Ülseratif kolit bir tür inflamatuvar bağırsak hastalığıdır (IBD). Kalın bağırsak (kolon) astarı veya rektum astarının iltihaplanması ülseratif kolit oluşumuna neden olur. İnflamasyon genellikle rektumda başlar ve yukarıya doğru yayılır. Bu iltihaplanma sonucu kalın bağırsakta ülser adı verilen yaralar meydana gelir. İnflamasyon aynı zamanda bağırsağın kendini normalden daha fazla boşaltma isteğine neden olmaktadır. Bağırsak astarındaki hücreler öldükçe ülserler oluşur. Oluşan ülserler ise kanamaya ya da irin akıntısına neden olabilmektedir. {1*}
Ülseratif kolit herkesi etkileyebilmektedir. Ancak Amerikan Gastroenteroloji Derneği’ne göre ülseratif kolite yakalanan çoğu insan 15 ve 30 yaş aralığındadır. {2*}
Ülresatif Kolit Belirtileri
Ülseratif kolit semptomlarının şiddeti kişiden kişiye değişir. Bu süreç içerisinde semptom şiddeti gibi, semptom türleri de değişkenlik gösterebilmektedir. Bununla birlikte ülseratif kolit teşhisi konmuş bazı kişiler oldukça hafif semptomlar gösterirken bazı kişiler ise hiç semptom göstermeyebilir. Buna remisyon adı verilir. Semptomların geri dönmesi ve giderek şiddetli bir hal almasına ise alevlenme denir. Ülseratif kolitin yaygın semptomları şunlardır;
- Ateş
- Kilo kaybı
- Kanlı dışkı
- Rektal ağrı
- Karın ağrısı
- Beslenme bozukluğu
- Artan karın sesleri
Ülseratif kolitin yaygın olmayan semptomları ise şunlardır;
- Eklem ağrıları
- Eklem şişmesi
- Mide bulantısı ve buna bağlı iştah azalması
- Ağız yaraları
- Göz iltihabı
Ülseratif Kolit Nedenleri
Araştırmacılar ülseratif kolit hastalığının, normalden daha aktif bir bağışıklık sisteminin kalın bağırsaklara saldırması sonucu oluştuğunu düşünmektedir.
Ülseratif kolitin meydana gelmesine neden olan etmenler şunlardır:
Genler
Ülseratif kolite yakalanma olasılığını arttıran bir gen, kalıtım yoluyla ebeveynlerden alınabilir.
Bağışıklık Sistemi Bozuklukları
Bağışıklık sistemi düzgün çalışmayan kişilerin ülseratif kolite yakalanma olasılığı daha yüksektir.
Çevresel Faktörler
Bakteriler, virüsler ve antijenler bağışıklık sistemini tetikleyerek ülseratif kolite yakalanma olasılığını artırabilmektedir.
Ülseratif Kolit Türleri
Ülseratif kolit türleri gastrointestinal (mide-bağırsak) yolunun bölümlerine göre kategorize edilmektedir.
Bu kategoriler şunlardır:
Ülseratif Proktit
Ülseratif proktitte sadece rektum iltihaplanması gözlenir. Hafif bir ülseratif kolit formu olarak bilinmektedir.
Sol Taraflı Kolit
Distal ülseratif kolit olarak da bilinen sol taraflı kolit, kalın bağırsağın üst kısmına yakın büküldüğü yer (Splenik fleksura) ile kalın bağırsağın sol bölümü arasında iltihaplanmaya neden olmaktadır. Kolonun son bölümü olan distal kolon, sigmoid kolon ve inen kolonu içermektedir.
Progtosigmoidit: Proktosigmoidit ise sol taraflı kolitin bir türüdür. Sigmoid kolon ve rektumda iltihaplanmaya neden olmaktadır.
