşikleri tutar. Bu nedenle rafine edilmiş zeytinyağından daha sağlıklıdır.

Yine de, etiket üzerinde “sızma” yazan birçok yağ diğer rafine yağlarla seyreltildiğinden, zeytinyağı piyasasında çok fazla sahtekarlık vardır.

Bu nedenle, gerçek sızma zeytinyağı aldığınızdan emin olmak için etiketleri dikkatlice inceleyin. İçerik listelerini okumak ve kalite sertifikasyonunu kontrol etmek her zaman iyi bir fikirdir.

Ancak tüm bunlar akılda tutularak, ne yazık ki, tüm zeytinyağı eşit olarak üretilmiyor – “sızma” türlerinin hepsi bile gerekli zeytinyağının faydalarına sahip değil!

Zeytinyağı, sağlıklı yağ asitleri bakımından doğal olarak yüksek olan zeytin ağacının meyvesinden yapılır. Bugün piyasada Natürel Sızma Zeytinyağı (Extra Virgin), Sızma zeytinyağı, Riviera Zeytinyağı dahil olmak üzere çeşitli zeytinyağı türleri vardır – ancak araştırmalar, sızma zeytinyağının faydalarının diğer çeşitlerden daha bol olduğunu göstermektedir.

Çoğu insanın fark etmediği bir şey de, çoğu büyük markette satın alınan “sızma zeytinyağının” GDO kanola yağı ve bitki aromaları ile bağlanmasının yaygın olduğudur. Pek çok mağaza rafı sahte zeytinyağı seçenekleriyle kaplıdır. Bir CBS raporu, dünya çapında satılan sızma zeytinyağının yüzde 70’inin, üretim sürecine dahil olan yolsuzluklar sayesinde diğer yağlar ve artırıcılar ile sulandığını buldu. (82) (Evet, doğru okudunuz.)

Üreticiler, sahte yağların tadı gerçek zeytinyağı gibi olmasını sağlamak için bunu yaparlar, ancak aslında, gerçek şeyden çok daha az sağlık yararı olan çok daha düşük ürünlerdir. Aslında, bu tür modifiye zeytinyağını tüketmek aslında sağlığınız için bazı gerçek riskler oluşturabilir, bu nedenle alabileceğiniz en fazla zeytinyağı faydasını elde etmek için hangi türün satın almanın en iyi olduğunu bilmeniz gerekir.

Nasıl hasat edildiğini ve üretildiğini belirleyen zeytinyağı için birkaç ana sınıflandırma vardır.

Zeytin Yağı Çeşitleri

• Natürel Sızma Zeytinyağı (Extra Virgin): Asit oranı 0.8’den düşük. Herhangi bir kusuru bulunmayan ve Duyusal değerlendirmede meyvemsilik özelliği bulunan yağlar. Soğuk presleme ile üretilir ve arıtma için kimyasallar kullanmaz. Ayrıca, yağdaki hassas yağ asitlerini ve besin maddelerini yok edebilecek yüksek ısılı üretim süreçlerini de önler.
• Natürel Zeytinyağı (Virgin): Asitliği 0,8 ve 2 arasında olan yağlar Rafine Zeytinyağı 2 ve üzerindeki yüksek asitlik oranına sahip zeytinyağlarının, rafinasyon işlemden geçirilerek asit oranları düşürülmesi elde edilen yağlar. Sızma oluşturulduktan sonra ikinci bir sıkımdan elde edilir. Sızma tercih edilen tür olsa da, bu hala kaliteli olarak kabul edilmektedir.
• Riviera Zeytinyağı: Rafine edilmiş yağların belirli bir oranda sızma zeytinyağı ile karıştırılması ile elde edilir. “Riviera” zeytinyağı veya yağ karışımları, rafine zeytinyağı ve bazen diğer bitkisel yağlarla yapılır. Bu normalde kimyasal olarak işlendikleri ve yüksek ısılı üretim yöntemlerine kötü tepki veren kokuşmuş, düşük kaliteli yağların bir karışımı olduğu anlamına gelir.

Zeytinyağı Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?

