Aşırı terleme yani tıptaki adı ile hiperhidroz, normal düzeyden fazla terleme ile sonuçlanan rahatsız edici bir durumdur. Aşırı terleme sorunu, soğuk havalarda da ortaya çıkabildiği gibi, herhangi bir tetikleyici olmadan da meydana gelebilmektedir. Menopoz ve hipertiroidizm gibi diğer sağlık sorunları sebebiyle de aşırı terleme durumu ortaya çıkabilmektedir.
Aşırı terleme çok rahatsız edici boyutlarda olsa da birkaç tedavi seçeneği ile aşırı terleme sorunundan kurtulmanız mümkündür.
*Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan kapsamlı bir araştırmada, aşırı terleme sorunu olan 393 kişiye testler yapılmıştır. Bu testlerde terlemenin vücudun hangi bölgesinde meydana geldiği, terlemenin şiddeti ve düzeyi, rahatsızlığın hangi yaşta başladığı ve sosyo-duygusal etkiler de dahil olmak üzere bunun gibi birçok konu ile ilgili araştırmalar yapılmıştır. Mevcut sonuçlar test yapılan kişilerin %70’inin vücutlarının belirli bölgelerinde terlemeler meydana geldiği saptamıştır. Testin sonucunda ise kesin olmamakla birlikte aşırı terleme sorununun tıbbi bir durum olmadığını ve uygulanabilecek herhangi bir tedavisinin bulunmadığı anlaşılmıştır. Ancak araştırmalar hala devam etmektedir. [1*]
Aşırı Terleme Türleri ve Nedenleri
Aşırı terleme, sıcak hava, fiziksel aktivite, stres, korku ya da öfke gibi durumlarda vücudun verdiği doğal bir tepkidir. Ancak Hiperhidroz yani aşırı terleme problemi olan kişilerde belirgin bir sebep olmadan olağandışı şekilde terleme görülmektedir. Aşırı terleme sorununun altında yatan nedenler hiperhidroz ’un türüne bağlı olarak değişebilmektedir.
Aşırı Terleme ’nin İlk Türü Fokal Hiperhidroz
Birincil aşırı terleme türünde, terleme esas olarak ayaklarınızda, ellerinizde, yüzünüzde, başınızda ve koltuk altlarınızda meydana gelmektedir. Genellikle çocuklukta başlayan aşırı terleme problemi, aileden kalıtsal olarak çocuğa geçebilmektedir. [2*]
İkincil Tür Jeneralize Hiperhidroz
Aşırı terlemenin ikinci türü olan Jeneralize hiperhidroz, tıbbi bir durumdan veya kullanılan bazı ilaçların yan etkisinden kaynaklanan bir terleme türüdür. Genellikle yetişkinlerde görülen aşırı terleme durumu, vücudunuzun her yerinde veya sadece tek bir bölgesinde de meydana gelebilir. Jeneralize hiperhidroz türünde, terlemeye sahip kişilerde uyku esnasında bile terleme görülebilmektedir.
Aşırı terlemeye sebep olacak bazı hastalıklar şunlardır;
- Kalp Hastalığı
- Kanser
- Adrenal Bez (Böbreküstü Bezi) Bozuklukları
- İnme
- Hipertiroidizm
- Menopoz
- Omurilik Yaralanmaları
- Akciğer Hastalıkları
- Parkinson Hastalığı
- Tüberküloz veya HIV gibi bulaşıcı hastalıklardır.
Çeşitli reçeteli veya reçetesiz satılan ilaçlar da aşırı terleme sorununa yol açabilir. İlaç kullanımı sırasında çoğu insan genellikle hiperhidroz problemiyle karşılaşmaz. Ancak kullanılan bazı antidepresan ilaçlar da yan etkilerini aşırı terleme yolu ile gösterebilmektedir.
Aşırı terlemeye sebep olabilecek antidepresan ilaçlar;
- Desipraminli (Norpramin)
- Nortriptilin (Pamelor)
- Protriptilin
Aşırı Terleme Belirtileri Nelerdir?
Aşırı terleme durumu çoğu insanda görülmemesine rağmen, kullanılan bazı ilaçlar veya kronik rahatsızlıklar da hiperhidroza yol açabilmektedir.
