Zeytinyağı, zeytin ağacının meyvesi olan zeytinden elde edilen ve en sağlıklı yağlardan biri olarak bilinmektedir. Farklı hasat ve sıkma teknikleri ile üretilen zeytinyağı, anti-inflamatuar bileşiklere, serbest radikallerle savaşan antioksidanlara ve sayısız makrobesinlere sahip bir yağ çeşididir.
BESLENME TÜYOLARI İÇİN TIKLAYIN
🐟Omega 3 Bakımından Zengin Balık Yağının Faydaları Nelerdir?🐟 Youtube Videomuzu İzleyebilirsiniz.
İçindekiler
Zeytinyağının Faydaları Nelerdir?
Yüksek kaliteli zeytinlerin sıkılması ile elde edilmiş sızma zeytinyağının birçok faydası bulunmaktadır. Zeytinyağı faydaları arasında inflamasyon, kalp hastalığı, depresyon, bunama ve obezite oranlarının düşürülmesi yer almaktadır. Zeytinyağının faydaları bilimsel olarak da kanıtlanmıştır. Zeytinyağının diğer faydaları ise şunlardır:
Zeytinyağı ve Kanser
Kanser, yaygın bir ölüm nedenidir ve hücrelerin kontrolsüz büyümesi ile karakterizedir. Araştırmalar, Akdeniz ülkelerinde yaşayan insanların oldukça düşük kanser riskine sahip olduğunu göstermekte ve araştırmacılar zeytinyağının bununla bir ilgisi olduğunu iddia etmektedir. {1*}
Sızma zeytinyağı, oksidatif hasarı azaltan yüksek antioksidanlar içermektedir. Oksidatif hasar, kansere potansiyel bir katkı sağlayan ve serbest radikaller adı verilen zararlı moleküllerden kaynaklanmaktadır.
Zeytinyağının içeriğinde yer alan oleik asit, oksidasyona karşı oldukça dirençlidir ve yapılan çalışmalar sayesinde kansere bağlı genler üzerinde faydalı etkileri olduğu tespit edilmiştir.
Avrupa Kanser Önleme Dergisi’nde yayınlanan bir araştırmaya göre, zeytin ve zeytinyağı bol miktarda antioksidan içermektedir. Zeytinler (özellikle yüksek ısı işlemlerine tabi tutulmamış olanlar), akteositler, hidroksitirosol, tirosol ve fenil propiyonik asitler içermektedir. Hem zeytin hem de zeytinyağında kanser önleyici maddelerin (örneğin skualen ve terpenoidler) yanı sıra peroksidasyona dirençli lipid oleik asit olarak kabul edilen önemli miktarlarda başka bileşikler bulunmaktadır. {2*}
Yapılan bir vaka kontrol çalışmasında, daha fazla zeytinyağı tüketen meme kanserine yakalanmış kişilerin, zeytinyağı tüketimleri sayesinde hastalığı geliştirme risklerinin daha düşük olduğu keşfedilmiştir. {3*} Bunun net nedenleri olmasa da, genellikle sağlıklı yağlar ve hormon işlevi arasında varsayılan bir etkileşim bulunmaktadır.
Zeytinyağı, Alzheimer ve Beyin Sağlığı
Alzheimer hastalığı, dünyadaki en yaygın nörodejeneratif durumlardan biridir. Temel özelliklerinden biri, beyin hücrelerinin içinde sözde beta-amiloid plaklarının birikmesidir. Yapılan bir çalışmada, zeytinyağındaki bir maddenin bu plakların çıkarılmasına yardımcı olabileceği tespit edilmiştir. {4*} Ek olarak, başka bir çalışma ise, zeytinyağı odaklı zengin bir Akdeniz diyetinin beyin fonksiyonuna fayda sağladığını göstermiştir. {5*}
Diğer sağlıklı yağ kaynakları gibi, zeytinyağı da odaklanma ve hafızayı geliştiren bir beyin yemi olarak kabul edilmektedir. Zeytinyağı, Akdeniz diyetinin bir parçası olduğu ve sürekli beyin sağlığı ile ilişkili tekli doymamış yağ asitleri sunduğu için yaşa bağlı bilişsel düşüşle mücadeleye yardımcı olabilmektedir.
