Bergamot yağı depresyon, stres ve kaygı bozuklarının tedavi edilebilmesi için kullanılmaktadır. Bergamot yağı, sindirim sistemi üzerindeki olumlu etkileri nedeniyle ve kas ağrılarını hafifletip cilt sağlığını iyileştirdiğinden dolayı yaygın olarak tercih edilmektedir.
Bergamot yağı sadece önemli sağlık yararlarına sahip değildir. Aynı zamanda çeşitli aromaların dengelenmesini sağlamakta ve tüm esanslara uygun olmaktadır. Bu nedenle de parfüm üretiminin vazgeçilmezleri arasında yer almaktadır. Ayrıca hem tıbbi ürünlerin hoş olmayan kokularını emmesi hem de antiseptik ve antibakteriyel özelliklere sahip olması nedeniyle ilaç endüstrisi tarafından da sıkça kullanılmaktadır.
Sizi sakin, kendinden emin ve huzurlu hissettirecek narenciye benzeri bir koku arıyorsanız bergamot yağını deneyebilirsiniz. Bergamot yağı, kardiyovasküler sistem, sindirim sistemi ve solunum sistemi üzerinde önemli ölçüde olumlu etkiye sahiptir ve kişinin ruh halini iyileştirmede de oldukça etkilidir.
Bergamot Yağı Nedir?
Bergamot bitkisinin bilimsel adı Citrus bergamiadır. Bitkinin tadı genel anlamda ekşi olmakta ve portakal ve limona benzemektedir. Bergamot yağı meyvenin kabuğundan elde edilmekte ve ilaç yapımında kullanılmaktadır. Bergamot yağı diğer uçucu yağlar gibi buharla damıtılabilmekte veya özü çıkarılarak yani ekstrakte edilerek kullanılabilmektedir. Pek çok uzman bergamot yağının ekstrakte edilerek kullanılmasının buharla damıtılmasından daha faydalı olduğunu düşünmektedir. Çünkü buharla damıtılırken yok olabilecek aktif bileşenler ekstrakte edilirken korunabilmektedir.
Bergamot bitkisinin kökleri, Güneydoğu Asya’ya uzanmaktadır ancak İtalya’nın güney kesiminde daha yaygın olarak yetiştirilmektedir. Hatta bergamot yağı adını İtalya’nın Lombardiya bölgesindeki Bergamo kentinden almaktadır. İtalyan tıbbında bergamot, ateşi düşürmek, paraziter hastalıklarla savaşmak ve boğaz ağrısını gidermek için kullanılmaktadır. Bergamot yağı, Fildişi Sahili, Arjantin, Türkiye, Brezilya ve Fas’ta da üretilmektedir. {1*}
Bergamot Yağı Faydaları Nelerdir? Bergamot Yağı Nasıl Kullanılır?
Bergamot yağı antibakteriyel, anti-enfeksiyöz, anti-inflamatuar ve antispazmodik özelliklere sahiptir. Bu nedenle vücudu canlandırmakta, sindirimi iyileştirmekte ve sistemlerin düzgün şekilde çalışmasına katkı sağlamaktadır.
Depresyondan Kurtulmaya Yardımcı Olur
Depresyon yorgunluğa, üzgün ruh haline, cinsel isteğin zayıflamasına, iştahsızlığa ve kişinin kendini çaresiz hissetmesine neden olmaktadır. Bergamot yağı, depresyon tedavisi için kullanılabilmektedir. Yağ kişinin kan dolaşımını iyileştirerek kişinin enerjisinin artmasını ve neşelenmesini sağlamaktadır.
2011 yılında yapılan bir çalışmada, bergamot ve lavanta yağları karıştırılarak katılımcıların cildine uygulanmıştır. Bu çalışmaya katılan katılımcılar, kan basıncı, nabız hızı, solunum hızı ve cilt sağlığı açısından analiz edilmiştir. Ayrıca yağların neden olduğu davranışsal değişiklikleri değerlendirebilmek için denekler, canlılık, sakinlik, dikkat ve ruh hali açısından da değerlendirilmiştir.
