Bunyon Nedir? Bunyonları Doğal Yolla Düzeltme

Bunyon nedir? Bunyonları doğal yolla düzeltme. Ayak başparmağının tabanında oluşan şişliklere bunyon denir. Bunyonlar eklem ağrısına neden olur. Çok yüksek topuklu ayakkabı giyen kadınlarda, ayakta çok zaman geçiren insanlarda (özellikle dar ayakkabılar giyiyorlarsa) ve zayıf formda egzersiz yapanlarda yaygın bir sorundur. Bunyon varlığı ilk başta önemsenmez ancak tedavi edilmediğinde ayakta ciddi yara dokusu oluşmasına, ayak parmaklarında anormalliklere ve ağrıya neden olabilir.

Bunyon Nedir?

Bunyon (halluks valgus olarak da adlandırılır), ayak başparmaklarının taban ekleminin dışarı çıkmasına ve genişlemesine neden olur. Dar ayakkabılar giymek ve ayak parmaklarına çok fazla baskı uygulamak gibi şeyler, ayak başparmağının eklem pozisyonunda yavaş yavaş anormalliklere neden olur. Tekrarlayan hareket aynı zamanda ayak başparmağını ayağın geri kalanına bağlayan eklemi bozabilir veya büyütebilir, bu da ağrı ve şişlik ile birlikte kemikli bir tümseğin ortaya çıkmasına neden olur.

Çoğu insan için, bunyon büyümeleri yavaş ortaya çıkar ve kademeli olarak daha fazla ağrıya neden olur. İlk başta ayak başparmağınızın normalden biraz daha fazla içe doğru döndüğünü, dış kenarının şiştiğini ve ayağınızın kırmızı göründüğünü fark edebilirsiniz. Çok geçmeden ayağa kalkarken, ayakkabı giyerken ve egzersiz yaparken çok fazla ağrınız olabilir.

Hem erkekler hem de kadınlar bunyon geliştirebilir ancak kadınlar muhtemelen daha sıkı ayakkabılar giyme eğiliminde oldukları için bunlara daha sık sahip olma eğilimindedir. Örneğin; yüksek topuklu ayakkabılar ayak parmaklarını sıkıştırır, kan akışını kısıtlar ve ayak başparmağının normal hareket açıklığını engeller. Bu durum zamanla ayak başparmağı eklemini yerinden oynatır. Daha sonra skar dokusu oluşur ve şişme meydana gelir, bu da ayakların anormal şekilde konumlandırılmasına neden olur.

Oluşum küçük başlar ancak ayak parmakları daraldıkça büyümeye devam eder ve büyüme devam ettikçe normal şekilde yürümek ve hareket etmek zorlaşır. Uzmanlar, bunyondan şüphelenen herkesin acil müdahele için bir profesyonele başvurmasını tavsiye eder, çünkü erken tedavi iyileşme olasılığını artırır. Kendi kendine iyileşmesi için beklemek iyi bir fikir değildir ve genellikle komplikasyonlara neden olabilir. Daha geniş ayakkabılar giymek, yürürken veya koşarken formunuzu düzeltmek, ayak parmaklarınızı esnetmek ve artrit ve eklem ağrısı için uçucu yağlar uygulamak bunyonların çözülmesine yardımcı olabilir.

Artrit ve eklem ağrıları için uçucu yağlar hakkında bilgi almak için Artrit İçin Faydalı Uçucu Yağlar Hangileridir? Artrit Tedavisinde Uçucu Yağlar Nasıl Kullanılır? yazımızı okuyabilirsiniz.

Bunyon Belirtileri Nelerdir?

