Baharın gelişi hemen hemen herkesi mutlu eder, keyifli ve enerjik hale getirir ancak mevsimsel alerjisi olan kişiler içinse baharın gelişi, o kadar da mutlu eden bir şey değildir. Taze kesilmiş çimenler, çiçek açan ağaçlar, çiçekler ve yabani otlar polen salarak her yıl tahmini 40 milyon ila 60 milyon insanda veya belirli ülkelerde yaşayan insanların yüzde 20’sine varan oranda mevsimsel alerjilere neden olur. {1*}
Duyduğunuzda Yanınızdan Ayırmayacağınız Nane Yağının 15 Faydası! Youtube Videomuzu İzleyebilirsiniz.
Araştırmalar, mevsimsel alerji tedavi edilmediğinde semptomlarında oldukça ilerleme görüldüğünü, kişilerin günlük aktivitelerini etkilediğini ve hatta bazen astım ataklarını tetiklediğini göstermektedir. Örneğin, astımlı kişilerin yaklaşık yüzde 80’i mevsimsel alerjilerden de muzdariptir.
Mevsimsel alerji ile ilgili semptomları tedavi etmek astımla ilgili hastaneye yatışları ya da acil durumları azaltabilmektedir.
Mevsimsel alerji semptomlarını azaltabilmek için en iyi seçeneklerden bazıları, yaygın alerjenleri ve enflamatuar gıdaları azaltmak için beslenmenizde değişiklikler yapmak, bağışıklık sisteminizi desteklemek ve evinizde bulunan alerji tetikleyicilerinden kurtulmaktır.
İçindekiler
Mevsimsel Alerjiler Nelerdir?
Alerjik rinit (saman nezlesi), solunum yollarını etkileyen mevsimsel alerjiler için kullanılan tıbbi terimdir. Alerjik rinit, mukoza ve submukoza içinde inflamatuar hücrelerin varlığı ile karakterize edilmektedir.
Birinin alerjik rinit yaşaması, o kişinin alerjisini tetikleyen durumlara bağlıdır. Alerjik rinit sadece ilkbaharda değil, yaz boyunca ve kişiye bağlı olarak sonbaharda da ortaya çıkabilir. Sıklıkla genç yaşta başlasa da, herhangi bir zaman diliminde her yaş grubundaki bireyi etkileyebilir. Bazen mevsimsel alerji semptomları yıllar içinde azalma gösterip yok olabilir, ancak daha sonra tekrar ortaya da çıkabilir. Örneğin, bir yerde alerjik rinit yaşarsanız ve farklı flora türlerine sahip yeni bir bölgeye taşınırsanız, semptomlarınız kaybolabilir veya muhtemelen daha da kötüleşebilir.
Polen, mevsimsel astımın ana nedenlerinden biridir. Her ağaç, çiçek ve yabani ot polen salgılar. Ancak herkes her tür polene karşı yüksek hassasiyet veya alerjik reaksiyon göstermeyebilir. Bu noktada mevsimsel alerjinize sebep olan tetikleyicileri keşfetmek ve ardından onlara dikkat etmek çok önemlidir. Bazı insanlar için yakup otu, toz ya da polenler alerjiye sebep olurken, bazı kişiler için sadece çimden alerji için tetikleyici olabilir.
Mevsimsel Alerji Belirtileri Nelerdir?
Mevsimsel alerjiler hangi semptomlara neden olabilir? En yaygın mevsimsel alerji semptomları şunlardır:
- Burun tıkanıklığı/burun akıntısı
- Aşırı mukus üretimi
- Hapşırma
- Kaşıntılı sulu gözler
- Ses kısıklığı
- Kulaklarda gıdıklanma/tahriş
- Konsantrasyon dağınıklılığı ve odaklanma problemi
- Kararsızlık
- Yorgunluk ve uyku bozuklukları
- Ruh hali değişiklikleri
- Sinirlilik
- Düşük kan basıncı
- Astım
- Kurdeşen
- Egzama
- Orta kulak enfeksiyonları
Mevsimsel alerji semptomları, soğuk algınlığı veya sinüs enfeksiyonu semptomlarına benzerdir. Ancak soğuk algınlığı ve sinüs enfeksiyonları mevsimsel alerjilerden çok daha hızlı gelir ve gider. Alerjiler ise genellikle polen uykuya geçene kadar kaybolmaz.