Zeytinyağı Sağlıklı Tekli Doymamış Yağlar Açısından Zengindir
Zeytinyağı, zeytin ağacının meyvesi olan zeytinden elde edilen doğal yağdır. Yağın yaklaşık %14’ü doymuş yağ, %11’i ise omega-6 ve omega-3 yağ asitleri gibi çoklu doymamış yağlardır. Zeytinyağındaki baskın yağ asidi, toplam yağ içeriğinin %73’ünü oluşturan oleik asit adı verilen tekli doymamış bir yağdır.
Çalışmalar, oleik asidin iltihabı azalttığını ve hatta kansere bağlı genler üzerinde faydalı etkileri olabileceğini düşündürmektedir. {6*} {7*} {8*}
Tekli doymamış yağların yüksek ısıyı karşı dirençli oldukları bilinmektedir. Bu durum da yemek yaparken zeytinyağının tercih edilmesini gerektirmektedir.
Zeytinyağı Yüksek Miktarda Antioksidan İçerir
Oldukça besleyici olan sızma zeytinyağı, yararlı yağ asitlerinin yanı sıra az miktarda E ve K vitamini içermektedir. Ancak zeytinyağı aynı zamanda güçlü antioksidanlarla da yüklü bir bileşendir. Zeytinyağının içeriğindeki antioksidanlar kronik hastalık riskini azaltabilmektedir. {9*} Ayrıca bu antioksidanlar, vücuttaki iltihaplanma ile savaşmakta ve kan kolesterolünü oksidasyondan korumaya yardımcı olmaktadır.
Zeytinyağı Güçlü Anti-İnflamatuar Özelliklere Sahiptir
Kronik inflamasyonun kanser, kalp hastalığı, metabolik sendrom, tip 2 diyabet, Alzheimer, artrit ve hatta obezite gibi hastalıkların önde gelen itici gücü olduğu düşünülmektedir. Sızma zeytinyağının, sağlık yararlarının ana nedenlerinden biri de vücuttaki iltihabı azaltmaya etkisinin olmasıdır.
Ana anti-inflamatuar etkilere antioksidanlar aracılık etmektedır. Zeytinyağı, güçlü anti-inflamatuar eylemler uygulayan çok sayıda fenolik bileşik içermektedir. Araştırmacıların dikkatini çeken ve zeytinyağının içeriğinde bulunan fenolik bileşik ise oleokant maddesidir. {10*}
Araştırmalar, zeytinyağındaki ana yağ asidi olan oleik asidin C-reaktif protein (CRP) gibi önemli inflamatuar belirteçlerin seviyelerini azaltabileceğini göstermektedir. {11*}
Başka bir çalışmada, zeytinyağı antioksidanlarının iltihaplanmaya neden olan bazı genleri ve proteinleri inhibe edebileceğini gösterdi. {12*}
Zeytinyağı Felci Önlemeye Yardımcı Olabilir
İnme, bir kan pıhtılaşması ya da kanama nedeniyle beyindeki kan akışında oluşan bir rahatsızlıktan kaynaklanmaktadır. Gelişmiş ülkelerde inme, kalp hastalığının hemen ardından gelen ikinci en yaygın ölüm nedenidir. {13*}
Zeytinyağı ile felç riski arasındaki ilişki bir çalışmada kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. 841.000 kişi üzerinde yapılan geniş bir araştırmada, zeytinyağının, inme ve kalp hastalığı riskinin azalmasıyla ilişkili tek tekli doymamış yağ kaynağı olduğu bulunmuştur. {14*}
140.000 katılımcı üzerinde yapılan başka bir incelemede, zeytinyağı tüketenlerin, tüketmeyenlere göre çok daha düşük felç riski altında oldukları saptanmıştır. {15*}
Zeytinyağı Kalp Hastalığına Karşı Koruyucudur
