Mürver bitkisinin tarih öncesi insanlar tarafından yetiştirildiğine dair güçlü kanıtlar bulunmaktadır. Eski Mısır’a dayanan mürver bazlı ilaç tarifleri günümüze kadar ulaşmaktadır.
Miyalji Nedir? Miyalji Sebepleri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir? Youtube Videomuzu İzleyerek Öğrenebilirsiniz.
Tıbbın babası olarak bilinen Yunanlı Hipokrat’ın çok çeşitli sağlık sorunlarını tedavi ettiği ve yüksek şifa yetenekleri nedeniyle mürver bitkisine “ilaç sandığı” dediği tarihçiler tarafından söylenmektedir. Faydalarının keşfi çok eskiye dayanan mürver bitkisi gezegendeki en iyi antiviral bitkilerden biri olarak bilinmektedir.
Kökleri yüzyıllar öncesine dayanan bu bitkinin şifaları çok fazladır. Sinüs sorunlarına, ağrılara, iltihaba, kronik yorgunluğa, alerjiye, kabızlığa ve hatta kanser tedavisine destek için iyi gelmektedir. Soğuk algınlığı ve grip semptomlarının başlangıcından itibaren ilk 48 saat içerisinde mürver bitkisi alındığında, semptomların hafiflemesine ve grip süresinin kısalmasına yardımcı olduğu bilinmektedir. Bu nedenle 1995 senesinde Panama Cumhuriyeti büyük bir grip salgını sırasında mürveri fiilen kullanmıştır.
İçindekiler
Mürver Bitkisi Nedir?
Sambucus olarak da bilinen mürver, Adoxaceae familyasındaki çiçekli bitkilerin bir çeşididir. Bu bitkinin çiçekleri ve meyveleri tedavi amacıyla kullanılabilmektedir. Yaprak döken bir cinstir, beyaz çiçekleri ve olgunlaştığında yeşilden kırmızıya ve son olarak da siyaha dönen meyveleri bulunmaktadır. Genellikle ormanlık alanlarda ve çalılıklarda yetişmektedir.
Mürver çalısı veya mürver ağacı olarak bilinen sambucus nigra meyvesi, tıbbi amaçlarla ve mutfak lezzetlerinde kullanıldığı gibi reçellerde ve şarap yapımında da yaygın olarak kullanılmaktadır.
Mürver bitkisi antioksidan açısından oldukça zengindir. Hücre hasarını önlemeye yardımcı bir yapısı olduğu gibi bünyesinde bağışıklık güçlendirmeye yarayan kimyasal bileşiklerden olan antosiyanidler bulunmaktadır.
Ham meyveler %80 su, %18 karbonhidrat, %1’den az protein ve yağdan oluşmaktadır. Mürver, bunların yanı sıra C vitamini, A vitamini, B6 vitamini, demir ve potasyumu bünyesinde barındırmaktadır.
Mürver Bitkisinin Yararları Nelerdir?
Yüksek şifa yetenekleriyle bilinen mürver meyvesi kanserle mücadelede, kan şekerini düşürmede, soğuk algınlığı tedavisinde önemli rol oynamaktadır. Mürverin tüm faydaları ise şöyle sıralanabilir:
Soğuk Algınlığı ve Gripten Korur
Özellikle mürver şurubunun en önemli faydası bağışıklığı güçlendirmesidir. Mürver meyveleri, bağışıklık uyarıcı etkileri olduğu bilinen ve antosiyanidinler adı verilen kimyasal bileşikler içermektedir.
Araştırmalar mürver özünün soğuk algınlığı ve grip semptomları için güvenli ve verimli bir tedavi olduğunu göstermektedir. 2016 yılında yapılan bir çalışmada denizaşırı bir seyahatten 10 gün önce ve ülkelerine vardıktan sonraki 4-5 gün boyunca mürver özü kullanan yolcuların, ortalama iki gün daha az soğuk algınlığı yaşadıkları ve semptomlarında gözle görülür bir azalma yaşadıkları kaydedilmiştir. {1*}
2009 senesinde ise özellikle grip semptomları üzerinde bir çalışma yapılmıştır. Bu çalışmada hastalar iki gruba bölünmüş ve bir kısmına günde dört doz 175 mg mürver özü verilmiş, diğer gruba iki gün boyunca farmakolojik olarak etkisiz bir ilaç verilmiştir. İlk grup şikayetlerinde önemli bir gerileme yaşarken ikinci grup semptomlarında hiçbir değişiklik görülmemiştir. Araştırmacılar bu bulgular ışığında mürver bitkisinin grip semptomlarını kontrol etmede güçlü olduğu sonucuna varmıştır. {2*}
Journal of International Medical Research’te yayımlanan bir başka çalışma ise mürver özütü grip semptomları başlamasından sonraki 48 saat içinde kullanıldığında, grip semptomlarını ortalama 4 gün kısalttığı sonucuna varmıştır. {3*}
Sinüs Enfeksiyonu Belirtilerini Azaltır
Mürver bitkisi ödem attırıcı ve antioksidan özellikleri ile sinüs tedavisinde kullanılabilmektedir. Sinüs enfeksiyonu burnun yan kısımlarında kalan boşlukların iltihaplandığı bir durumdur ve antiviral özelliği ile bilinen mürver bitkisinin sinüs enfeksiyonuna doğal bir çözüm getirdiği düşünülmektedir.