Deney grubunda bulunan katılımcılar hazırlanan karşımı karın bölgelerine uygulamışlardır. Plasebo etkisiyle karşılaştırıldığında uçucu yağların, nabız hızı ve kan basıncı üzerinde daha önemli düşüşlere neden olduğu gözlemlenmiştir. Yağ karışımını kullanan denekler, kendilerini kontrol grubundaki deneklerden daha sakin ve daha rahat hissettiklerini belirtmişlerdir. Yapılan bu araştırma, lavanta ve bergamot yağı karışımının, depresyon ve anksiyete tedavisine yardımcı olacağını göstermektedir. {2*}
2017 yılında yapılmış olan bir çalışmada, bir ruh sağlığı ve sinir hastalıkları hastanesinin bekleme odasındaki kadınların 15 dakika boyunca bergamot yağını solumaları sağlanmıştır. Araştırmacılar 15 dakika boyunca bergamot yağı maruziyeti yaşayan katılımcıların olumlu duygular geliştirdiklerini gözlemlemişlerdir. {3*}
Bergamot yağını depresyon ve ruh hali değişikliklerinin tedavi edilmesi için kullanmak istiyorsanız 1-2 damla yağı ellerinize damlatıp sonrasında ellerinizi ovalayın. Ardından ağzınıza ve burnunuza temas ederek yağın kokusunu yavaşça içinize çekin. 2-3 damla bergamot yağını karnınıza, ensenize ve ayaklarınıza sürerek veya 4-5 damla yağı evinizde ve iş yerinizde çeşitli yollarla etrafa yayarak kullanabilirsiniz.
Kan Basıncını Düşürmeye Yardımcı Olur
Bergamot yağı, hormonal salgıları, sindirim sularını, safrayı ve insülini uyararak metabolik dengenin korunmasını sağlamaktadır. Bu nedenle, sindirim sisteminin düzenlenmesine yardımcı olmakta ve besinlerin uygun şekilde rahatça emilmesini sağlamaktadır. Aynı zamanda bergamot yağının doğru ve düzenli kullanılması, kan basıncının düşmesine de neden olabilmektedir.
2006 yılında 52 hipertansiyon hastası üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Yapılan araştırma bergamot yağının lavanta yağı ve ylang ylang yağı ile birlikte kullanılmasının, stres düzeyinin, kandaki kortizol seviyesinin ve kan basıncının düzenlenmesine yardımcı olup olmadığı araştırılmıştır.
Bu 3 uçucu yağ karıştırılmış ve hazırlanan karışım, 4 hafta boyunca her gün hipertansiyon hastaları tarafından solunmuştur. Araştırmacılar, bu karışımı soluyan hastaların kan basıncının, nabız, stres, kaygı düzeylerinin ve kortizol seviyelerinin plasebo ve kontrol gruplarında bulunan deneklere göre önemli ölçüde farklılık gösterdiğini gözlemişlerdir. {4*}
Tansiyonu düşürmek için 5 damla bergamot yağını farklı yollarla bulunduğunuz ortama yayarak kullanabilirsiniz. Ayrıca 2-3 damla yağı şakaklarınıza veya karnınıza sürerek de kolayca uygulayabilirsiniz.
Enfeksiyonlarla Mücadele Eder
Bergamot yağı, cilde uygulanan sabunların içerisinde bulunmaktadır. Çünkü bergamot yağı bakteri ve mantarların büyümesine engel olmaktadır. Frontiers in Pharmacology’de yayınlanan bir incelemede, bergamot yağının Campylobacter jejuni, Escherichia coli, Listeria monocytogenes, Bacillus cereus ve Staphylococcus aureus’un büyümesini engelleyebildiğinden bahsedilmektedir.
Yapılan laboratuvar çalışmaları, bergamot yağının cilde uygulanmasının, candida hastalığının tedavisine katkı sağladığını göstermektedir. Aynı zamanda yapılan çalışmalar, bergamot bileşenlerinin, özellikle de linaloolün, gıda kaynaklı bazı patojenlere karşı etkili olduğunu göstermektedir. {5*}
Bergamot yağını farklı yollarla bulunduğunuz ortama yayarak veya 2-3 damla yağı boğaz, karın ve ayaklara doğrudan uygulayarak kullanabilirsiniz.