1. Satın alacağımız ürün mutlaka koyu renkli cam şişede olmalıdır. Şeffaf cam şişelerde ve özellikle pet ambalajlı ürünlerden uzak durmalıyız. Son yıllarda yapılan araştırmalarda sızma zeytinyağının pet ambalajları birleştirici özellik taşıyan kimyasalları çözdüğü, bu kimyasalların sızma zeytinyağına geçtiği ve insan sağlığına zararlı olduğu bildirilmiştir. Ayrıca şeffaf cam şişelerden ışık geçerek sızma zeytinyağınının içerisinde bulunan klorofili parçalayarak bozulmasına sebep olur.
2. Satın alacağınız ürün ambalajının kapağının mutlaka contalı ve vidalı olmasına dikkat ediniz, mantar kapaklı ambalajları almayınız. Mantar kapaklı şişeler hava alır ve içerisine hava (oksijen) giren sızma zeytinyağı oksidasyona uğrayarak bozulur.
3. Satın alacağınız ürünün rengine bakıp karar vermeyiniz, yağın rengi kaliteyi belirlemediği gibi, yağda çözünebilen klorofil eklenmiş veya gıda boyası kullanılan yağlar sizi yanıltabilir.
4. Satın alacağınız ürün market raflarında direk olarak güneş ışığını görüyorsa tercih etmeyiniz, güneş ışığı gören sızma zeytinyağları çok çabuk oksidasyona uğrayarak bozulur ve kötü kokar.
5. Satın alacağınız ürünün etiketini okumadan almayınız, sızma zeytinyağının üretim ya da hasat yılı, dolum tarihi, son kullanma tarihi, coğrafi işaretini, elde edildiği zeytin çeşidini ve bölgesini etiket üzerinde arayınız.
6. Unutmayınız ki sızma zeytinyağı taze tüketilmelidir, bekledikçe bozulur ve nefaseti ile sağlığa yararlı fenolik bileşenleri kaybolur. Her sezon yeni sızma zeytinyağı alınız, çeşitlere göre sızma zeytinyağları çok özel saklama koşullarında bile ilk günkü özelliklerini yitirebilirler.
7. Sızma zeytinyağı ortam ısısı +14 C derecenin altına indikçe kristalleşir veya donabilir, farklı çeşitlere ait sızma zeytinyağları fenolik bileşenlerinden dolayı daha geç donabilir, sızma zeytinyağının donması saflık kriteri olarak kabul edilmez.
8. Satın alacağınız ürünün ambalajını tüketim miktarınıza göre belirleyiniz, çok kısa sürede tüketmeyecekseniz küçük ambalajları (250 ml 500 ml 750 ml 1000 ml) ambalajları tercih ediniz, fiyatı ucuz diye 5 lt ambalajları satın almayınız, büyük ambalajları kullanırken rahat akması için tenekelere ikinci bir hava deliği açmayınız. Eğer mümkünse evinizde bulunduracağınız 1 lt koyu renkli cam ambalajlara bölerek kullanabilirsiniz.
9. Satın aldığınız ürünü karanlık, serin ve rutubetsiz bir ortamda saklayınız, mutfak içerisinde tezgah altlarında sabun deterjan vb. ürünlerin yanına koymayınız. Sızma zeytinyağı kokuları çok çabuk bünyesine alır ve hapseder, saklama sıcaklığı 18 derece – 22 derece arasında olmalıdır.
10. Satın alacağınız ürünün etiketi ve ambalajını kontrol ediniz, delinmiş ve sızdırmış ambalajlı ürünleri satın almayınız.
11. Son yıllarda filtre edilmemiş sızma zeytinyağlarının şişelere konulduğu görülmektedir, filtre edilmeyen içerisinde zeytin partikülleri bulunan zeytinyağı saklama koşullarının uygun olmadığı durumlarda daha çabuk bozulur, (30 gün, en uygun ortamda) uzun süre dayanmaz, bu partiküller içerisinde zeytin meyvesinin eti, karasu ve çekirdek kalıntıları bulunmaktadır. Kalıntılar içerisinde bulunan karasuda oksijen vardır ve oksijen yani hava, karışım içerisinde fermentasyon süreci başlatarak sızma zeytinyağının kötü kokular yaymasına sebep olarak sızma özelliğini kaybetmesine neden olur.
12. Sızma zeytinyağına zarar veren unsurlar sırası ile; Işık, Hava, Sıcaklık, Su veya nemdir.
13. Almış olduğunuz ürünü bu unsurlardan koruyarak tüketiniz.
14. Satın aldığınız ürünleri ayırınız, Salatalarınızda, yemeklerinizde, tatlı ve böreklerinizde farklı bölgelere ait sızma zeytinyağlarını tüketebilirsiniz. Özellikle sızma zeytinyağını çiğ olarak tüketmelisiniz, salata, kek, börek ve mezelerinizde kuzey ege sızma zeytinyağlarını tercih ederken, hafif zeytinyağlı yemeklerinizde güney ege, akdeniz ve güneydoğu Anadolu bölgesi yağlarını tüketebilirsiniz. Kızartmalarınızda ise rahatlıkla sızma zeytinyağı kullanabilirsiniz.
15. Sızma zeytinyağı çok taze meyve kokuları çağrıştırmalıdır, bilinenin aksine saf sızma zeytinyağı ile yapılan yemekler ağır olmaz, kokmaz. Bayat, posalı ve tağşiş yapılmış yağlar ağır kokar.
16. Yemeklerinizi pişirmeye başlarken bir kaşık zeytinyağı ile başlayınız, pişen yemeği ocaktan aldıktan sonra ılımaya bırakınız, yemek ılıdıktan sonra kalan miktar sızma zeytinyağını dökünüz. Özellikle yaprak sarmalar ve dolmalarda bu yöntemi tercih ettiğinizde yemeklerinizin çok daha lezzetli olduğunu göreceksiniz.
17. Markası ve etiketi olan ürünler tarım ve köy işleri bakanlığının gıda kontrol laboratuvarlarında düzenli olarak kontrol edilmekte ve analizleri yapılmaktadır. Ürün bozuk çıktığınızda karşınızda muhatap bulabilirsiniz
18. Ancak yol kenarlarında, Pazar yerlerinde satılan, yada köyde yaşayan akrabalarınızın tanıdıkları vasıtası ile gelen pet şişelerde ki zeytinyağlarından uzak durmanızda sağlığınız açısından fayda bulunmaktadır. Bu yağların denetimleri yapılamadığı gibi hijyen olmayan ambalajlara konulmuş içerisinde kime ait olduğu ve ne olduğu belli olmayan ürünlerle karşılaşmanız kaçınılmaz olacak ve şikayet edecek, derdinizi anlatacak muhatap bulamayacaksınız.