Kan Şekerini Düşürür
Hem mürver çiçeği hem de dut yıllardır geleneksel olarak şeker hastalığının tedavisinde kullanılmaktadır. Araştırmalar, mürver çiçeği özlerinin, glikoz metabolizmasını ve potansiyel olarak kan şekeri düzeylerini düşürmeye yardımcı olabilecek insülinin salgılanmasını sağladığını doğrulamaktadır.
Journal of Nutrition dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre, mürver bitkisinin düzenli insülin salgılatıcı özelliği yüksektir. Çalışmaya göre mürver özütünün herhangi bir insülin eklenmeden glikoz taşımasını, glikoz oksidasyonunu ve glikojenezi önemli ölçüde arttırdığı kanıtlanmıştır. {4*}
Glikojenez, normal kan şekerini korumaya yardımcı olmak için fazla şekerin kan dolaşımından, kaslardan ve karaciğerden temizlenme sürecidir.
Doğal Bir İdrar Söktürücüdür
Mürverin idrar üretimini ve boşaltımını kolaylaştırdığı bilinmektedir. Doktorlar, özellikle belli bir yaş üstündeki hastalarına, vücutta çok fazla ödem olduğu durumlarda idrar söktürücü ilaçlar reçete etmektedir. Doğal bir idrar söktürücü olan mürverin vücutta sıvı tutulmasına karşı koruma özelliği olduğu ve var olan ödemi de atma yeteneği olduğu bilinmektedir. Ayrıca bağırsak hareketlerini desteklediği gözlemlenmiştir.
Bağırsak Çalışmasını Düzenler
Bazı araştırmalar mürver bitkisinin kabızlığa fayda sağladığını kanıtlamaktadır. Özellikle düzenli kullanımı sindirim sağlığını desteklemekte ve düzenliliği teşvik etmektedir. Kabızlığa birebir fayda sağlaması konusunda bir araştırma bulunmamakla birlikte birkaç bitki ile birlikte tüketildiğinde doğal bir müshil etkisi yarattığı bilinmektedir.
Cilt Sağlığını Destekler
Mürver kozmetik ürünler için de oldukça etkili bir bitkidir. Bünyesindeki antioksidanlar ve yaşlandırıcı zararlara engel olan kimyasallarla birlikte A vitamini içeriği mürveri, cilt sağlığı için faydalı kılmaktadır.
Kırmızı ve mor meyvelerde bolca bulunan antosiyanin (antioksidan) ve anti-inflamatuar (ödem attırıcı) özelliklere sahip olan mürverin, genel cilt sağlığını tedavi ettiği gibi cildin yapısını iyileştirmede etkili olduğu bilinmektedir.
Alerji Ataklarının Dinmesine Yardımcıdır
Mürver şurubunun soğuk algınlığı için kullanılmasının yanında mürver bitkisinin çiçeklerinin de doğal bir alerji iyileştirici olduğu bilinmektedir. Alerji bağışıklık sistemiyle doğrudan ilişkili bir hastalık olduğundan mürver bitkisinin alerjiler üzerinde etkili olacağı düşünülmektedir. Bazı alerjilerin yarattığı iltihapların tedavisinde de mürver bitkisinin faydalı olduğu bilinmektedir.
Bazı bitki uzmanları, saman nezlesi gibi semptomları tedavi etmek için en etkili ve şifalı bitkinin siyah mürver çiçeği olduğunu söylemektedir. Alerjiler için tek başına ya da diğer şifalı bitkiler ile karıştırılarak kullanılabilmektedir.