Amerikan Ortopedi Cerrahları Akademisi’ne göre, bunyonun yaygın semptomları ve belirtileri: {1*}

• Ayak başparmağı tabanında şişlik ve genişleme görülür. Ayak başparmağının dış kenarı kırmızı, kabarık ve sıcak görünür. Ayak başparmağının etrafındaki daha geniş alan da şişebilir.
• Ayak başparmağının ayakla buluştuğu tarafta görünen bir büyüme görülür. Bazı insanlar, dışarıya doğru çıkıntı yapan ve ayakkabı giyerken rahatsız eden “kemikli” bir şişlik olarak tanımlar.
• Ayak başparmağı, küçük ayak parmaklarına göre normalden daha fazla içe dönüktür. Bazen ağrı fiilen gelişmeye başlamadan önce ayak parmağı içe dönük olarak bir genişleme ortaya çıkar. Bunyon şiddetli hale geldiğinde, ayak başparmağı ikinci parmağın üzerinden geçer ve o parmağı yerinden iter.
• Ayak parmaklarında, özellikle ayak başparmağı yakınında ağrı. Ayak başparmağı ekleminin tamamı veya eklemin sadece iç kısmı yürürken veya ayaklarınıza baskı uyguladığınızda ağrıyabilir.
• Ayak parmakları sınırlı bir hareket aralığı geliştirir ve kısıtlanmış hisseder.
• Ayak parmaklarının birbirine sürttüğü yerde nasır oluşur ve ayak parmaklarının alt kısmındaki cilt tabakası sertleşir.
• Küçük ayak parmaklarınızın ekleminde aynı şekilde görünen daha küçük bir bunyon (“bunionette” olarak adlandırılır) oluşabilir.
• Bazı durumlarda, tedavi edilmeden bırakılan genişlemiş bir metatarsofalangeal (MTP) eklem bursite veya artrite yol açabilir. Bursit, eklemlerin yakınındaki kemikler arasındaki boşluğu dolduran sıvı dolu keselerin (bursa) iltihabından kaynaklanır. Eklemi kaplayan düz kıkırdak uzun süreli basınç ve yara izi nedeniyle hasar görürse artrit oluşabilir.

Bunyon Neden olur?

Bunyonlar genellikle ayak parmaklarının anormal pozisyonundan, ayak başparmağı ekleminin şekil bozukluğu ve iltihaplanmasından veya ayak başparmağındaki kemiğin anormalliğinden kaynaklanır. Bunyonlardan sorumlu olan yaygın bir anormallik, ayak başparmağının tabanında bulunan MTP ekleminin ayağın iç kısmından dışarı doğru çıkıntı yapmasına ve ayak başparmağının içe doğru bakmasına neden olmasıdır. {2*}

Yaygın bunyon oluşum sebepleri:

• Sıkı ve ayağın hareket aralığını sınırlayan, bursit gelişmesine neden olan ayakkabılar giymek
• Ayak bileklerinin aşırı pronasyonu (içe doğru dönmesi)
• Koşarken veya egzersiz yaparken zayıf bir form
• Ayakları aşırı kullanmak
• Ayak, ayak bilekleri veya ayak parmaklarında yaralanmalar
• Ayakların hareket açıklığını sınırlayan artrit gibi durumlar

Bunyon Kimlerde Görülür?

Çoğu yetişkin için bunyonlar küçüktür ve belirgin bir ağrıya neden olmaz. Bunyonlar kalıtsal bir sağlık problemi olabilir. Bu nedenle bazı insanların bunyon geliştirme riski daha yüksek olabilir. Bu özellikle gençler ve genç yetişkinler arasında yaygındır. Otoimmün veya enflamatuar bir durumu (romatoid artrit, çocuk felci veya lupus gibi) olan kişilerde de eklem dokusu hasarı nedeniyle bunyon gelişebilir.

• Bazı araştırmalar, yetişkin nüfusun neredeyse yarısının bir çeşit bunyona sahip olduğunu bulmuştur. {3*}
• Diğer araştırmalar, ayaklardaki bunyon deformitelerinin tahmini oranı %23 ila %35 arasında olduğunu gösterir. {4*}
• Bunyonlar kadınları erkeklerden daha fazla etkiler. {5*}
• Bunyonlar, 65 yaş üstü yetişkinlerde diğer yaş gruplarından daha yaygındır.
• Bunyonlar gençleri de etkileyebilir. Bunlara ergen bunyonları denir ve en çok 10-15 yaş arasındaki kızlarda görülür. Ergen bunyonları genellikle genetiktir ve aileden geçer.
• 10 yaşın altındaki çocukların yaklaşık %2’sinde bunyon gelişir.
• Bunyonlar, dansçılar ve sporcular da dahil olmak üzere en çok dar ayakkabı giyen veya ayakta çok fazla zaman geçiren insanları etkiler.