Mevsimsel alerjiden muzdarip biri, her mevsim aynı zorluklarla karşı karşıya kalır. Alerjiyi tetikleyen unsur küf ve polen gibi havayla taşınan bir madde olduğunda, semptomlar tipik olarak akciğerlerde, burunda ve gözlerde kendini göstermeye başlar.
Her geçen gün alerjik reaksiyon gösteren kişi sayısında artış yaşanmaktadır. Bu artışın temel sebeplerinden birinin iklim değişikliğine bağlı olduğu vurgulanmaktadır. Çünkü araştırmalara göre 2000 yılında polen sayısı metreküp başına 8.455 adet olarak kaydedilmişken 2040 yılına kadar bu sayının 20.000’in üzerinde olması beklenmektedir.
Mevsimsel alerji semptomlarını tetikleyen aynı polen ve alerjenler bazen daha ciddi semptomlara neden olabilmektedir. Dolayısıyla bağışıklık sistemi zayıf, KOAH ve diğer solunum rahatsızlıkları olan kişilerin daha fazla komplikasyonu önlemek için mevsimsel alerji semptomlarını da kontrol altına almaları gerekir.
Mevsimsel alerji semptomlarını kontrol altına almada beslenme programında değişiklikler, doğal takviyeler, uçucu yağlar ve yaşam tarzında değişiklikler yardımcı olabilir. Ancak nefesinizi etkileyen birden fazla rahatsızlığınız varsa uzman bir doktora görünmelisiniz.
Mevsimsel Alerji Nedenleri Nelerdir?
Mevsimsel alerji semptomlarına neden olabilecek alerji tetikleyicileri ise şunlardır:
- Polen
- Toz
- Yakup otu
- Çimen
- Ağaç ve çiçeklerden kalıntılar
Yukarıda saymış olduğumuz alerji tetikleyiciler, hava sıcak ya da kuru olduğunda doğrudan alerjik rinit semptomlarına neden olmaktadır.
Alerji semptomları, vücudumuzun bir alerjene tepki olarak histamin salmasından kaynaklanır. Güçlü bir bağışıklık sistemi ise mevsimsel alerjilerle savaşmanın en etkili yoludur. Çünkü bağışıklık sistemi ne kadar güçlüyse histamin salımını da o kadar iyi kontrol edilebilir.
Mevsimsel alerji dışında eğer altta yatan başka bir hastalık varsa kişinin mevsimsel alerji semptomlarında artış görülebilir. Astım, yönetilemeyen stres, septum deviasyonu, nazal polipler, yakın zamanda geçirilen travma veya hastalıklar, hamilelik ve hatta gıda alerjileri kişiyi yüksek risk altına sokabilir.
Johns Hopkins Medicine’e göre alerjiler aslında bağışıklık sistemi bozukluklarıdır. Bağışıklık sistemi düşük olduğunda vücut zararsız maddelere aşırı tepki verir ve maddeye saldırmak için antikorlar üretir. Sonucunda alerjiler ortaya çıkar. {2*}
Aşağıdaki durumları yaşıyorsanız mevsimsel alerji yaşamanız yüksek ihtimaldir.
