Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu Nedir?

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu nedir? Maküler dejenerasyon, gözün arkasındaki retinanın küçük bir alanını etkiler. İlaçlar ve bir uzmanla çalışmak, görme kaybının ilerlemesini yavaşlatmaya ve görme değişiklikleriyle başa çıkmaya yardımcı olur.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu (YBMD) Nedir?

Maküler dejenerasyon olarak da bilinen yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD), yaygın bir göz bozukluğudur. Gözün arkasındaki retinanın merkezinde küçük bir alan olan makulanın bozulmasından kaynaklanır. Merkezi görme kaybına neden olur. Merkezi görüş, dümdüz ileriye baktığınızda gördüğünüz şeydir. Çevresel görüş ise dümdüz karşıya baktığınızda yanda gördüğünüz şeydir. Maküler dejenerasyon, periferik görüşü etkilemediği için tam körlüğe neden olmaz. {1*}

Yaklaşık 11 milyon Amerikalının makula dejenerasyonuna sahip olduğu tahmin edilir. Görme kaybının bir numaralı nedenidir. İki tip makula dejenerasyonu vardır:

• Kuru makula dejenerasyonu
• Islak makula dejenerasyonu

Kuru makula dejenerasyonu, makula dejenerasyonuna sahip olan kişilerin yaklaşık %85 ila 90’ını oluşturur. Makula altında gelişen drusen adı verilen küçük sarı birikintiler nedeniyle oluşur. Islak makula dejenerasyonu kalan %10 ila %15’i etkiler. Retina ve makula altında anormal kan damarları geliştiğinde ortaya çıkar. {2*}

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonunun Belirtileri Nelerdir?

Makula dejenerasyonu zamanla kötüleşen bir hastalıktır. Hastalığın erken evrelerinde genellikle görme problemleri fark edilmez. Ayrıca, aynı anda iki gözü de etkilediğinde görme değişikliklerini fark etme olasılığı daha da düşer.

Kuru makula dejenerasyonunun belirtileri arasında merkezi görüşte azalma, görüş alanındaki düz çizgilerin bozulması, düşük ışıklara uyum sağlamada zorluk, bulanık görme, yüzleri tanımada sorun ve retina hasarı bulunur. Islak makula dejenerasyonu görsel bozulmalara ve azalmış merkezi görüşe sebep olur.

Yaşa bağlı makula dejenerasyonunun diğer semptomları:

• Görüş alanınızda bulanık bir nokta
• Kan damarlarının kanaması veya sıvı sızdırması nedeniyle görüşünüzün merkezinde karanlık bir nokta
• Puslu görüş
• Hızla kötüleşen semptomlar

Islak makula dejenerasyonu genellikle kuru makula dejenerasyonundan daha hızlı ilerler. {3*}

Göz sağlığı hakkında daha fazla bilgi almak için Göz Sağlığını Koruyan Vitaminler ve Yiyecekler Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu Nasıl Tedavi Edilir?

Günümüzde yaşa bağlı makula dejenerasyonunun kesin bir tedavisi yoktu. Ancak ilerlemeyi yavaşlatmaya yardımcı olacak seçenekler vardır.

Islak Makula Dejenerasyonu Tedavisi 

Islak makula dejenerasyonunuz varsa, bir rehabilitasyon uzmanıyla çalışarak görme kaybına nasıl uyum sağlayacağınızı öğrenebilirsiniz.

Anti-Vasküler Endotelyal Büyüme Faktörü (anti-VEGF) İlaçları

Doktorunuz yeni kan damarlarının büyümesini durdurmak için gözünüze bir ilaç enjekte edebilir. Bu ilaçlar, anti-vasküler endotelyal büyüme faktörü (anti-VEGF) ilaçları olarak bilinir. Ranibizumab (Lucentis) ve aflibercept (Eylea) içerir. İyileşme görmeniz birkaç haftayı alabilir.