Ayak masajı için daha fazla bilgi almak için Ayak Masajı İçin Kullanılabilecek Uçucu Yağlar Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Bunyon Nasıl Tedavi Edilir?

Doktorlar genellikle fiziksel semptomları, ağrı türünü ve yaşam tarzını inceleyerek teşhis koyar. Bazen kötü bir bunyon vakasını doğrulamak için X ışınlarına ihtiyaç duyulur ancak genellikle fiziksel muayene yeterlidir.

Şiddetli vakalarda, ağrı ve şişlik çok kötüleşirse, bunyon iyileşirken rahatsızlığı hafifletmek için kortikosteroidler, nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ve ağrı kesiciler verilebilir. Hafif vakalarda ise ağrıyla başa çıkmak için düşük dozda ibuprofen gibi reçetesiz ağrı kesici almak, dinlenmek, buz uygulamak iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olur.

Bunyon nedeniyle oluşabilecek komplikasyonlardan biri ayak başparmağı ekleminin enfeksiyonudur. Doktorlar böyle bir durumşüphelenirlerse ayaktan bir sıvı örneği alıp bakteri veya antikor açısından test edebilir. Olası enfeksiyon doğrulanırsa, antibiyotik tedavisine başlanır.

Bunyon Doğal Yollarla Nasıl Düzelir?

Geleneksel tedavinin yanı sıra, bunyon tedavisi için uygulanabilecek doğal yollar da vardır.

Daha Geniş Ayakkabılar Giyin

Ayakkabıları değiştirmek ayak başparmağındaki stresi atmaya ve iyileşmeye yardımcı olabilir. Amerikan Ortopedi Cerrahları Akademisi’ne göre, çoğu insan ayak parmaklarına yeterli hareket alanı sağlayan daha geniş ayakkabılar giymeye geçtiğinde problemden tamamen kurtulabilir. Bazı insanlar, ayakların genişliğine göre özel olarak ayarlanabildikleri için bağcıklı ayakkabıların daha iyi olduğunu düşünür. {6*}

Amerikan Ortopedi Cerrahları Akademisi, bunyonlu kişilerin çok kısa, dar veya sivri uçlu ayakkabılardan ve 5 cm’den daha yüksek topuklu ayakkabılardan kaçınmasını önerir. Yüksek topuklu ayakkabılar ayağın ön kısmındaki basıncı artırır veçeşitli ayak problemlerine yol açabilir. {7*}

Ayakkabı Pedi Kullanın

Ayakkabı pedi kullanmak, ayakların konumunu düzeltmeye ve ayak parmaklarından yükü almaya yardımcı olabilir. Bazı insanlar, ayaklarının hareket aralığını iyileştirmek ve vücut ağırlıklarını tüm ayak üzerinde doğru bir şekilde dengelemek için daha fazla topuk desteğine ihtiyaç duyar. Ayaklarınız için doğru türde ayakkabı satın almak ve ayrıca ekstra destek eklemek, sorunu çözmek için yeterli olabilir. Çoğu eczanede bunyon pedi veya benzeri bir şey bulabilirsiniz. Ayak parmaklarını daha fazla daraltmak ve bunyon çıkıntısını daha da kötüleştirmek yerine, basıncı azalttıklarından emin olmak için önce pedleri kısa bir süre test ettiğinizden emin olun.