Kalp hastalığı, dünyadaki en yaygın ölüm nedenidir. Yapılan gözlemsel araştırmalar, kalp hastalığının Akdeniz ülkelerinde daha az yaygın olduğunu göstermiştir. Bu sonuç, kalp hastalığı riskini önemli ölçüde azalttığı gösterilen Akdeniz diyeti üzerine kapsamlı araştırmalara yol açmıştır. {16*}
Zeytinyağı, inflamasyonu azaltmakta, “kötü” LDL kolesterolü oksidasyondan korumaktadır. Kan damarlarının kaplamasını iyileştirmekte ve aşırı kan pıhtılaşmasını önlemeye yardımcı olabilmektedir. {17*}
Araştırmalar sonucunda, zeytinyağının kalp hastalığı ve erken ölüm için en güçlü risk faktörlerinden biri olan kan basıncını düşürdüğü tespit edilmiştir. Aynı zamanda zeytinyağının, tansiyon ilaçlarına olan ihtiyacı %48 oranında azalttığı bilinmektedir. {18*}
Yüzlerce değilse bile düzinelerce araştırma, sızma zeytinyağının kalbiniz için güçlü zeytinyağının faydaları olduğunu göstermektedir. Kalp hastalığınız, ailenizde kalp hastalığı öyküsü veya başka herhangi bir önemli risk faktörünüz varsa, beslenmenize bol miktarda sızma zeytinyağı eklemeniz yararınıza olacaktır.
Zeytinyağı Kilo Verme ve Obezitenin Önlenmesine Yardımcı Olur
Çok sayıda çalışma, zeytinyağını vücut ağırlığı üzerinde olumlu etkilerle ilişkilendirmiştir. {19*} {20*} {21*}
187 katılımcı ile yapılan başka bir çalışmada, zeytinyağı yönünden zengin bir diyetin kandaki antioksidan seviyelerinin yanı sıra kilo kaybıyla da bağlantılı olduğu bulunmuştur. {22*}
Bol miktarda sağlıklı yağ yemek, kalori tüketiminin azaltılmasına ve daha fazla egzersiz yapılmasına rağmen kan şekeri seviyelerini kontrol eden ve kilo alımını sağlayan bir hormon olan fazla insülini kontrol etmede kilit unsurdur. Yağlar doyurucudur ve açlığı, yeme isteğini ve aşırı yemeyi azaltmaya yardımcı olmaktadır.
Bol miktarda sağlıklı yağ içeren diyetler daha tatmin edici olduğundan, insanların bunlara bağlı kalma olasılığı çok daha yüksektir. Örneğin, Kadın Sağlığı Dergisi’nde yayınlanan bir araştırmada, zeytinyağıyla zenginleştirilmiş bir diyetin daha düşük yağlı bir diyetten daha fazla kilo kaybı sağladığı tespit edilmiştir. {23*}
Zeytinyağı ve Diyabet
Zeytinyağı, tip 2 diyabete karşı oldukça koruyucu bir yağ olarak bilinmektedir. Karbonhidratlar glikoz sağlayarak kan şekerini yükseltirken, yağlar kan şekeri seviyelerini dengelemeye ve insülini düzenlemeye yardımcı olmaktadır.
Yapılan çalışmalar sonucunda, zeytinyağının kan şekeri ve insülin duyarlılığı üzerinde yararlı etkileri olduğu ve zeytinyağı yönünden zengin bir Akdeniz diyeti ile tip 2 diyabet riskinin %40 oranında düştüğü saptanmıştır. {24*}
Yüksek şeker veya karbonhidrat içeren bir şey yediğinizde bile, yemeğe sızma zeytinyağı eklemek kan dolaşımınız üzerindeki etkiyi yavaşlatmaya yardımcı olabilmektedir. Zeytinyağı tüketmek, yemeklerden sonra daha tatmin olmanın harika bir yoludur. Bu sayede şeker isteğini ve diyabet komplikasyonlarına yol açabilecek aşırı yemeyi önlemeye yardımcı olabilirsiniz.