Sızma Zeytinyağı Kullanımına İlişkin Önlemler

Bu yağdan sağlıklı bir şekilde yararlanmanın önündeki en büyük engel, doğru çeşidi bulmak, doğru şekilde saklamak ve tariflerde doğru şekilde kullanmaktır. Sizin için ne kadar faydalı olabileceğini göz önünde bulundurarak yüksek kaliteli bir ürün satın almanın savurganlığa değer olduğunu unutmayın. Ayrıca doğru şekilde sakladığınızdan emin olun, açıldıktan sonra birkaç ay içinde kullanın ve onunla pişirmekten kaçının.

Topikal olarak zeytinyağı kullanmanın cildi kurutabileceğine dair en az bir rapor var. Bazı insanlar onu uçucu yağlar içeren bir taşıyıcı yağ olarak kullanır, bu yüzden bunu yaparsanız, art arda aynı noktaya uygulamamaya çalışın. Çocuk veya bebek cildinde kullanmayın. (83)

Zeytinyağının Faydaları Üzerine Son Düşünceler

Genel olarak diyetinizden zeytinyağının faydalarından en fazla faydayı elde etmek için, hindistancevizi yağı, saf yağ, organik otlarla beslenen hayvansal ürünler, kuruyemişler ve tohumlar, hurma yağı ve vahşi balıklar dahil olmak üzere zeytinyağı için diğer sağlıklı yağ kaynaklarını değiştirin.