Aşırı terleme belirtileri şunlardır;
- Belirgin bir sebep olmaksızın aylarca süren aşırı terleme problemi
- Vücudun her iki tarafında da aynı miktarda meydana gelen terleme
- Haftada en az bir veya iki kez aşırı terleme durumu
- Günlük aktiviteleri engelleyecek ve rahatsızlık verecek düzeyde terleme (iş veya sosyal yaşam)
- 25 yaşından küçük kişilerde görülen normal düzeyin dışında terleme
- Uyku esnasında terleme
- Ailede hiperhidroz (aşırı terleme) öyküsü
Aşırı Terlemenin Tehlikeli Olduğu Durumlar
Aşırı terleme durumu, çok ciddi rahatsızlıkları da beraberinde getirebilmektedir. Aşağıdaki durumları yaşıyorsanız hemen doktorunuza başvurun;
- Terleme ile beraber kilo kaybı yaşanması
- Uyurken meydana gelen anormal düzeylerde terleme
- Ateş, göğüs ağrısı, nefes darlığı ve hızlı kalp atışı ile ortaya çıkan terleme
- Terleme esnasında göğüste baskı ya da ağırlık hissi
- Çok uzun süren ve önlenemeyen terleme durumu
Aşırı Terleme Nasıl Teşhis Edilir?
Aşırı terleme yaşamanız ve saydığımız belirtilerin birçoğunu yaşıyor olmanız durumunda hemen doktorunuza başvurmalısınız. Doktorunuz sizlere terlemenizin ne zaman, nerede meydana geldiği ile ilgili sorular soracaktır. Ayrıca hiperhidroz yani aşırı terleme rahatsızlığınızın olup olmadığını anlayabilmek için kan ve idrar testleri de dahil olmak üzere başlıca testler isteyecektir. Birçok doktor soru sorarak ya da fiziki muayene yaparak fokal hiperhidroz teşhisi koyabilmektedir. Ancak teşhislerin doğrulanabilmesi için mutlaka test yapılmalıdır.
Günlük yaşamınızda, evinizde rahatça uygulayabileceğiniz birkaç test bulunmaktadır. Örneğin;
Nişasta-İyot Testi; Terlediğiniz bölgeye iyot koyarak yaptığınız testtir. İyot kurumaya başladığında yine aynı bölgeye nişasta serpilir. Eğer nişasta rengi koyu maviye dönerse aşırı terleme rahatsızlığınız var demektir.
Aşırı Terlemeyi Azaltma Yöntemleri Nelerdir?
Aşırı terleme, günlük yaşamda kişiyi rahatsız eden, hareketini kısıtlayan, sosyal ortamlarda rahat hareket edebilmesini engelleyen bir durumdur. Ancak aşırı terleme için çeşitli tedavi seçenekleri bulunmaktadır.
Özel Ter Önleyiciler
Aşırı terleme sebebiyle doktora başvurduğunuzda, doktorunuz size alüminyum klorür içeren bir ter önleyici kullanmanızı önerebilir. Bu ter önleyici spreyler veya roll-on’lar genellikle hafif seyreden hiperhidroz vakalarını tedavi etme amaçlı kullanılmaktadır.
İyontoforez Tedavisi
İyontoforez adlı tedavi yönteminde aşırı terleme problemi yaşayan hastalara, düşük voltajlarda elektrik akımı göndererek terlemelerinin önlenmesi sağlanmaktadır. Tedavide kullanılan bu cihaz aşırı terleme problemi yaşayan hastaların ter bezlerinin çalışma şeklini bozar ve derilerinin kalınlaşmasını sağlar. Bu sayede hiperhidroz problemi önemli ölçüde azaltılmış olur. İlk uygulama sırasında tedavi doktor eşliğinde yapılır. Doktorun verdiği süre boyunca hasta tedavisine aynı cihazla evinde de devam edebilmektedir.
Antikolinerjik İlaçlar
Antikolinerjik ilaçlar aşırı terleme sorunu olan hastaları bir nebze de olsa rahatlatabilmektedir. Glikopirolat (Robinul) gibi ilaçlar Asetilkolin ’in (vücudunuzun ürettiği ve ter bezlerinizi çalıştırmaya yarayan kimyasal) çalışmasını engeller. Bu ilaçların etki etme süresi yaklaşık iki haftadır. İlaç kullanım süresince kabızlık ve baş dönmesi gibi yan etkiler de görülebilmektedir.
Botoks Tedavisi
Botoks enjeksiyonları şiddetli hiperhidroz tedavisinde kullanılabilmektedir. Bu yöntem ter bezlerinizi uyaran sinirlerin çalışmasını engellemekte ve daha az terlemenizi sağlamaktadır. Bu tedavinin etkisinin görülebilmesi için birkaç kez enjeksiyon yapılması gerekebilmektedir.
Ameliyat ile Tedavi
Yalnızca koltuk altlarınızda aşırı terleme oluyorsa, ameliyat olarak da bu durumu kontrol altına alabilirsiniz. Bu ameliyatta ter bezleriniz alınır ya da endoskopik torasik denilen bir diğer yöntem ile ter bezlerinizi uyaran sinirler kesilir.