Zeytinyağı Yaşlanmayı Doğal Olarak Yavaşlatır
Yaşlanma karşıtı bir diyet, bol miktarda sağlıklı yağ içermelidir. Sızma zeytinyağı ise sağlıklı yağlar arasında harika bir yağ çeşididir. Zeytinyağındaki secoiridoidler, kanser oluşumuyla ilgili bir süreç olan Warburg etkisiyle ilgili gen ekspresyonunu da bastırabilmekte ve cilt hücrelerinde “yaşa bağlı değişiklikleri” önlemeye yardımcı olabilmektedir.
Zeytinyağı ve Duygudurum Bozuklukları
Zeytinyağı da dahil olmak üzere sağlıklı yağlar, nörotransmiter işlev bozukluğunu önleyebilen hormon dengeleyici, anti-inflamatuar etkilere sahiptir. Düşük yağlı diyetler ise genellikle daha yüksek depresyon ve anksiyete oranlarıyla bağlantılıdır.
Ruh hali veya bilişsel bozukluklar, beyinde serotonin veya dopamin gibi yeterli miktarda “mutlu hormonlar” salgılanmadığında, iyi uyku ve sağlıklı bir düşünme süreci geliştirilemediğinde ortaya çıkabilmektedir.
İspanya’daki Las Palmas Üniversitesi tarafından 2011 yılında yapılan bir araştırmada, tekli doymamış ve çoklu doymamış yağ alımının depresyon riski ile ters bir ilişkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda, trans yağ alımı ile depresyon riski arasında doğrusal bir ilişki olduğu öne sürülmüştür. Araştırmaların sonuçları, daha yüksek trans yağ tüketiminin ve daha düşük PUFA ve MUFA’nın duygudurum bozuklukları ile mücadele ve depresyonu tedavi etme şansını artırabileceğini göstermektedir. {25*}
Zeytinyağı ve Romatoid Artrit
Romatoid artrit, deforme olmuş ve ağrılı eklemlerle karakterize bir otoimmün hastalıktır. Nedeni tam olarak anlaşılmasa da, bağışıklık sisteminizin yanlışlıkla normal hücrelere saldırmasından kaynaklanmaktadır.
Yapılan araştırmalar sonucunda, zeytinyağının romatoid artritli kişilerde inflamatuar belirteçleri iyileştirdiği ve oksidatif stresi azalttığına dair bulgular ortaya konmuştur. {26*} {27*}
Zeytinyağı Antibakteriyel Özelliklere Sahiptir
Zeytinyağının zararlı bakterileri engelleyebilecek veya öldürebilecek birçok besin içerdiği bilinmektedir. {28*} Bu bakterilerden biri, midede yaşayan, mide ülserlerine ve mide kanserine neden olan Helicobacter pylori bakterisidir. Test tüpü çalışmalarında sızma zeytinyağının, üçü antibiyotiklere dirençli olan Helicobacter pylori bakterisinin sekiz suşu ile savaştığı tespit edilmiştir. {29*}
Zeytinyağı ve Cilt Sağlığı
Zeytinyağı, içeriğinde A vitamini, D vitamini, K vitamini ve E vitamini bulunan ve güçlü bir antioksidan olan bir yağdır. Tüm bu bileşenlerinin desteği ile kansere neden olan ultraviyole radyasyondan kaynaklanan hasarı önlemeye veya tersine çevirmeye yardımcı olabilmektedir.
Zeytinyağı içeren sabunlar, sivilceye neden olan bakterileri öldürerek sivilcelerin azalmasına yardımcı olabilmektedir. {30*} Ayrıca zeytinyağı, cilt sağlığının korunmasına ve cildin nemli kalmasına destek sağlamaktadır.