Stres ve Kaygıyı Giderir
Bergamot yağı stres ve kaygı problemlerinin giderilmesi için kullanılabilecek doğal bir tedavi yöntemidir. Tamamlayıcı Tıp Araştırmaları’nda yayınlanan bir çalışma kapsamında, bir grup denek bergamot yağı buharına maruz bırakılmış ve bu maruziyetin psikolojik ve fizyolojik etkilere neden olduğu gözlemlenmiştir. Çalışmaya katılan gönüllüler, üç farklı deney düzeneğine maruz bırakılmıştır. Bu gruplardan birinde katılımcılar yalnızca dinlenmişler, diğerinde hem dinlenmişler hem de su buharına maruz bırakılmışlar, 3. grupta ise 15 dakika dinlenip bergamot yağı buharına maruz bırakılmışlardır.
Çalışmadan hemen sonra her gruptan tükürük örnekleri alınmış ve gönüllülerin mevcut ruh halleri, kaygı düzeyleri ve yorgunluk düzeyleriyle ilgili çeşitli notlar alınmıştır. Araştırmacılar, bergamot yağı buharını soluyan grubun kortizol düzeyinin diğer gruplardan daha düşük olduğunu ve bu grubun olumsuz duygulardan daha uzak olduğunu gözlemlemişlerdir. Araştırmacılar bergamot yağı buharını solumanın, kısa sürede psikolojik ve fizyolojik etkilere neden olduğunu gözlemlemişlerdir. {6*}
Bergamot yağının stres ve kaygı seviyesini azaltması için 5 damla yağı farklı yöntemlerle bulunduğunuz ortama dağıtabilir, yağı doğruda şişeden içinize çekebilir veya 2-3 damlasını şakaklarınıza ve boynunuzun arkasına sürerek kullanabilirsiniz.
Ağrıyı Hafifletir
Bergamot yağı, burkulmalardan dolayı ortaya çıkan ağrıların, kas ve baş ağrılarının azalması için oldukça etkili bir yöntemdir. Çeşitli olumsuz yan etkilere neden olan ağrı kesiciler yerine bergamot yağını ağrı ve gerginliğin azalması için kullanabilirsiniz. Araştırmalar, bergamot yağının analjezik etkilere sahip olduğunu ve vücuttaki gerginliği azaltmak için tamamlayıcı tıpta kullanılabileceğini göstermektedir. {7*} {8*}
Uluslararası Moleküler Bilimler Dergisi’nde yayınlanan farmakolojik çalışmalar, bergamot, lavanta ve gül ağacı yağlarında bulunan linalool bileşeninin, anti-inflamatuar, analjezik ve antikonvülsan etkiler başta olmak üzere çeşitli farmakolojik aktivitelere sahip olduğunu göstermektedir. Araştırmacılar linalool’ün, ağrı reseptörleri üzerindeki etkileri bloke etme ve ağrı ve diğer sinir uyarılarının iletilmesinde rol oynayan bir bileşik olan P maddesinin salınımını engelleme yeteneğine sahip olduğunu düşünmektedir. {9*}
Ağrının olduğu bölgeye 5 damla bergamot yağı sürebilirsiniz. Yağ vücudun daha büyük kısmına sürülecekse hindistan cevizi yağı gibi bir taşıyıcı yağ ile seyreltilerek kullanılabilmektedir.
Cildi Daha Sağlıklı Hale Getirir
Bergamot yağı, antiseptik, antibakteriyel ve antienflamatuar özelliklere sahiptir. Bu nedenle cilt sağlığı açısından oldukça faydalıdır. Bergamot yağı, ciltteki izlerin giderilmesi ve cildin canlanması için kullanılabilmektedir. İtalyan halk tıbbında da yara izlerinin giderilmesi için bergamot yağının içinde yer aldığı çeşitli ev yapımı ilaçlar kullanıldığı bilinmektedir. {10*} {11*}
Cildinizi daha sağlıklı hale getirmek veya yaraların iyileşme sürecini hızlandırmak için 5 damla bergamot yağını bir pamuğun veya pedin üzerine damlatarak sorunlu bölgeye sürebilirsiniz. Ayrıca ılık banyo suyuna 10 damla bergamot yağını ekleyerek de kullanabilirsiniz.