Kapsamlı Kolit
Pankolit olarak da bilinen ve en yaygın ülseratif kolit türlerinden olan kapsamlı kolit, tüm kolonun iltihaplanmasına neden olur. Şiddetli bir ülseratif formu olarak bilinmektedir.
Ülseratif Kolit Teşhisi
Ülseratif kolit, Crohn hastalığı gibi diğer bağırsak hastalıklarını taklit edebilmektedir. Bu yüzden doktorlar genellikle birden fazla test istemektedir. Ülseratif koliti teşhis etmek için yapılan testler şunlardır;
Kan Testleri
Ülseratif kolit teşhisinde genellikle kan testleri tercih edilir. Tam kan sayımında anemi belirtileri aranır. Testte bir diğer dikkat edilen değer aralığı ise C-reaktif protein ve sedimantasyon hızıdır. Bu iki değerin yüksek çıkması iltihaplanma oluşumunu gösterebilir. Buna ek olarak doktorlar gerekli durumlarda antikor testi de isteyebilmektedir.
Dışkı Testi
Kan, bakteri ve parazitlerin varlığını incelemek için dışkı testi yapılmaktadır. Bununla birlikte dışkının incelenmesinin asıl nedeni inflamatuar belirteçlerin olup olmadığını öğrenmektir.
CT Tarama
Karın ve pelvis bölgesinin özel bir röntgenidir. Normal röntgene göre daha ayrıntılı ve daha net görüntüler elde edildiğinden hastalığın tanısını koymada oldukça etkilidir.
Endoskopi
Yemek borusu, mide ve ince bağırsağı detaylı incelemek için esnek bir tüp ile inceleme yapılması işlemidir.
Kolonoskopi
Bir endoskopi türü olan kolonoskopide rektuma ışıklı bir dürbün yerleştirilir. Bu sayede kalın bağırsağın içi detaylı şekilde incelenir.
Biyopsi
Kalın bağırsaktan doku alınıp incelenmesi işlemidir.
Esnek Sigmoidoskopi
Bir tür endoskopi çeşidi olan esnek sigmoidoskopide, sigmoid ve inen kolonun bir kısmını incelemek için rektuma uzun esnek bir tüp yerleştirilir.
Kalın Bağırsak Kanseri Nedir? Kalın Bağırsak Kanserinin Nedenleri Nelerdir? Nasıl Önlenebilir?
Ülseratif Kolit ve Kolonoskopi
Kolonoskopi kolorektal kanseri tespit etmede önemli bir işlemdir. Aynı zamanda ülseratif kolitin teşhisinde ya da hastalığın ciddiyetinin belirlenmesinde de kolonoskopi yöntemi tercih edilebilir. Kolonoskopi işleminden bir iki gün önce katı gıdalar azaltılır ve sadece sıvı içeren bir beslenme türüne geçilir. İşlemin olacağı günden bir önceki gün doktorun verdiği ölçüde müshil ilacı alınır. Bu ilacın amacı kalın bağırsak ve rektumda bulunan atıkların temizlenmesidir. Böylelikle doktor içi boş, temiz bir kalın bağırsağı kolaylıkla inceler. Kolonoskopinin olacağı gün işlem saatinden bir süre önce yeme içme bırakılmalıdır.
İşlem sırasında hasta yan bir şekilde yatırılır. Hastanın rahatlaması ve kendini kasmaması için sakinleştirici verilir. İlaç etkisini gösterdiğinde ise doktor anüse bir kolonoskop yerleştirir. Kolonoskop ucunda, doktorun kolonun içini inceleyebilmesi için kamera bulunmaktadır. Bu cihaz uzun ve esnek bir yapıya sahiptir. Bu nedenle gastrointestinal (GI) kanalında rahatlıkla hareket edebilmektedir.
Bu incelemede doktor kolonda iltihaplanma belirtileri aramaktadır. Bununla birlikte polip adı verilen kanser öncesi oluşan tümörlerin olup olmadığını kontrol eder. Kolonoskopi sonucu istediği bilgilere ulaşamayan doktor hastadan biyopsi isteyebilmektedir.