Fokal hiperhidroz tedavi edilebilir bir durumdur. Doktorunuz aşırı terleme sorunu ile ilgili sizleri doğru şekilde yönlendirecektir.
Elektromanyetik Enerji İle Tedavi
Koltuk altlarında görülen terleme için elektromanyetik tedavi uygun bir seçenektir. Doktorunuz, ter bezlerinizi elektromanyetik enerji ile yok eden ve elde taşınmaya uygun boyutlara sahip bir cihaz kullanacaktır. Bu tedavi FDA(Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) tarafından onaylanmıştır ve uzun vadede tedavinin herhangi bir yan etkisi gözlenmemiştir.
Aşırı Terleme Doğal Tedavi Yöntemleri
Hiperhidroz veya aşırı terleme, normal tetikleyiciler olmaksızın hafif ila şiddetli terlemeye neden olabilir. Vücudumuz kendisini uygun sıcaklıkta tutmak ve aşırı ısınmayı önlemek için terler. Ancak, aşırı terleme problemi yaşayanlar, terlemeyle ilişkili normal, fiziksel, zihinsel veya duygusal herhangi bir durum olmadan aşırı terlerler. Aşırı terleme probleminiz varsa, doğal yollarla hiperhidroz sorununuzdan kurtulmayı deneyebilirsiniz.
Hijyeninize Dikkat Etmelisiniz
Aşırı terleme sonucunda vücudumuz kötü kokmaya ve kaşınmaya başlar. Ayaklar, koltukaltları ve vücudun diğer alanlarında koku olabilmektedir. Aşırı terleme probleminiz varsa, terlediğiniz bölgeleri gün içerisinde birkaç kez yıkamaya özen göstermelisiniz. Terlediğinizde ve vücudunuz sürekli nemli olduğunda, cilt enfeksiyonları oluşma riski de artabilmektedir. Aşırı terleme sonucu oluşabilecek cilt enfeksiyonlarını önlemek için, elma sirkesi, fındık veya çay ağacı yağından yapılmış vücut sabunlarını kullanabilirsiniz. Bu sabunlar vücudunuzda oluşabilecek bakteri ya da mantar gibi enfeksiyonları önlemeye yardımcı olmaktadır.
Ek Bilgi: Banyodan çıkarken doğal elma ya da üzüm sirkesini tüm vücudunuza hatta saçlarınıza dökebilirsiniz. Durulamanıza gerek yoktur koku bırakmazlar. Sirkeler doğal anti-bakteriyel ürünlerdir. Enfeksiyon riskini ortadan kaldırırlar. Ayrıca doğal sirkeleri birkaç kez kullanıldıktan sonra vücudunuzun ve saçlarınızın daha yumuşak ve pürüzsüz olduğunu görebilirsiniz. Ancak doğal veya yapay fark etmeksizin her ürünün kullanım dozu vardır. Bu dozları aşmamaya özen göstermelisiniz. Her ne kadar doğal olsalar da sirkeler de asidik özelliğe sahiptir. Fazla kullanımı ciltte sorunlara neden olabilir. Bu sebeple haftada en fazla 2 kez kullanılması önerilmektedir.
Akupunktur Tedavisi
Akupunktur tedavisi eski zamanlardan bu yana uygulanan bir tedavi yöntemidir ve aşırı terleme sorununun tedavisinde de kullanılabilir. Akupunktur uzmanları öncelikle vücudunuzun hangi bölümünde aşırı terleme problemi olduğunu belirleyecektir. Akupunktur yapılacak bölge belirli kurallar dahilinde belirlenir. Örneğin; midede ısı birikiminin ellerde ve ayaklarda aşırı terlemeye sebep olduğu düşünülmektedir. Akupunktur tedavisi sırasında belirlenen noktalar, tanı ve ihtiyaçlarınız doğrultusunda tedavi yapılması gerektiğine karar verilen bölgelerdir.
Bir tıp dergisinde akupunktur ile ilgili yayınlanan bir raporda, akupunkturun aşırı terleme problemini başarılı bir şekilde ortadan kaldırdığı belirtilmiştir. Bu raporda tedavi yapılan 3 kişinin, tedavi bitiminde aşırı terleme semptomlarının iyileştiği de görülmektedir. Aşırı terleme için yapılan akupunktur tedavisi, kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Her hastanın tedavi gördüğü seans sayısı da değişiklik gösterebilmektedir. Bu durum aşırı terleme probleminin hangi bölgelerde ve ne kadar yoğun olduğu ile ilişkilidir.
