Narsistik kişilik bozukluğu (Narsizm) çoğunlukla bireylerin çocukluk yaşlarında başlarına gelen bir olay ya da bir travma sonucu oluşmaktadır.
Narsistik kişilik bozukluğu, insanların gereğinden fazla özgüvenli olmasına, aşırı ilgi görme ve hayranlık uyandırma isteklerine, problemli ilişkiler yaşamalarına ve empati kurmakta sorun yaşamalarına sebep olan zihinsel bir durumdur. Ancak bu özgüvenli duruşlarının yanı sıra, en ufak bir eleştiri sonucu kırılabilen bir yapıya sahiptirler.
Kırılgan narsistler öz saygıyı devam ettirmek için diğer insanlardan alınan geri bildirime aşırı odaklıdır. (Onaylanma) Başkalarına karşı aşırı boyun eğici ve teslimiyetçi olabilirler ya da kaçınma stratejilerini kullanırlar. Bu stratejiler, kırılgan narsistlerin başkalarının düşüncesine odaklı olmaları, inisiyatif almaktan kaçınmaları ve kendileriyle ilgili çok yüksek beklentilerini karşılayamadıkları ya da başkalarından olumsuz geri bildirim aldıkları durumlarda yoğun hayal kırıklığı yaşamaları ile sonuçlanabilmektedir.
Narsistik kişilik bozukluğu, ilişkiler, iş, okul veya sosyal yaşam gibi hayatın pek çok alanında problemlere neden olmaktadır. Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler, hak ettiklerine inandıkları özel ilgi ve hayranlığı görmediklerinde genellikle mutsuz ve hayal kırıklığına uğramış hissetmektedirler. İlişkilerini tatmin edici bulmaz bu sebeple de yanındaki insanları kendilerinden uzaklaştırırlar.
Narsistik kişilik bozukluğu tedavisi, konuşma terapisi (psikoterapi) ile tedavi edilebilmektedir. [1*]
Narsistik Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Narsistik kişilik bozukluğunun belirti ve semptomları kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Narsistik kişilik bozukluğu belirtileri şunlardır;
- Aşırı özgüvenli olurlar ve kendini çok fazla önemserler.
- Sürekli ilgi görmeyi hak ettiğini düşünür ve birilerinin kendilerine hayran olmasını isterler.
- Çok başarılı olmasalar bile kendilerinden başarılı olarak söz edilmesini isterler.
- Başarılarının ve yeteneklerinin abartılmasını severler.
- Başarı, güç, mükemmel eş ve güzellik gibi şeyleri sürekli düşünür, bunlarla ilgili hayal kurarlar.
- Diğer insanlardan üstün olduklarını ve yalnızca kendisi ile aynı statüde özel insanlarla ilişki kurabileceklerine inanırlar.
- Kibirli ve küstah tavırlara sahiptirler.
- Karşıdaki kişiden bir beklenti içine girdiklerinde sorgusuz sualsiz yapılmasını beklerler.
- İstediklerini elde edebilmek için başka insanları kullanırlar.
- Başkalarının isteklerini ve duygularını umursamaz, empati kuramazlar.
- Başkalarını çok fazla kıskanır ve başkalarının da kendilerini kıskanmasını isterler.
- Kendini beğenmiş ve kibirli kişilerdir.
- Her şeyin en iyisine sahip olmaları gerektiğini düşünürler. Örneğin; en iyi araba, en iyi iş, en iyi eş gibi.
Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler eleştirildiklerinde veya eleştirildiklerini zannettiklerinde bu durumu anlayışla karşılayamaz ve farklı davranışlar göstermeye başlarlar.
- Kendilerine özel davranılmadığında sinirli ve öfkeli olurlar.
- İlişkilerinde yaşadıkları problemlerde, tartışmalarda kendilerini değersiz hisseder ve hafife alındıklarını düşünürler.
- Eleştirildiklerinde öfkelenir, kendilerini daha üstün göstermek için karşılarındaki kişileri eleştirmeye ve aşağılamaya başlarlar.
- Duyguları ve davranışları kontrol etmekte zorluk çekerler.
- Stresle başa çıkma ve değişime uyum sağlama konusunda problem yaşarlar.
- Mükemmel bir hayat yaşamıyor, ilgi görmüyor ve sevilmiyorlarsa depresif ve karamsar hissetmeye başlarlar.
- Güvensizlik, utanç, kırılganlık ve aşağılanma gibi ortaya çıkarmadıkları gizli duygulara sahiptirler.
Narsistik Kişilik Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?
Narsistik kişilik bozukluğuna neyin sebep olduğu bilinmemektedir. Kişilik gelişimi ve diğer ruh sağlığı bozukluklarının tedavisinde olduğu gibi narsistik kişilik bozukluğunun tedavisi de bir o kadar zor ve karmaşıktır.
Narsistik kişilik bozukluğunun nedenleri arasında;
- Çevre: Aşırı ilgi veya aşırı eleştiri ile yetiştirilen çocukların narsistik kişilik bozukluğu ile karşı karşıya kalmaları oldukça olasıdır.
- Genetik: Kalıtsal özellikler de bu rahatsızlığı tetikleyebilmektedir.
- Nörobiyoloji: Beyin ile davranış ve düşünme arasındaki uyumsuzluk da narsistik kişilik bozukluğuna sebep olabilmektedir.
Narsistik Kişilik Bozukluğu ve Evlilik
Narsist kişinin evlendiği kişide mutlaka şan, şöhret, güzellik, güç gibi birçok özellik bulunur ve âşık olduğu şey aslında bu güzelliklerdir. Narsist kişiler bu özelliklerden beslenirler. Çünkü narsist bireyin kendisi mükemmeldir, eşi de onun gibi mükemmel olmalıdır. Bu evlilikten doğan çocuk da kendisi ve eşi gibi mükemmel olmalıdır.
Çocuklarının veya eşinin yapacağı en ufak bir hata bile mükemmelliği bozacaktır. Bu durum narsist bireyin aşırı şekilde sinirlenmesine sebep olacaktır. Bununla birlikte eğer bir kişi eş olarak kendisine narsist bir bireyi seçiyorsa o kişinin yüksek ihtimalle yetersizlik duyguları vardır.
Narsist bir bireyin cinsel hayatı ele alındığında, özellikle de narsistik kişilik bozukluğu yaşayan erkekler için ciddi cinsel sorunlar ortaya çıkmaktadır. Narsist bireyler, partnerinin sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamak zorunda olduğunu düşünmekte ve partnerinin duygu ve düşüncelerine önem vermemektedir. Erken boşalma, sertleşememe, çok sık mastürbasyon yapma, eşcinsellik, sapkın cinsel fanteziler narsistik kişilik bozukluğu yaşayan erkek bireylerde sıklıkla karşılaşılan sorunlardır.
Narsist Kişilik Bozukluğu Olanlara Nasıl Davranılmalı?
Narsist bir insana nasıl davranmanız gerektiği konusunda oldukça dikkatli olmalısınız. Eleştirilmekten hiç hoşlanmayan narsist kişilerin tek istediği şey övgüdür. Narsist bir tanıdığınız varsa bu övgüyü onlara istedikleri zaman değil uygun ve gerektiği zamanlarda vermelisiniz. Eleştiri durumunda ise onun kişiliğini değil davranışlarını eleştirdiğinizi ona hissettirmeniz gerekmektedir. Onun davranışlarını, sözlerini anlayıp sizi manipüle etmesine izin vermemelisiniz.