Zeytinyağını, doğrudan cildinize uygulayarak nemlendirici olarak kullanabilirsiniz. Ancak zeytinyağı ağır bir yağ olduğu için cildiniz kolayca bu yağı emmeyebilir, bu sebeple gözeneklerinizin tıkanmasını veya bakterilerin sıkışmasını önlemek için cildinizin üstünde kalan fazla yağı silmeniz önerilmektedir.
Güneşe maruz kaldıktan veya güneş yanığı geçirdikten sonra nemlendirici olarak zeytinyağı kullanmak özellikle yararlı olabilmektedir.
Uyarı: Yüzünüzde kullanacağınız zeytinyağının katkı maddesi içermediğine ve çok kaliteli olduğuna dikkat etmelisiniz. Yüzünüze zeytinyağı kullanırken, cildinizin zeytinyağına tepkisini önce cildinizin küçük bir kısmında test ettiğinizden emin olun.
Zeytinyağı ve Saç Sağlığı
Araştırma sınırlı olsa da, bazı uzmanlar da dahil olmak üzere birçok kişi, saç bakımı bileşeni olarak genellikle zeytinyağı kullanmaktadır. Zeytinyağının saç sağlığı için faydaları ise şunlardır;
- Saçları sağlamlaştırır ve kırılmasını önler.
- Saçları nemlendirir.
- Saçlara parlaklık verir.
- Saçları yumuşatır.
- Saçların sağlıkla uzamasını hızlandırır.
- Saç uçlarının çatallaşmasını ve kepeklenmeyi engeller.
Zeytinyağı Besin Değerleri
Zeytinyağı, çoğunlukla tekli doymamış yağ asitlerinden oluşmakta ve bunlardan en önemlisine oleik asit denmektedir. Oleik asidin kalp sağlığına fayda sağladığı ve birçok sağlık etkisi olan serbest radikal hasarı (veya oksidatif stres) ile savaşabildiği bilinmektedir..
Klinik çalışmaların kapsamlı incelemelerine göre ,Meşhur Akdeniz diyeti de dahil olmak üzere sızma zeytinyağı bakımından yüksek diyetlerin “ateroskleroz, kardiyovasküler hastalık ve belirli kanser türlerinin daha düşük insidansı” ile ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır. {31*}
Son zamanlarda araştırmacılar, sızma zeytinyağlarında doğal olarak bulunan biyolojik olarak aktif fenolik bileşiklere odaklanmıştır. Zeytinyağı fenoliklerinin, plazma lipoproteinleri, oksidatif hasar, enflamatuar belirteçler, trombosit ve hücresel fonksiyon ve antimikrobiyal aktivite dahil olmak üzere belirli fizyolojik parametreler üzerinde olumlu etkilere sahip olduğu bilinmektedir.
İçeriği bakımından oldukça besleyici olan zeytinyağının bir çorba kaşığı miktarında bulunan besin değerleri şu şekildedir; {32*}
- 119 kalori
- 14 gram yağ (9.8’i tekli doymamış)
- Sıfır şeker, karbonhidrat veya protein
- 8 mikrogram K vitamini (günlük ihtiyacın 10’u)
- 2 miligram E vitamini (günlük ihtiyacın 10’u)
- %14 doymuş yağ
- %73 (çoğunlukla oleik asit) tekli doymamış yağ
- E vitaminin günlük ihtiyacının %13’ü
- K vitaminin günlük ihtiyacının %7’si
Zeytinyağı Ne Kadar Tüketilmeli
Sağlığınıza fayda sağlamak için günlük zeytinyağı tüketiminize önerilen miktar, özel kalori ihtiyaçlarınıza ve diyetinize bağlı olarak farklılık gösterse de, bir ila dört yemek kaşığı zeytinyağının faydalarını elde etmek için ideal görünmektedir.