Ilık suya karıştırılarak kullanılan bergamot yağı yalnızca cilt sağlığını iyileştirmekle kalmamakta, aynı zamanda kişinin ruh hali üzerinde de olumlu etkilere neden olmaktadır.
Sindirime Yardımcı Olur
Bergamot kabukları ve pek çok meyve Geleneksel Çin Tıbbında hazımsızlığı tedavi etmek amacıyla kullanılmıştır. Bergamot yağının sindirime yardımcı olabilecek yatıştırıcı özelliklere sahip olduğu bilinmektedir. Hatta bazı araştırmalar, bergamot yağının, antibakteriyel özellikleri nedeniyle, gıda zehirlenmelerine karşı etkili olabileceğini göstermektedir. {12*} {13*} {14*}
Sindirimi kolaylaştırması ve iştahınızı düzenlemesi için birkaç damla bergamot yağını karın bölgenize sürebilirsiniz.
Doğal Bir Deodorant Olarak Kullanılabilir
Bergamot yağı, vücut kokusuna neden olan mikropların büyümesini engellemektedir. Ferahlatıcı bir kokusu olduğu için doğal bir deodorant ve oda spreyi olarak kullanılabilmektedir. Güçlü kokusu nedeniyle vücuttaki ve odadaki kötü kokuların yok olmasını sağlamaktadır. {15*}
Normalde kullandığınız deodoranta 2–3 damla bergamot yağı ekleyebilirsiniz. Aynı zamanda yağı doğrudan koltuk altlarınıza sürerek kullanabilirsiniz.
Zaten pek çok firma parfümlerinin ve kolonyalarının içerisine bergamot yağı eklemektedir. Ayrıca bergamot yağı ile sevdiğiniz kokuları birleştirerek kendi kokunuzu elde edebilirsiniz. Bergamot, limon, sedir ağacı ve sandal ağacı yağlarını karıştırarak güzel ve oldukça ferahlatıcı bir koku elde edebilirsiniz.
Ateş Düşürücü Olarak Kullanılabilir
Bergamot yağı, zararlı bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlarla savaşmaktadır. Ayrıca stresi azaltmakta, hormon salgılarını uyarmakta ve bundan dolayı vücut ısısının düşmesine neden olmaktadır. Kortizol seviyesi yükseldiğinde sıcaklık hissi oluşmaktadır. Bu da terlemeye ve vücut ısısının artmasına neden olmaktadır. Yapılan araştırmalar bergamotun, kortizol seviyesini düşürmeye yardımcı olduğunu ve bu sayede ateşi düşürmek için kullanılabileceğini göstermektedir.
Bergamot yağının ateş düşürücü özelliğini göstermesi için bulunduğunuz ortama farklı yollarla dağıtarak kullanabilirsiniz. Ya da 2-3 damla yağı şakaklarınıza, ense arkasına veya ayaklarınızın altına uygulayabilirsiniz.{16*}
Ağız Sağlığı İçin Oldukça Faydalıdır
Bergamot yağı, ağız sağlığı açısından oldukça faydalıdır. Gargara olarak kullanıldığında ağızdaki mikropları öldürmekte ve çeşitli mikroplar nedeniyle dişlerde boşluk oluşmasını engellemektedir. Bergamot, ağızda yaşayan ve diş minesine zarar veren asitler üreten bakterilerin neden olduğu diş çürümelerini önlemeye de yardımcı olabilmektedir. Bergamot, bakteri üremesini engelleyen ve diş çürüklerinin tedavi edilmesini sağlayan etkili bir doğal tedavi yöntemidir. {17*}
Daha sağlıklı ağızlar için dişlerinize 2-3 damla bergamot yağı sürebilir veya diş macununuza bir damla bergamot yağı ekleyebilirsiniz.
