Propolisin Faydaları Nelerdir? Propolis Nedir?

Propolisin faydaları nelerdir? Propolis, arıların kovanı korumak için kullandıkları, bitkilerin yaprak, sap ve tomurcuklarından topladıkları, fenolik ve flavonoid maddelerden oluşan tamamen doğal bir arı ürünüdür. Propolis kelimesi Yunanca kökenli olup, kelime anlamı olarak, Pro (Ön) + Polis (şehir) kelimelerinden oluşur. Kovan önünün korunması anlamına gelir. {1*} Arılar petek gözlerini, yarıkları ve çatlakları kapatmak için propolisi kullanırlar. Böylece mikrobiyal büyümeyi azaltarak, hastalık ve istilacılara karşı arı kovanı korunur. {2*} {3*} {4*}

Bal arıları tarafından çam, okaliptüs, akçaağaç, kavak, kestane, erik gibi ağaçların tomurcuk, yaprak ya da kabuk çatlaklarından toplanan bitki reçinelerinin, mum ve arıların çeşitli salgıları ile bir miktar polenin karıştırılmasıyla üretilir. Propolisin rengi toplandığı bitkilere, coğrafyaya ve iklime göre farklılık gösterir. Genellikle açık, koyu kahve renklerindedir. Sarımsı, kırmızımsı ve yeşilimsi renkleri de olan propolisin kendine özgü bir kokusu vardır.

Propolisin İçinde Ne Var?

Propolisin kimyasal yapısı, bitki orijinine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Propolis genel olarak; % 45–55 reçine, % 23–35 mum ve yağ asitleri, % 10 uçucu yağ, %5 polen ve %5 diğer organik maddeler ve mineralleri içermektedir. {5*} {6*} {7*}

Propolis genellikle polifenoller (flavonoid aglikonlar, fenolik asit ve esterleri, fenolik aldehidler, alkoller ve ketonlar), terpenoidler, steroidler, aminoasitler ve inorganik bileşikler gibi çok çeşitli biyoaktif bileşenler içerir. {8*} Propolisin kimyasal kompozisyonu ile ilgili yapılan araştırmalarda, propolisin miristik asit, benzoik asit, benzil alkol, vanilin, sinnamik asit, pinocembrin, pinobanksin, kuersetin, galangin, apigenin, krisin, kafeik asit, acacetin, kamferide ve izovanilin gibi kimyasal bileşikler içerdiği tespit edilmiştir.

Propolisten izole edilen bileşenlerin en geniş grubunu flavonoidler oluşturmaktadır ve propolisin biyolojik aktivitesinin önemli bir kısmından sorumludur.

Propolisin Tarihçesi

Yapısında bulunan bileşenler propolise antimikrobiyal, antitümoral, antifungal, antiseptik özellikler kazandırmıştır. Çok eski çağlardan beri yaraların iyileştirilmesi, diş çürüklerinin
tedavisi ya da dezenfeksiyon amacıyla kullanılmaktadır. Arı ürünlerinin insanlar tarafından kullanımına ilişkin en eski kayıt MÖ 13.000 yılına dayanmaktadır. Diğer kayıtlar ise eski Mısırlıların (yaklaşık M.Ö.1300) birçok rahatsızlığı hafifletmek için propolis kullandığını göstermiştir. Yara iyileştirici özellikleri nedeniyle Romalılar ve Yunanlılar tarafından da kullanılmıştır. O dönemlerde özellikle yara ve ülser tedavisinde kullanılan bu arı ürünü, hastalık önleyici ve iyileştirici etkisiyle günümüze kadar gelebilmiştir.

Kurdeşene Ne İyi Gelir? Kurdeşen (Ürtiker) İçin Doğal Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Propolisin Faydaları Nelerdir?