Fotodinamik Terapi

Diğer bir tedavi seçeneği ise fotodinamik terapidir. Yaygın bir tedavi şekli değildir. Doktorunuz kol damarınızdan bir ilaç enjekte eder. Sızan kan damarlarını iyileştirmek için özel bir lazer kullanır. Fotodinamik terapi görüşü iyileştirir, ancak birden fazla tedaviye ihtiyaç duyulabilir.

Fotokoagülasyon

Fotokoagülasyon, anormal kan damarlarını yok etmek için yüksek enerjili lazer ışınlarının kullanılmasıdır. Tedavinin amacı, kanamayı durdurmaya yardımcı olmak ve makuladaki hasarı azaltmaktır. Bununla birlikte, lazer yara izine neden olabilir ve gözde kör bir nokta bırakabilir. Fotokoagülasyon genellikle başarılı olsa bile anormal kan damarları yeniden büyüyebilir.

Kuru Makula Dejenerasyonu Tedavisi

Kuru makula dejenerasyonunuz varsa, doktorunuz AREDS 2 formülasyonundaki göz vitaminlerini almanızı isteyebilir. Ek olarak, görüşü iyileştirmeye yardımcı olmak için ameliyat önerebilir. Ameliyat sırasında, doğal merceği değiştirmek için göze teleskopik bir mercek yerleştirilir. Mercek, görüş alanını büyütür.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu Neden Olur?

Makula dejenerasyonunun sebebi tam olarak belirli değildir. Bununla birlikte, bazı faktörler hastalığa yakalanma riskini artırabilir:

• Ailede makula dejenerasyonu öyküsü olması
• 55 yaşından büyük olmak
• Sigara içmek
• Aşırı kilolu veya obeziteye sahip olmak
• Kardiyovasküler hastalığa sahip olmak
• Yüksek kolesterole sahip olmak

Göz sağlığı hakkında daha fazla bilgi almak için Göz Hastalıkları Doğal Tedavisi yazımızı okuyabilirsiniz.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar makula dejenerasyonunu teşhis etmek için çeşitli testler yapabilir. Örneğin; gözlerinizi genişletmek için özel göz damlaları kullanabilirler ve ardından gözlerinizin arkasında sıvı, kan veya sarı tortu belirtileri olup olmadığını kontrol edebilirler.

Amsler Grid Testi

Bir göz muayenesi sırasında, sizden bir Amsler gride bakmanızı isteyerek merkezi görüş alanınızı kontrol edebilirler. Amsler grid testi, ortasında bir nokta bulunan bir modele sahiptir. Kişi testte bazı çizgileri düzensiz görüyorsa ıslak makula dejenerasyonuna sahip olabilir.

Aşağıda bulunan model yardımıyla kendinize amsler grid testi gerçekleştirebilirsiniz.

1. Gözlüklerinizi veya kontakt lenslerinizi normal şekilde kullanın.
2. Amsler grid testini yüzünüzden yaklaşık 30-40 cm uzakta tutun.
3. Elinizle bir gözünüzü kapatın.
4. Diğer gözünüzü testin ortasındaki noktaya odaklayın.
5. Modeldeki çizgilerin soluk, koyu, kırık, dalgalı veya düzensiz olup olmadığına dikkat edin.
6. Diğer tarafta tekrarlayın.

Floresan Anjiyografi

Floresein anjiyografide, doktorunuz kolunuzdaki bir damara renkli bir boya enjekte eder. Boya kan dolaşımıyla gözünüze gider ve doktorunuzun gözünüzde bulunan kan damarlarını inceler. Ardından, gözünüzün fotoğraflarını çekmek için özel bir kamera kullanır. Kan damarlarındaki ve retinadaki problemleri ve değişiklikleri değerlendirmek için resimler kullanılır.