Solunum Yolu Hastalıklarıyla Mücadele Eder
Bergamot yağı antimikrobiyal özelliklere sahiptir ve bu nedenle solunum problemlerine yol açan yabancı patojenlerin yayılmasını önlemeye yardımcı olmaktadır. Bundan dolayı bergamot yağı, kişilerin soğuk algınlığı ile savaşmasına yardımcı olur ve öksürüğün tedavi edilmesi için kullanılabilecek doğal bir tedavi yöntemidir. {18*}
Bergamot yağını solunum rahatsızlıklarının tedavi edilmesi için kullanmak istiyorsanız 5 damla yağı bulunduğunuz ortama farklı yollarla dağıtabilirsiniz. Ayrıca boğazınıza ve göğsünüze 2-3 damla bergamot yağını sürebilir veya yağı doğrudan şişeden soluyarak kullanabilirsiniz. Bergamot özüyle yapılan siyah çayı tüketerek de bergamot yağının faydalarına erişebilirsiniz.
Kolesterolü Düşürmeye Yardımcı Olur
Yapılan son araştırmalar, bergamot yağının kolesterolü düşürmeye yardımcı olduğunu göstermektedir. Bergamot yağının kolesterol seviyesi üzerindeki etkileri 80 katılımcının bulunduğu bir çalışmada 6 ay boyunca incelenmiştir. Katılımcıların 6 ay boyunca bergamot benzeri bir özütü tüketmeleri sağlanmıştır. Verdikleri özütün toplam kolesterol düzeylerini, trigliseritleri ve LDL kolesterol düzeyini düşürebildiğini ve HDL kolesterolü artırabildiğini fark etmişlerdir. {19*}
Bu, bergamot takviyesinin yüksek kolesterol üzerindeki etkisini araştıran ilk çalışmadır. Araştırmacılar, bu yararın bergamot özünde yüksek miktarda flavonoid bulunmasından kaynaklandığını düşünmektedirler.
Bergamot Yağı Zararları Nelerdir?
Bergamot yağı, yiyeceklere eklenerek tüketildiğinde veya doğrudan cilde sürülerek kullanıldığında doz aşımı olmadığı sürece çoğu insan için güvenlidir. Yağ, uzun yıllardır yaygın olarak kullanılmasına rağmen, bergamot aromaterapi yağının neden olduğu yalnızca birkaç fototoksik reaksiyon raporu bulunmaktadır. {20*}
Bergamot yağı doğru miktarda ve doğru şekilde kullanıldığında zararlı değildir. Ancak nadiren de olsa bazı kişilerde güneş hassasiyetinin oluşmasına neden olabilmekte ve kişileri cilt kanserine karşı daha savunmasız hale getirebilmektedir. Bunun yanı sıra bazı kişilerde kabarmalar, kabuklanmalar, kızarıklıklar ve çeşitli pigment lekelerinin oluşmasına neden olabilmektedir.
Bergamot yağı bazı durumlarda güneş hassasiyetine neden olduğundan dolayı güneşe karşı duyarlılığı arttıran ilaçlarla birlikte kullanılması, ciltte hasar oluşması riskini arttırabilmektedir. Bu nedenle özellikle bu tür ilaçlar kullanıyorsanız güneşe çıkarken çok dikkatli olmanız ve düzenli olarak güneş kremi sürüp koruyucu giysiler giymeniz önerilmektedir.
Yüksek dozda bergamot yağı kullanan çocuklarda ciddi yan etkiler gözlemlenmiştir. Bu nedenle diğer tüm uçucu yağlar gibi bergamot yağını da kullanırken oldukça dikkatli davranmak gerekmektedir.
Bergamot yağı, diyabet hastası kişilerde kan şekeri seviyesinin düşmesine neden olabilmektedir. Bergamot yağı kullanıyorsanız ve şeker hastasıysanız, kan şekeri seviyenizi düzenli olarak takip etmeniz gerekmektedir. Ameliyat olmayı planlıyorsanız bergamot yağı tüketimini, ameliyat esnasında kan şekeri kontrolünü engelleyebileceğinden dolayı en az iki hafta önceden bırakmanız gerekmektedir.
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4345801/
{2*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4345801/
{3*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21922934/
{4*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5434918/
{5*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17211115/
{6*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4345801/
{7*} https://www.karger.com/Article/Abstract/380989
{8*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20093169/
{9*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4345801/
{10*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5751100/
{11*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4345801/
{12*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24458921/
{13*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4690266/
{14*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17105553/
{15*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5178834/
{16*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4345801/
{17*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25824404/
{18*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18045389/
{19*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4702027/
{20*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4345801/