Ülseratif kolit teşhisi konmuş bir hastaya oluşan iltihabı, bağırsaktaki hasarı ve iyileşme sürecini takip edebilmek için periyodik kolonoskopiler yapılabilir.
Ülseratif Kolit Tedavisi
Ülseratif kolit kronik bir hastalıktır. Bu yüzden hastalığa ait tedavinin asıl amacı semptomlara neden olan iltihabı azaltmak, alevlenmeleri önlemek ve kişiye daha uzun remisyon dönemleri sağlamaktır. Ülseratif kolite ait örnek bir tedavi prosedürü:
İlaç Tedavisi
Hastanın hangi ilaçları kullanması gerektiği, belirtilerinin şiddetine ve vücut yapısına bağlı olarak değişiklik gösterir. Hafif semptomların olduğu durumlarda hastaya iltihaplanmayı ve şişkinliği azaltıcı ilaçlar verilebilmektedir. Bu ilaçlara örnek şunlardır;
- Mesalamin (Asacol HD, Lialda)
- Sülfasalazin (Azulfidin)
- Balsalazid (Colazal)
- Olsalazin (Dipentum)
Orta ya da oldukça şiddetli semptomların olduğu durumlarda ise biyolojik ilaçlar kullanılır. Biyolojikler olarak da bilinen biyolojik ilaçlar antikorlardan üretilir ve iltihaplanmayı önlemede kullanılır. Bu ilaçların kullanımı alevlenme dönemlerinin önlenmesine yardımcı olabilmektedir. En etkili biyolojikler ise şunlardır;
- Adalimumab (Humira)
- Golimumab (Simponi)
- Infliximab (Remicade)
- Tofacinitib (Xeljanz)
- Ustekinumab (Stelara)
- Vedolizunab (Entyvio)
Bazı kişiler iltihabı azaltmak için kortikosteroidlere ihtiyaç duyabilir. Ancak bu ilaçların kullanımı inflamatuar bağırsak hastalığı olan kişilerde olumsuz etkilere neden olduğundan, doktorlar kortikosteroidlerin kullanımını sınırlar. Enfeksiyon olduğu durumlarda kortikosteroid yerine antibiyotik kullanılması önerilir.
Ayrıca doktor uygun gördüğü takdirde hastanın immünomodülatör kullanmasını isteyebilir. Bu ilaçların kullanım amacı ise bağışıklık sisteminin çalışma prensibini, hastaya yarar sağlayacak şekilde değiştirmektir. Bu ilaçlara örnek olarak metotreksat, tiropin ve 5-ASA verilebilir. Buna ek olarak mevcut yönergeler bu ilaçların kullanımını önermemektedir. {3*}
2018 yılında Gıda ve İlaç Dairesi ülseratif kolit için bir tedavi yöntemi olarak Tofacinitib (Xeljanz) ilacının kullanımını onaylamıştır. İlk olarak romatoid artriti tedavi etmek için kullanılan bu ilaç, iltihaplanmadan sorumlu olan hücreleri yok eder. Bu özelliği nedeniyle ülseratif kolitin uzun süreli tedavisinde onaylanan ilk ilaçtır. {4*}
Hastaneye Yatış
Hastalığa ait semptomlar giderek şiddetli bir hale geldiğinde, ishalin neden olduğu dehidrasyon probleminin ve elektrolit kaybının etkilerini düzeltmek için hastaneye yatışın sağlanması gereklidir. Buna ek olarak, gelişen diğer komplikasyonlar da hastanede tedavi edilmektedir.