Prof. İbrahim Saraçoğlu, Prof. Canan Karatay, Prof. Dr. Ahmet Maranki, Uzm. Dr. Ender Saraç gibi uzman doktorlarımızın hepsi her sabah 1 yemek kaşığı zeytinyağı içmeyi tavsiye etmektedir. Yukarıda saydığımız bütün zeytinyağının faydalarını doktorlarımızda söylemektedir.
Prof. Dr. Canan Karatay, Zeytinyağının Faydaları
Prof. Canan Karatay, zeytinyağının karaciğer yağlanmasını giderdiğini sıklıkla dile getirmektedir.
Prof. Canan Karatay zeytinyağının yararları ve tüketimi hakkında “Karaciğer yağlanması düzelince, beyin düzelir. Alzheimer’ı önler, Parkinson’u önler, Demans (bunama) önler, özellikle zeytinyağı organik olduğu için Alzheimer’i önleyicidir. Tedavi eder. Yaşlılarımızın, hatta yaşlanmadan da sabah akşam, bir küçük bardak içirilmesi lazım, özellikle evlerde yaşlılara sabah akşam bir kahve fincanı soğuk sıkım doğal, organik zeytinyağı verilmelidir. Bağırsakları çalıştırır, bağırsaklardaki florayı düzeltir Yapılan son araştırmalarda göstermiştir ki bağırsak florası bozuk olanlar Alzheimer oluyor. Bağırsak florası olanlar Parkinson oluyor. Florası bozuk olanlar kanser oluyor. Meme kanseri oluyor. Meme kanserini dahi önlediği gösterilmiştir, soğuk sıkım zeytinyağının” ifadelerini kullanmıştır.
Uzm. Dr. Ender Saraç, Zeytinyağının Faydaları
Uzm. Dr. Ender Saraç, düzenli olarak kaliteli zeytinyağı tüketenlerin cep telefonunun yaydığı radyasyona, kansere ve çağımızın hastalığı Alzheimer’a karşı korunduğunu söylemektedir.
Uzm. Dr. Ender Saraç, “Düzenli olarak zeytinyağı tüketimi, Alzheimer’a yakalanma riskini çok ciddi derecede düşürüyor. Geçmişe baktığımızda da ünlü filozofların ve düşünce insanlarının genellikle Ege’de yetişmesinin, zeytinyağı tüketimiyle ilişkili olduğunu düşünüyorum.” demiştir.
Ayrıca Uzm. Dr. Ender Saraç, “Cep telefonlarının bize yaydığı radyasyon ve elektromanyetik etkilerini önlemek için yüksek miktarda E vitamini gündeme geldi. Fakat E vitamini suni olarak alındığı zaman bazı sıkıntılar oluyor. Doğal yolla alınmayan E vitamini, zehirlenmelere yol açıyor. Ama vücut zeytinyağı, antepfıstığı ve çamfıstığıyla vücut doğal yolla alınan E vitaminini ayarlıyor. Bu arada zeytinyağının faydalarından biri yağda çözünüyor olması. K, E vitaminleri, zeytinyağında bolca mevcuttur. E vitaminini doğal yoldan almanın en güzel yolu, bolca zeytinyağı tüketmektir” şeklinde açıklamalarda bulunmuştur.
Hangi Zeytinyağı Tüketilmeli?
Doğru zeytinyağına ulaşmak, son derece önemlidir. Sızma zeytinyağı, zeytinin içeriğinde bulunan bazı antioksidan ve biyoaktif bileşikleri tutmaya devam etmektedir. Bu nedenle sızma zeytinyağları, rafine edilmiş zeytinyağından daha sağlıklıdır. Yine de, etiket üzerinde “sızma” yazan birçok yağ diğer rafine yağlarla seyreltildiğinden, piyasada yer alan her sızma zeytinyağına güvenmemek gerekmektedir. Bu nedenle, gerçek sızma zeytinyağı aldığınızdan emin olmak için etiketleri dikkatlice inceleyin. İçerik listelerini okumak ve kalite sertifikasyonunu kontrol etmek her zaman iyi bir fikirdir.