Schisandra İle Tedavi
Geleneksel Çin Tıbbı (TCM) teorisine göre schisandra, adrenal fonksiyonları destekler, iltihabı azaltır ve karaciğer fonksiyonlarını iyileştirmektedir. Schisandra’nın aşırı terlemeyi ve gece terlemelerini de durdurduğu bilinmektedir. Journal of Ethnopharmacology’de yayınlanan bir çalışmada araştırmacılar, fareler üzerinde yapılan deneylerin başarılı olduğunu ve schisandra’nın romatoid artrit, aşırı terleme, gece terlemeleri ve diğer rahatsızlıkların tedavisinde etkili olduğunu belirtmektedirler.
Schisandra kuru meyve özü, tentür, çay ve takviye olarak bulunmaktadır. Bu ürünleri kullanırken önerilen dozu alarak tedaviye başlamalı ve aşırı terleme semptomlarında iyileşme görene kadar dozu yavaş yavaş arttırmalısınız. Ancak bu şifalı bitki ve takviyelerini günde 3 gramdan fazla tüketmemelisiniz.
Bilişsel Davranışçı Terapi
Hiperhidroz yani diğer adıyla aşırı terleme, sosyal yaşamda insanların utanmasına ve çekingen davranmalarına sebep olur. Bu belirtiler, sosyal kaygı belirtisi olarak kabul edilir. Korku ve kaygı sebebiyle aşırı terleme sorunu yaşayan insanlar için bilişsel davranışçı terapi, hiperhidroz semptomlarını azaltmada yardımcı olabilir. Bir uzmandan yardım alarak, stres faktörlerine karşı tepkilerinizi değiştirebilir, stresi yönetebilir ve kaygıyı azaltmanıza yardımcı olacak düşünceleri değiştirmeyi öğrenebilirsiniz. [3*]
Karayılan Otu İle Tedavi
Adını bitkinin kara köklerinden alan karayılan otu, düğün çiçeği ailesinin bir üyesidir ve Kuzey Amerika’nın bazı bölgelerine özgü bir bitkidir. Bu bitkinin kökleri ve rizomları (filizleri), ağrı, kaygı, iltihaplanma, sıtma, romatizma, rahim sorunları ve bunlar gibi diğer birçok rahatsızlığı tedavi etmek için yüzyıllardır kullanılmaktadır.
Menopoz, tiroid gibi hastalıkların da sebep olduğu aşırı terleme sorunu için günde bir ya da iki kez 80 miligram karayılan otu kullanabilirsiniz. Sağlık ve Tıpta Alternatif Tedaviler adlı dergide yayınlanan çalışmalara göre, karayılan otu menopoz semptomlarını %26 oranında iyileştirmektedir. Araştırmacılar, daha fazla bilgi almak ve güvenilirliğini belirlemek için daha fazla çalışma yapmaktadır. [4*]
Günlük Olarak Stres Giderme Teknikleri Uygulayın
Aşırı terleme ve altında yatan herhangi bir sağlık durumunun stresiyle mücadele etmek için, stres giderici teknikler uygulayabilirsiniz. Günlük yaşantınıza yoga, meditasyon ve günlük tutmak gibi stresi azaltan aktiviteleri ekleyebilirsiniz. Kendinize olan güveninizi arttırmak, aile ve arkadaşlarınızla aranızdaki bağları kuvvetlendirmeye yardımcı olacak aktiviteler bulmaya çalışabilirsiniz. [5*] [6*]
Aşırı Terleme İle İlgili Alınacak Tedbirler
Hiperhidroz çok ciddi bir sağlık sorunu değildir, ancak günlük aktivitelerinizi yapmanıza engel olur ve yaşam kalitenizi düşürebilir. Ek olarak, aşırı terlemeye sebep olan ciddi sağlık sorunları da vardır. Bunlardan bazıları şunlardır;
- Şeker Hastalığı
- Cıva Zehirlenmesi
- Kafa Travması
- Bazı Kanser Türleri
- Tümör
- Soğuk Isırması veya Soğuk Yanığı
Doğal yollarla aşırı terleme sorununu tedavi etmeye çalışmadan önce, kullanacağınız tedavi yöntemlerinin yan etkilerini ve tedavi şekillerini göz önünde bulundurmalısınız.
Hiperhidroz veya aşırı terleme bir cilt rahatsızlığı olarak kabul edilmektedir ve genellikle dermatologlar tarafından tedavi edilir. Hiperhidrozun nedenleri arasında;
- Diyabet
- Obezite
- Menopoz
- Gut
- Belirli Kanser Türleri
- Hipoglisemi gibi birçok sağlık sorunu yer almaktadır.