Ameliyat
Ülseratif kolit semptomlarını gidermek için birçok tedavi yöntemi bulunmaktadır. Fakat bu tedavi yöntemlerinin işe yaramadığı bazı durumlar görülebilmektedir. Bu durumlara örnek olarak şunlar verilebilir;
- Fazla kan kaybı
- Kronik ve bünyeyi zayıflatan semptomlar
- Kolon delinmesi
- Şiddetli kabız
BT taraması ve kolonoskopi ile bu tarz ciddi sorunlar teşhis edilebilir. Ameliyat, tüm kolon ve rektumun çıkarılması ve atık için yeni bir yol oluşturulması işlemlerini kapsar. Bu yol, hastanın karın duvarında küçük bir açıklıktan dışarı çıkabilmektedir. Karın duvarında oluşturulan bu açıklıktan ince bağırsağın alt ucu ya da ileum, karın duvarı yüzeyine getirilir. İçerdeki atık, oluşturulan açıklığa takılan torbaya atılır. Böylelikle atıkların vücuttan uzaklaştırma işlemi sağlanmış olur.
Diğer ameliyat türünde ise cerrah rektumun dış kaslarını korur ve kolonun sadece hastalıklı bir kısmını vücuttan çıkarır. Ardından küçük bir kese oluşturmak için ince bağırsağı rektuma bağlar. Bu ameliyat sonrası dışkı rektumdan geçerek dışarı atılabilir. Ancak bağırsak hareketleri normalden daha sık ve dışkı da daha sulu olmaktadır.
Ülseratif Kolit Belirtileri Oluştuğunda Ne Zaman Doktora Gidilmeli
Kişide ülseratif kolit hastalığı varsa ya da kişi ülseratif kolit semptomları gösteriyorsa doktora gitmelidir. En yaygın hastalık belirtileri şunlardır;
- Şiddetli karın ağrısı ve kramp
- Şiddetli rektal kanama
- Tedavisi oldukça zor olan kronik ishal
- Yüksek ateş
- Dehidrasyon problemi
- Cilt veya eklemlerin şişmesi
Bir doktora muayene olmak, ülseratif kolit dışında diğer bağırsak sorunlarının belirlenmesinde de yardımcı olur.
Ülseratif Kolit İçin Doğal İlaçlar
Ülseratif koliti tedavi etmek ve semptomlarını azaltmak için kullanılan ilaçlar oldukça ciddi yan etkilere neden olabilir. Bu nedenle kişiler ülseratif kolit tedavisi için doğal yöntemlere başvurabilirler. Hastalığın semptomlarını gidermeye yardımcı doğal ilaçlar şunlardır:
Boswellia
Boswellia serrata ağaç kabuğunun altında bulunan bu bitki vücutta iltihaplanmaya neden olan bazı kimyasal reaksiyonları durdurabilmektedir.
Bromelain
Bu enzim özütü ananas saplarından elde edilir. Ülseratif kolit semptomlarını hafifletmeye ve alevlenmeyi azaltmaya yardımcı olur.
Probiyotikler
Probiyotikler bağırsak bariyerini güçlendiren ve mikrobiyal floranın sağlığını arttıran yararlı bakterilerdir. Bu bakterilerin varlığında vücut, inflamasyonu ve ülseratif kolit semptomlarını daha iyi önleyebilir.
Psyllium
Bu lif takviyesi bağırsak hareketlerini düzenli hale getirmeye yardımcı olur. Hastalık semptomlarını ve kabızlığı önleyerek atıkların vücuttan uzaklaştırılmasını kolaylaştırır. Bununla birlikte inflamatuar bağırsak hastalığına sahip çoğu kişi alevlenme sırasında lif tükettiğinde semptomlarının artmasından şikayetçidir.
Zerdeçal
Kurkumin pigmentine sahip olması nedeniyle vücuttaki iltihabı azaltmaya yardımcı olan doğal bir antioksidandır.