Zeytinyağı, sağlıklı yağ asitleri bakımından doğal olarak yüksek olan zeytin ağacının meyvesinden yapılır. Bugün piyasada Natürel Sızma Zeytinyağı (Extra Virgin), Sızma zeytinyağı, Riviera Zeytinyağı dahil olmak üzere çeşitli zeytinyağı türleri vardır. Ancak araştırmalar, sızma zeytinyağının faydalarının diğer çeşitlerden daha bol olduğunu göstermektedir.
Çoğu insanın fark etmediği bir şey de, çoğu büyük markette satın alınan “sızma zeytinyağının” GDO kanola yağı ve bitki aromaları ile bağlanmasının yaygın olduğudur. Pek çok mağaza rafı sahte zeytinyağı seçenekleriyle kaplıdır. Bir CBS raporu, dünya çapında satılan sızma zeytinyağının yüzde 70’inin, üretim sürecine dahil olan yolsuzluklar sayesinde diğer yağlar ve artırıcılar ile sulandırıldığını ortaya konmuştur. {33*}
Bu tür modifiye zeytinyağlarını tüketmek, sağlığınız için riskler oluşturabilir, bu nedenle zeytinyağının faydasını elde etmek için hangi zeytinyağı çeşidini satın almanın en iyi olduğunu bilmeniz gerekir.
Nasıl hasat edildiğini ve üretildiğini belirleyen birkaç ana sınıflandırma vardır.
- Natürel Sızma Zeytinyağı (Extra Virgin): Bu yağlar, asit oranı 0.8’den düşük ve herhangi bir kusuru bulunmayan, duyusal değerlendirmede meyvemsilik özelliği bulunan yağlardır. Soğuk presleme ile üretilir ve arıtma için kimyasallar kullanmaz. Ayrıca üretim sürecinde yağdaki hassas yağ asitlerini ve besin maddelerini yok edebilecek yüksek ısı uygulanmaz.
- Natürel Zeytinyağı (Virgin): Bu yağlar, asit oranı 0,8 ve 2 arasında olan yağlardır. Sızma oluşturulduktan sonra ikinci bir sıkımdan sonra elde edilmektedir. Sızma tercih edilen tür olsa da, bu çeşit de kaliteli olarak kabul edilmektedir.
- Riviera Zeytinyağı: Rafine edilmiş yağların belirli bir oranda sızma zeytinyağı ile karıştırılması ile elde edilir. “Riviera” zeytinyağı veya yağ karışımları, rafine zeytinyağı ve bazen diğer bitkisel yağlarla yapılır. Riviera yağları, kimyasal olarak işlenmekte ve yüksek ısılı üretim yöntemleriyle üretilmektedir.
Zeytinyağı Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
Zeytinyağı faydalarını ve zeytinyağının çeşitleri hakkında verdiğimiz detaylı bilginin ardından zeytinyağı alırken nelere dikkat etmeniz gerektiğini anlatacağız. Zeytinyağı alırken dikkat etmeniz gerekenler;
- Satın alacağınız ürün mutlaka koyu renkli cam şişede olmalıdır. Şeffaf cam şişelerde ve özellikle pet ambalajlı ürünlerden uzak durmalısınız. Son yıllarda yapılan araştırmalarda sızma zeytinyağının pet ambalajları birleştirici özellik taşıyan kimyasalları çözdüğü, bu kimyasalların sızma zeytinyağına geçtiği ve insan sağlığına zararlı olduğu bildirilmiştir. Ayrıca şeffaf cam şişelerden geçen ışığın, sızma zeytinyağınının içerisinde bulunan klorofili parçalayarak zeytinyağının bozulmasına sebep olduğu bilinmektedir.