Indosiyanin Yeşili Anjiyografi

İndosiyanin yeşili anjiyografi, floresan anjiyografiye benzer. Indosiyanin yeşili anjiyografisi, floresein anjiyografi sonuçlarını doğrulamak için kullanılabilir. Testte doktorunuz kolunuza indosiyanin yeşili boya enjekte eder. Hangi tür makula dejenerasyonun mevcut olduğunu teşhis etmeye yardımcı olabilir.

Optik Koherens Tomografi

Optik koherens tomografi, retinanın kesitsel görüntülerini alır. Şişme, kalınlaşma veya incelme olup olmadığını kontrol eder. Makula dejenerasyonu teşhisi konduktan sonra, doktorunuz gözlerinizin tedaviye nasıl tepki verdiğini görmek için bu tür testleri de kullanabilir.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonuna Yardımcı Olan Takviyeler Nelerdir?

Bazı vitaminler, yalnızca bir gözü etkileyen geç makula dejenerasyonunun veya orta dereceli makula dejenerasyonunun ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Ancak, herhangi bir sağlık problemi yaşadığınızda takviye kullanmadan önce doktorunuza daima danışmalısınız.

Çalışmalar günlük takviye almanın hastalık riskini %25 ila %30 oranında azalttığını bulmuştur. Ayrıca görme kaybı riskinin %19 oranında azalabileceği de gözlemlenmiştir. AREDS adı verilen ve çalışmada kullanılan multivitaminin formülü: {4*}

• 500 miligram (mg) C vitamini
• 400 uluslararası birim (IU) E vitamini
• 80 mg çinko
• 15 mg beta karoten (vücutta A vitaminine dönüşür)
• 2 mg bakır

Akciğer kanseri gelişme riskini artırdığı için sigara içen veya geçmişte sigara içmiş kişilerin beta karoten takviyesi kullanması önerilmez. Bu nedenle, 2013 yılında, AREDS2 adı verilen yeni bir formül beta karoten içeriğini lutein ve zeaksantin ile değiştirmiştir: {5*}, {6*}

• 500 mg C vitamini
• 400 IU E vitamini
• 80 mg çinko
• 10 mg lutein
• 2 mg zeaksantin
• 2 mg bakır

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu Nasıl Önlenir?

Sağlıklıbir yaşam tarzı sürdürerek hastalık riskinizi azaltmaya yardımcı olabilirsiniz.

• Sigara içiyorsanız sigarayı bırakın.
• Besleyici bir diyet uygulayın.
• Sağlıklı kilonuzu koruyun.
• Egzersiz yapın.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu Komplikasyonları Nelerdir?

Makula dejenerasyonu komplikasyonlarından biri, kişinin belirli görevleri kendi başına yerine getirememesidir. Hastalık ilerledikçe görüş kalitesi bozulur. Makula dejenerasyonu olan kişiler araba süremeyebilir. Teşhis koyulduğunda, araba kullanabildiğinizden emin olmak için periyodik olarak görme testi yaptırmnız gerekebilir.

Depresyon ve Kaygı

Makula dejenerasyonu olan kişilerin yaklaşık %39’u bir tür depresyon yaşar. Ayrıca, anksiyete de yaygındır.  Depresyon veya anksiyete belirtileri yaşıyorsanız doktorunuzla konuşun. Ruh sağlığınızı iyileştirmeye yardımcı olmak için ilaç tedavisi, danışmanlık veya görme bozukluğu olan kişiler için bir destek grubu gibi tedaviler önerebilirler. {7*}

Görsel Halüsinasyonlar

Görüşünüz azaldıkça, beyniniz yanlış görüntüler veya halüsinasyonlar yaratarak durumu telafi etmeye çalışabilir. Bu şekilde ortaya çıkan halüsinasyonlar psikolojik bir sorununun belirtisi değildir. Charles Bonnet Sendromu olarak bilinir. {8*}, {9*}, {10*}

2022’de yapılan bir araştırmaya göre, makula dejenerasyonuna sahip kişilerin yaklaşık %12’si halüsinasyon yaşar.