Ülseratif Kolit Diyeti
Her vücut yiyecek ve içeceklere farklı tepkiler gösterdiğinden ülseratif kolit için özel bir beslenme türü bulunmamaktadır. Bununla birlikte alevlenmeyi önlemede etkili birkaç yöntem vardır:
Yağlı Yiyeceklerden Uzak Durmak
Yağ oranı yüksek yiyecekler, inflamatuar bağırsak hastalığı olan kişilerde ishale neden olabilir. Ayrıca az yağlı yiyeceklerin tüketilmesi alevlenmeyi geciktirebilmektedir. Yağ tüketiminin gerekli olduğu durumlarda omega-3 yağ asitleri veya zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar tercih edilebilir.
C Vitamini Tüketimini Arttırmak
C vitaminlerinin bağırsaklar üzerinde koruyucu bir etkisi vardır. Bununla birlikte alevlenmeden sonra bağırsakların hızlı iyileşmesine katkıda bulunur. C vitamini açısından zengin bir beslenme türüne sahip kişilerde ülseratif kolit remisyonu görülebilmektedir. Maydanoz, ıspanak ve çilek gibi gıdalar c vitamini açısından zengindir.
Lifli Gıdaların Tüketimini Arttırmak
Tüketilen lifli gıdalar ülseratif kolit semptomlarının gelişmesini engeller. Bununla birlikte atıkların vücuttan atılmasını hızlandırarak alevlenme etkisini azaltır.
Ülseratif Kolit Şikayetlerine İyi Gelen Gıdalar
Ülseratif kolit tedavisinde tüketilen gıdaların etkisi, hastalığın şiddetini ve sıklığını azaltmaya yöneliktir.
- Somon ve ton balığı, ülseratif kolit şikayetleri sırasında iltihabı azaltmaya yardımcı olabilecek omega-3 yağ asitlerini içermektedir. Uskumru, ringa balığı, sardalya, keten tohumu yağı ve ceviz de omega 3 bakımından zengin besinlerdir.
- Kızılcık vitamin ve mineral bakımından zengindir. Antioksidan etkileri sayesinde iltihaplanmalara ve ishale iyi geldiği bilinmektedir.
- Melisa çayı ülseratif kolit semptomlarını hafifletebilir
- Yağsız et ve kümes hayvanları, ülseratif kolit alevlenmelerinden sonra tavsiye edilen besinlerdir.
- Yumurta
- Soya bazlı proteinler vejetaryen ve veganlar için hayvansal protein yerine kullanılabilir.
- Yoğurt, lahana turşusu, kefir gibi probiyotikler, sindirime yardımcı olabilecek faydalı bakterilerdir.
- Avokado protein içeren sağlıklı bir besindir.
- Şekersiz elma püresi, ülseratif kolit atakları sonrasında bağırsakları yumuşatabilmektedir.
- Yulaf ezmesi (Yüksek lifli gıdalar yerine düşük lifli gıdalar tercih edilmelidir)
- Havuç suyu A vitamini ve antioksidanlar bakımından zengindir.
- Muz, kiraz ve şeftali gibi meyveler rahatlıkla tüketilebilir.
- Zerdeçal ülseratif kolit şikayetlerine iyi gelebilmektedir. İçerisinde bulunan curcumin maddesinin ülseratif kolit rahatsızlığına iyi geldiğini kanıtlayan pek çok çalışma bulunmaktadır.
Ülseratif Kolit Şikayetlerini Artıran Gıdalar
Tüketilen pek çok besin ülseratif kolit rahatsızlığına neden olmasa da yaşanan rahatsızlıkları artırabilmektedir. Bu rahatsızlıkları artıran besinlerin hangileri olduğunu bilmek, şikayetlerin yaşanma sıklığını azaltabilir. Ülseratif kolit şikayetlerini artıran gıdalar şunlardır:
- Alkol kullanımı, bağırsak hareketliliğini artırarak ishale neden olabilir.
- Kafein içeren kahve, çay, çikolata ve enerji içecekleri tüketilmemelidir.