Ayaklarınızı Esnetin

Ayak parmaklarınızda sertlik hissediyorsanız, parmak eklemlerini germek ve hareket ettirmek ayak kasını gevşetmeye ve eklem ağrısını azaltmaya yardımcı olabilir. Ayak parmaklarını esnetmek ve açmak, bir tenis topu üzerinde yuvarlamak ve ellerinize masaj yapmak gibi evde basit bunyon germe egzersizleri yapmayı deneyin. Ayak parmaklarınızı esnetmek için, parmaklarınızı beş saniye boyunca dümdüz ileri doğru tutun ve ardından günde 10 kez veya daha fazla tekrarlayarak beş saniye boyunca aşağı doğru kıvırın. Ayrıca etkilenen parmağınızın altına bir havlu sarabilir ve parmağınızı döndürmek veya öne doğru uzatmak için kullanabilirsiniz. {8*}

Egzersiz Yaparken Formunuzu Düzeltin

Amerikan Ayak ve Ayak Bileği Cerrahları Koleji, bunyon geliştirmeye eğilimli kişilerin, uzun süre ayakta durmak veya koşmak da dahil olmak üzere ağrının artmasına, yanmaya ve şişliğin kötüleşmesine neden olan faaliyetlerden kaçınmasını önerir. {9*}

Yakın zamanda ayak ağrısına neden olan yeni bir egzersiz programına başladıysanız veya başka bir yaralanmanın belirtilerini yaşıyorsanız sebebi zayıf bir duruş problemi olabilir. Ayak bileklerinizi yuvarlamak, uygun formda koşmamak ve ayak parmaklarınızın üzerine çok sert iniş yapmak ayak başparmağının yakınında iltihaplanmayı tetikleyebilir. Topuklarınızda veya ayak bileklerinizde ağrı fark ederseniz, size doğru ayak dizilişini gösterebilecekleri ve ayaklarınızın üzerinde nasıl hafifçe koşacağınızı açıklayabilecekleri için bir fizyoterapistle de görüşebilirsiniz.

Ağrıyı Yönetmeye Çalışın

Ağrı şiddetlendiğinde, günde birkaç kez 20 dakika boyunca buz uygulayabilirsiniz. Şişmeyi azaltmak için etkilenen ayağınızı yükseltin ve ayağa anti-inflamatuar esansiyel bir yağ ile masaj yapmayı deneyin. Buhur yağı ve nane yağı gibi uçucu yağlar uygulayarak şişliğin azalmasına yardımcı olabilirsiniz.

Doğal ağrı kesiciler hakkında bilgi almak için Kemik ve Eklem Ağrıları İçin 6 Doğal Çözüm yazımızı okuyabilirsiniz.

Bunyon Tedavisinde Dikkat Edilecekler Nelerdir?

Birden fazla parmağın çevresinde uzun süre şişlik fark etmeye başlarsanız, ağrınıza başka hangi sağlık durumlarının neden olabileceği hakkında konuşmak için bir doktora görünün. Birden fazla ayak parmağında, ayağın diğer kısımlarında veya ayak bileklerinde ağrı ve şişlik olan kişilerde artrit, osteoartrit veya bursit gibi benzer durumlar olabilir. Yukarıdaki tedavileri birkaç ay kullandıktan sonra şişlik, ağrı, nasır ve bunyonlarınız geçmezse, diğer ciddi endişeleri ortadan kaldırmak için mutlaka bir ayak hastalıkları uzmanına kontrol ettirin.

Bunyon Ameliyatı Kesin Çözüm Sunar Mı?

Bunyonlar için cerrahiye nadiren ihtiyaç duyulur. Bazı araştırmalar, ameliyattan sonra hastaların %35’inin ameliyat sonucundan memnun olmadığını bildirmiştir. Amerikan Ayak ve Ayak Bileği Ortopedi ve Tıp Koleji’ne (ACFAOM) göre, yukarıdaki doğal tedaviler, hafif ila orta dereceli bunyon vakalarının çoğunu ameliyatsız tedavi etmeye yardımcı olur. Ameliyat son çare olarak düşünülür ve genellikle yalnızca bir bunyon uzun süre tedavi edilmediğinde gereklidir. Ameliyat riskleri arasında ameliyatın MTJ eklemini ve ayağın dorsifleksiyonunu olumsuz etkilemesi vardır, bu da hareket aralığını ve hatta atletik/dans yeteneklerini etkileyebilir. {10*}