Kanserle Mücadelede Destekçidir
Mürver özü, kansere yakalanma riskini azaltan, tedavi edici yanı olan, farmakolojik ve anti-kanserojen özelliklere sahiptir. Laboratuvar çalışmaları özellikle mürverin kanser oluşumunu engellemeye, geciktirmeye veya geriletmeye yardımcı olabilecek bazı özelliklere sahip olduğunu göstermektedir. {5*}
Bir çalışmada Avrupa ve Amerika’nın mürver meyvelerinin anti-kanser özellikleri karşılaştırılmıştır. Avrupa mürverleri tıbbi kullanımı ile bilinmektedir. {6*} Yapısındaki yüksek antioksidan kapasitesine katkıda bulunan antosiyaninler, flavonoidler ve diğer polifenolikleri içermektedir. Amerika mürveri ise tıbbi bir bitki olarak yetiştirilmemiş ve tanıtılmamıştır.
Bu çalışma, anti-kanser özelliklerinin potansiyelini ölçmek ve değerlendirmek için her iki meyvenin de özlerini test etmiş ve iki meyvenin de kansere karşı koruyucu etkisi olduğunu kanıtlamıştır. Ek olarak Amerika mürver özütü potansiyeli nedeniyle kanserle savaşan gıdalar arasında yerini almıştır.
Kalp Sağlığını Korur
Çalışmalar henüz devam ediyor olsa da mürver özünün kalp sağlığını iyileştirebileceğini öne sürmektedir. Yapılan çalışmalar, kalp ve karaciğer detoksunda etkili olan antosiyanin maddesine sahip mürverin, kolesterol seviyesini düşürmeye yardımcı olduğunu göstermiştir. {7*}
Başka bir çalışma, mürver özünün yüksek tansiyon üzerinde faydalı etkileri olabileceği bulgusuna ulaşmıştır. Mürverde bulunan polifenol maddesinin, kan basıncını düşüren ilaçların yan etkilerini azaltmaya ve yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabileceğini öne sürmektedir.
Mürver Bitkisi Nasıl Kullanılır?
Soğuk algınlığı, grip ve üst solunum yolu sorunları söz konusu olduğunda mürver şurubu oldukça popülerdir. Mürver şurubunu evde yapmak için, yüksek kalitedeki mürverleri biraz su ve çeşitli şifalı bitkilerle birlikte 45 dakika ile 1 saat arasında kaynatmanız gerekmektedir.
Mürver çayı, grip ve soğuk algınlığı semptomları için iyi bir tercihtir. Hazır çay poşetleri alabilir veya kurutulmuş mürver çiçeğini kurutulmuş meyvelerle demleyerek tüketebilirsiniz. Çayınıza bal, limon, tarçın ya da nane ekleyerek şifasını arttırabilirsiniz.
Mürver Bitkisi Yenir mi?
Bu şifalı bitki birçok sağlık faydasına rağmen dikkate alınması gereken birkaç yan etkisi bulunmaktadır. İshal ve kusmaya neden olabilecek siyanür tetikleyen bir kimyasal içerdiğinden meyveleri veya bitkinin diğer kısımları çiğ şekilde tüketilmemelidir.
Mürver çiçekleri bazı durumlarda alerjik reaksiyona sebep olabilmektedir. Hafif dozda alerjik reaksiyon hissederseniz kullanmayı bırakmalı, alerjik reaksiyonlar şiddetliyse mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.
Çocukların, doktora danışmadan mürver şurubu tüketmesi önerilmemektedir. Bunun yanında hamilelik veya emzirme halinde kullanılması da henüz araştırmalar tamamlanmadığı için önerilmemektedir.
Bağışıklık sistemi hastalığı olan eklem iltihabı (romatoid artrit) rahatsızlığınız varsa, mürver bitkisi bağışıklık sistemini uyardığından, almadan önce doktorunuza başvurmanız önerilmektedir. Ayrıca organ nakli olan kişilere de mürver alması önerilmemektedir.
Mürver Diğer İlaçlarla Etkileşime Girer mi?
Sağlık üzerindeki güçlü etkileriyle mürver, potansiyel olarak çeşitli ilaçlarla etkileşime girebilmektedir. Halihazırda şu ilaçları alıyorsanız mürver kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız:
- Diyabet ilaçları
- Hipertansiyon ilaçları
- Kemoterapi ilaçları
- Her türlü bağışıklık hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar
- Müshil ilacı
- Solunum ve akciğer rahatsızlıklarında kullanılan ilaçlar.
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4848651/
{2*} https://www.semanticscholar.org/paper/Pilot-Clinical-Study-on-a-Proprietary-Elderberry-%3A/367d1c92716b6be462f26dbfe6c223863dc78464?p2df
{3*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15080016/
{4*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16645287/
{5*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16328973/
{6*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17201636/
{7*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25758596/