- Soda gibi karbonatlı içecekler tüketilmemelidir.
- Laktoz intoleransı olan hastalarda ülseratif kolite benzer belirtilere sebep olabileceğinden, süt ve süt ürünleri tüketilmemelidir.
- Kuru fasülye, bezelye ve baklagillerin hepsi lif bakımından yüksektir ve bağırsak hareketleri, gaz, şişkinlik ve karın krampları gibi semptomları artırabilir.
- Kurutulmuş meyveler, iyi gelen gıdalar listesinde bulunan meyveler hariç diğer meyveler, ülseratif kolit şikayetlerini artırabilir.
- Kükürt ya da sülfat içeren gıdalar bağırsaklarda gaz oluşumuna sebep olabilir. Sülfat; bira, şarap, meyve suları, süt, yumurta, peynir, kuru elma, kuru kayısı, hurma, yer fıstığı, turpgiller, kuru üzüm, ekmek, buğday makarnası, badem, kuru erik, kırmızı et gibi pek çok gıdada bulunabilir.
- Tüm tahıllar dahil olmak üzere yüksek lifli gıdalar
- Yağlı etler ve yağlı besinler
- Fındık ezmesi, fıstık ezmesi, tahin gibi gıdalar kramp, şişkinlik ve ishale neden olabilir.
- Patlamış mısır, ince bağırsak tarafından rahatça sindirilemediği için bağırsak hareketlerini hızlandırabilir.
- Sarımsak ülseratif kolit şikayetlerini artırabilir.
- Şekersiz sakız ve şekerlemeler, elma, armut, şeftali ve kuru erik içeren bazı meyve suları
- Çikolata
- Brokoli, kereviz, lahana, soğan, Brüksel lahanası gibi sert sebzelerin sindirimi zor olabilir.
- Kavun ve karpuz
- Mısır ve çeşitli mantarlar
- Rafine şekerler bağırsak içerisine daha fazla su çekebileceği için ishale neden olabilmektedir.
- Baharatlı yiyecekler, sıcak soslar ve biber ishale sebep olabilir.
- Glütene duyarlı olan kişilerde de bu besinler ülseratif kolite benzer belirtiler gösterebilir.
İnflamatuar bağırsak hastalığına sahip bazı bireyler hangi gıdanın vücutlarına nasıl bir etki bıraktığını hatırlamak için yemek günlüğü tutarlar. Böylelikle hangi gıdaların ülseratif kolit semptomları geliştirdiğini ya da azalttığını bilirler ve bu günlüğe göre bir beslenme şekli oluştururlar.
Çocuklarda Ülseratif Kolit
2016 yılında Crohn hastalığı ülseratif kolitten iki kat daha yaygın bir hastalıktı. Bununla birlikte erkek çocukların inflamatuar bağırsak hastalığına yakalanma oranı kızların aksine daha yüksekti. Amerika Birleşik Devletleri’nde inflamatuar bağırsak hastalığı ile ilgili bir araştırmaya göre 2-17 yaş arasındaki 1299 çocuktan biri 2016 yılındaki durumdan etkilenmiştir.
İnflamatuar bağırsak hastalığına sahip çocuklar için teşhis 10 yaşından sonra konmaktadır. Çocuklardaki ülseratif kolit semptomları, erişkinlerdeki semptomlarla benzerlik gösterir. Benzer semptomlar şunlardır;
- Kanlı ishal
- Karın ağrısı
- Kramp
- Yorgunluk
- Kan kaybına bağlı anemi
- Yetersiz beslenme
- Yetersiz beslenme nedeniyle kilo kaybı
Çocuklara semptomları ve iltihabı azaltan, kolonda gerçekleşen bağışıklık sistemi saldırısının önlenmesinde etkili ilaçlar verilebilmektedir. Bazı çocukların semptomlarını kontrol altına almak için ise ameliyat gerekebilir. Çocuklar için uygun tedavi yöntemleri olası komplikasyonlar nedeniyle oldukça sınırlıdır. Örneğin ilaçlı lavman çocuklarda tedavi yöntemi olarak nadiren kullanılmaktadır.