Küçük yanık ve yaraların tedavisinde propolisin etkili olduğu ispatlanmıştır. Propolisin yanık ve yara tedavisi üzerinde etkili olmasının nedeni ise hücrelerin büyüme sürecine olumlu etkilerde bulunmasıdır. Ayrıca günümüzde yapılan bilimsel çalışmalar immün sistemi desteklediğini göstermektedir. Antioksidan, anti-inflamatuar ve antiviral etkileri ile bağışıklığı kuvvetlendirmede oldukça önemli olan bir besin desteğidir. Flavonoid içeriği ile grip virüslerini önlemeye yardımcı olur. Mikropları yok etme konusunda etkisi ispatlanmış olan propolis ağız ülseri (aft), diş eti iltihabı-hassasiyeti-çekilmesi ve uçuk gibi problemlerin tedavisine katkıda bulunur. Ortaya çıkabilecek ve oluşabilecek herhangi bir ağız ve diş sağlığı komplikasyonuna karşı koruyucu ve iyileştirici özelliktedir. Ayrıca ağrı kesici aktivite gösterir ve diş cerrahisinde yara iyileşmesini hızlandırmak için kullanılır. Burun spreyi, diş macunu, sabun, yüz maskesi, krem ve şampuan olarak da kullanılmaktadır. Bu amaçla su bazlı propolis damla, su-etil alkol ekstraktı, propolis tozu, propolis sakızı, bal ve polen karışımı ürünler üretilmektedir.

Yapılan çalışmalarda propolisin, merkezi sinir sistemini uyarıcı, antidepresan ve anksiyolitik (anksiyete giderici) etkilerinin de olduğu belirtilmiştir. Bu sayede anksiyete ve depresyon sonucunda görülen davranış bozuklukları için terapötik bir bileşik olduğu vurgulanmıştır.

Propolis Kanseri Önler Mi?

Propolisin yapısında bulunan clerodane, diterpenod, kafeik asit ile kanser hücreleri üzerinde sitotoksik etkiye sahiptir. Sitotoksik maddeler hücreye toksik şekilde etki edip
hücreyi öldüren ya da fonksiyonunu durduran maddelerdir. Uygulandıkları tümörlü ve kanserli alanları zehirleyerek kanserli hücre oluşumunu durdururlar. Bu şekilde kanser tedavisine ve kansere yakalanma riskine karşı korumaya yardımcı olur.

Bilindiği üzere kanserli hastalara uygulanan kemoterapi tedavisinin insan bedeninde yarattığı bazı tahribatlar vardır. Propolisin kanserle ilgili olumlu etkilerinden biri de kemoterapinin bu olumsuz yan etkilerini azaltmasıdır. Ülkemizde yapılan bir araştırma ile kemoterapi ilaçlarının böbrek, karaciğer ve testislerde yarattığı tahribata karşı propolis kullanımının etkileri gözlemlenmiş, çalışma sonucunda propolisin kemoterapi tedavisi sırasında görülen bu zararları azalttığı kanıtlanmıştır. Araştırma sayesinde propolisin karaciğer, böbrek ve testislerde oluşan hasarı engellediği belirlenmiştir. Propolis kullanımı aynı zamanda sperm hareketliliğini artırırken testosteron seviyesini de normal seviyelere getirmektedir.

HMF Nedir? HMF’nin Zararları Nelerdir?

Propolisin Zararları Nelerdir?

Propolisin ham hali (kovandan çıktığı hali) vücudumuzda sindirilebilir özellikte değildir. Propolisin işlem görmeden ve/veya bilim dışında farklı işlemler ile kullanımı çeşitli zararlara neden olabilmektedir. Arıların doğal ortamdan propolis toplayamamaları, boya ve asfalt gibi maddeleri propolis olarak kullanmalarına yol açmaktadır. Bu durumda da propolisin kalitesi düşer ve tıbbi amaçla kullanımı istenmeyen etkilere neden olabilir.

Propolisin bileşenleri insanlarda farklı alerjik komplikasyonlara ve kontakt dermatite sebep olabilmektedir. Alerjik komplikasyonlara neden olan bileşikler, kafeik asidin pentetil ve feniletil esterleridir. Bu nedenle propolisin kullanılmadan önce işlenmesi gerekir. Alerji yapması halinde, propolis alımının kesilmesi bu sorunu ortadan kaldırır.

%70’lik alkol ile kullanılan propolis, toksik etkiye neden olmaz, ancak içeriğindeki bazı bileşikler metabolizmal rahatsızlıklara neden olabilir. Ayrıca fazla ve uzun süreli kullanımında böbrek, kalp, karaciğer ve akciğer hasarı ortaya çıkabilir.