- Satın alacağınız ürün ambalajının kapağının mutlaka contalı ve vidalı olmasına dikkat etmeli ve mantar kapaklı ambalajları almamalısınız. Mantar kapaklı şişeler hava alır ve içerisine hava (oksijen) giren sızma zeytinyağı oksidasyona uğrayarak bozulur.
- Satın alacağınız ürünün rengine bakıp karar vermeyiniz, yağın rengi kaliteyi belirlemediği gibi, yağda çözünebilen klorofil eklenmiş veya gıda boyası kullanılan yağlar sizi yanıltabilir.
- Satın alacağınız ürün market raflarında direk olarak güneş ışığını görüyorsa tercih etmeyiniz, güneş ışığı gören sızma zeytinyağları çok çabuk oksidasyona uğrayarak bozulur ve kötü kokar.
- Satın alacağınız ürünün etiketini okumadan almayınız. Sızma zeytinyağının üretim ya da hasat yılı, dolum tarihi, son kullanma tarihi, coğrafi işaretini, elde edildiği zeytin çeşidini ve bölgesini etiket üzerinde arayınız. Unutmayınız ki sızma zeytinyağı taze tüketilmelidir, bekledikçe bozulur ve nefaseti ile sağlığa yararlı fenolik bileşenleri kaybolur. Her sezon yeni sızma zeytinyağı almaya özen göstermelisiniz.
- Sızma zeytinyağı ortam ısısı +14 C derecenin altına indikçe kristalleşir veya donabilir, farklı çeşitlere ait sızma zeytinyağları fenolik bileşenlerinden dolayı daha geç donabilir, sızma zeytinyağının donması ise saflık kriteri olarak kabul edilmemektedir.
- Satın aldığınız ürünü karanlık, serin ve rutubetsiz bir ortamda saklayınız. Mutfak içerisinde tezgah altlarına ve sabun, deterjan vb. gibi ürünlerin yanına koymayınız. Sızma zeytinyağı kokuları çok çabuk bünyesine alır ve hapseder. Saklama sıcaklığı ise 18 derece – 22 derece arasında olmalıdır.
- Satın alacağınız ürünün etiketi ve ambalajını kontrol ediniz. Delinmiş ve sızdırmış ambalajlı ürünleri satın almayınız.
Sızma zeytinyağı çok taze meyve kokuları çağrıştırmalıdır. Çünkü bilinenin aksine saf sızma zeytinyağı ile yapılan yemekler ağır olmaz, kokmaz. Bayat, posalı ve tağşiş yapılmış yağlar ağır kokar.
Yemeklerinizi pişirmeye başlarken bir kaşık zeytinyağı ile başlayınız, pişen yemeği ocaktan aldıktan sonra ılımaya bırakınız, yemek ılıdıktan sonra kalan miktar sızma zeytinyağını dökünüz. Özellikle yaprak sarmalar ve dolmalarda bu yöntemi tercih ettiğinizde yemeklerinizin çok daha lezzetli olduğunu göreceksiniz.
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5877547/
{2*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31817038/
{3*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22392404/
{4*} https://pubs.acs.org/doi/10.1021/acschemneuro.9b00175
{5*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23670794/
{6*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16484595/
{7*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17168666/
{8*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15642702/
{9*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12550060/
{10*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21443487/
{11*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17545695/
{12*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20179144/
{13*} https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death
{14*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25274026/
{15*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24775425/
{16*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23432189/
{17*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22914255/
{18*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10737284/
{19*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17056825/
{20*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16231028/
{21*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15570037/
{22*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19707219/
{23*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20545561/
{24*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19032965/
{25*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21298116/
{26*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2363736/
{27*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24528339/
{28*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19234678/
{29*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17263460/
{30*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2921746/
{31*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19093267/
{32*} https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/171413/nutrients
{33*} https://www.cbsnews.com/news/60-minutes-overtime-how-to-buy-olive-oil/