Ülseratif Kolit Komplikasyonları
Ülseratif kolit, kolon kanseri geliştirme riskini arttıran bir hastalıktır. Hastalığın süresi arttıkça kanser riski de artar. Artan riskler nedeniyle doktor kolonoskopi ile kanserin oluşup oluşmadığını kontrol etmektedir. Düzenli tarama testleri, kolon kanseri riskini azaltmaya yardımcı olur. Çünkü yapılan takip taramaları kanser öncesi hücreleri erkenden tespit edebilmektedir. Amerikan Kanser Derneği her 3 yılda bir tarama testlerinin yapılmasını önermektedir. {5*}
Ülseratif kolitin diğer komplikasyonlarına verilebilecek örnekler şunlardır:
- Bağırsak duvarının kalınlaşması
- Bağırsak kanaması
- Sepsis veya kan enfeksiyonu
- Şiddetli dehidrasyon problemi
- Toksik megakolon veya hızla şişen bir kolon
- Kolon yırtılması
- Cilt, eklem ve gözlerde iltihaplanma
- Böbrek taşı
- Nadir görülen karaciğer hastalığı
- Omurga kemikleri arasındaki eklem iltihabı olarak bilinen ankilozan spondilit
Ülseratif Kolit Risk Faktörleri
Ülseratif kolit herkeste görülebilir fakat beyaz insanlarda daha yaygın olduğu görülmüştür. Özellikle Aşkenaz Yahudileri’nin bu hastalığa yakalanma riski diğer kişilere göre oldukça fazladır. Ülseratif kolit geçiren hastaların çoğunda aile öyküsü bulunmamaktadır. Ancak 2014 yılındaki bir araştırmaya göre ülseratif kolit geçiren kişilerin yaklaşık %12’sinin inflamatuar bağırsak hastalığı olan bir aile üyesi bulunduğu saptanmıştır.
İnflamatuar bağırsak hastalığına sahip gençlerin çoğu sivilce problemi ile uğraşıyor olabilmektedir. Bazı eski çalışmalar kistik akne ilacı olan izotretinoin ile ülseratif kolit ilaçlarının kullanımı arasında bir bağlantı olduğunu göstermiştir. {6*}
Geçirgen Bağırsak Sendromunun Belirtileri Nelerdir? Geçirgen Bağırsak Sendromuna Ne İyi Gelir?
Ülseratif Kolit Önlemleri
Beslenme türünün ülseratif kolit semptomlarını arttırıp arttırmadığına ilişkin yeterli bir kanıt bulunmamaktadır. Fakat alevlenme durumunda bazı yiyecek ve içeceklerin, hastaların semptomlarını şiddetlendirdiği görülmektedir. Ülseratif kolitin alevlenmesini engelleyebilecek bazı yöntemler şunlardır;
- Günlük su tüketimini azaltmak
- Daha küçük öğünler yemek
- Yüksek Lifli gıdaların tüketimini azaltmak
- Yağlı yiyeceklerden uzak durmak
- Laktoz intoleransı varsa süt tüketimini azaltmak
Ülseratif Kolit Hakkında Sık Sorulan Sorular
Ülseratif kolit hakkında sık sorulan sorular aşağıda sıralanmıştır.
Ülseratif Kolit ile Crohn Hastalığı Arasındaki Fark Nedir?
Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı, inflamatuar bağırsak hastalığının en yaygın biçimleridir. Her iki durumun da normalden daha aktif bir bağışıklık sisteminin sonucu olduğu düşünülmektedir. Ayrıca iki hastalık da kramp, karın ağrısı, ishal gibi semptomlar gösterirler. Her iki hastalığın benzerlikleri olduğu gibi farklılıkları da mevcuttur. Bu farklılıklar ise şunlardır;
Etkiledikleri Bölgeler: İki hastalık, mide-bağırsak yolunun farklı kısımlarını etkiler. Crohn hastalığı ağızdan anüse kadar mide-bağırsak yolunun herhangi bir bölümünü etkileyebilirken, ülseratif kolit yalnızca kalın bağırsağı (kolon) ve rektumu etkilemektedir.
Tedaviye Yanıtları: Her iki hastalığı da tedavi etmek için benzer ilaçlar kullanılır. Kullanılan ilaçların yanında ameliyat da bir tedavi seçeneğidir. Her iki hastalık için de ameliyat son çare olarak görülür. Fakat ülseratif kolit için bir tedaviyken Crohn için geçici bir tedavidir.
Ülseratif Kolit ve Kolit Arasındaki Fark Nedir?
Kalın bağırsağın astarının iltihaplanmasına ülseratif kolit adı verilirken, iç astarının iltihaplanmasına ise kolit adı verilir. Karın ağrısı, ishal, şişkinlik ve kramp gibi semptomlar göstermektedir. Kalın bağırsağın iltihaplanma nedenleri ise şunlardır;
- Ülseratif Kolit
- Crohn Hastalığı
- Çeşitli ilaçlara karşı vücudun reaksiyonu
- Alerjik reaksiyon
Ülseratif Kolit Bulaşıcı MI?
Ülseratif kolit bulaşıcı değildir. Ancak kalın bağırsaktaki bazı kolit veya iltihaplanma nedenleri bulaşıcı olabilmektedir. Bu iltihaplanma nedenlerine virüs ve bakteriler dahildir.
Ülseratif Kolit Tedavi Edilebilir Mi?
Ülseratif kolit için cerrahi operasyona alternatif bir tedavi bulunmamaktadır. İnflamatuar hastalığa yönelik tedaviler, remisyon dönemlerini uzatıp alevlenmelerin şiddetini azaltmayı amaçlayan tedavilerdir.
Oldukça şiddetli ülseratif kolit hastalığına sahip kişiler için ise küratif tedavi önerilmektedir. Küratif tedavi yönteminde tüm kolon vücuttan çıkarılır ve böylece ülseratif kolit semptomları ortadan kalkar. Uygulanan tedavi sonrasında doktor hastanın karın kısmına, atıkların boşalabileceği bir açıklık (Stoma) oluşturur. Bu işleme kolostomi adı verilir. Atıkların boşalması için ise hastanın karın kısmında oluşturulan stomaya bir kese takılır. Böylelikle atıklar kesede birikir. Fakat bu kese iltihaplanmaya ve çeşitli yan etkilere neden olabilmektedir. Bu nedenle bazı hastalar kısmi kolektomi yapmayı tercih etmektedirler. Kısmi kolektomide kolonun yalnızca ülseratif kolit hastalığından etkilenen kısımları çıkarılmaktadır.
Bu ameliyatlar ülseratif kolit semptomlarını azaltmaya ya da sonlandırmaya yardımcı olmaktadır. Ancak bir süre sonra komplikasyonlar oluşabilir ve olumsuz etkileri meydana gelebilir.
Bağırsak Sağlığı Nasıl Düzelir? Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Sistemini Nasıl Etkiler?
Kaynaklar
- https://patient.gastro.org/ulcerative-colitis/
- https://www.crohnscolitisfoundation.org/sites/default/files/2019-02/Updated%20IBD%20Factbook.pdf
- https://www.gastrojournal.org/article/S0016-5085(20)30018-4/fulltext
- https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-new-treatment-moderately-severely-active-ulcerative-colitis
- https://www.cancer.org/cancer/colon-rectal-cancer/detection-diagnosis-staging/acs-recommendations.html
- https://www.jaad.org/article/S0190-9622(20)32210-6/fulltext