- Zayıflamış bir bağışıklık sistemi
- Fiziksel travma veya cerrahi uygulama
- Altta yatan hastalıklar
- Yüksek miktarda duygusal ve fiziksel stres
- Uykusuzluk
- Hamilelik
Stres, bağışıklık sisteminin etkilenmesinde büyük rol oynar ve yönetilemeyen stres, kötüleşen alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Hamile olan kadınlar, hamilelik öncesinde hiç mevsimsel alerji yaşamamış olsalar bile hamilelik esnasında alerjik reaksiyonlar göstermeye başlayabilirler. Araştırmalara göre, 100 kadından biri hamilelik esnasında astım ve mevsimsel alerji yaşamaktadır. {3*}
Mevsimsel Alerjiler İçin Doğal Tedavi Yöntemleri
Dışarıda geçirdiğiniz zamanı sınırlamak mevsimsel alerjilerinin semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Ancak bu kesinlikle her zaman en iyi çözüm değildir. Sonuçta kim baharını, yazını, sonbaharını içeride mahsur kalarak geçirmek ister ki?
Alerjenle temastan kaçınmak alerjileri tamamen önlenemese de semptomları azaltılabilir. Ancak bu, yaşam tarzınıza bağlı olarak son derece zor olabilir.
Alerjilerinizi tedavi etmek için beslenme programınızda ve yaşam tarzınızda değişikliğe ve aşağıda yer alan doğal tedavi yöntemlerine başvurabilirsiniz.
Alerji Mevsiminde Kaçınılması Gereken Yiyecekler
Alerjiniz ya da hassasiyetiniz olduğunu düşündüğünüz yiyeceklerden kesinlikle uzak durmalısınız. Eğer hangi gıdaya hassasiyetiniz olduğunu henüz bilmiyorsanız eliminasyon diyeti uygulayarak alerjiniz ya da hassasiyetiniz olan gıdaları keşfedebilirsiniz.
Gıda alerjilerine yaygın olarak sebep olan gıdalar ise şunlardır:
- Alkol
- Kafein
- Süt
- Çikolata
- Yer fıstığı
- Şeker
- Yapay tatlandırıcılar
- İşlenmiş gıdalar
- Kavun
- Muz
- Salatalık
- Ay çekirdeği
- Kabuklu deniz ürünleri
- Şişelenmiş narenciye suyu
- Ekinezya
- Papatya
- Buğday
- Soya
Bunlara ek olarak, birçok yaygın gıda koruyucu (sodyum bisülfit, potasyum bisülfit, sodyum sülfit) içeren gıdalar da alerjinizi tetikleyebilir.
Birçok insan, mukus üretimine neden olan gıdalardan kaçındığında alerjik semptomlarında azalmalar görmeye başlar. Bu sebeple kurutulmuş meyveler, şişelenmiş narenciye suyu, karides ve yüksek oranda işlenmiş gıdalardan kaçının.
Hassasiyet yaşadığınız gıdaları sınırlamanın amacı, bağışıklık sisteminiz üzerindeki genel yükü hafifletmek ve sistemin daha iyi çalışmasına izin vermektir.
Alerji Mevsiminde Keyfini Çıkarabileceğiniz En İyi Yiyecekler
Kaçınılması gereken yiyecekler listesi bunaltıcı gelebilir. Ancak neyse ki, bağışıklık sisteminizi güçlendirirken semptomlarınızı hafifletmeye yardımcı olan harika tada sahip yiyecekler var:
- Ham yerel bal
- Sıcak ve baharatlı yiyecekler
- Kemik suyu
- Probiyotik açısından zengin besinler
- Ananas
- Elma sirkesi
- Taze, organik sebzeler
- Otla beslenmiş hayvanlar
- Serbest dolaşan kümes hayvanları
- Balık
Ham yerel bal, iyi bir sebeple bu listenin başında yer almaktadır. International Archives of Allergy and Immunology’de yayınlanan bir çalışmada, bal tüketen hastaların geleneksel alerji ilaçları alanlara kıyasla alerjilerini önemli ölçüde kontrol altına alabildikleri ortaya konulmuştur.
Yerel bal, alerjinize neden olan ve bağışıklık sisteminin alerji ile daha iyi başa çıkmasına yardımcı olan yerel polen içerdiğinden semptomları hafifletmeye yardımcı olur. Her gün birkaç yemek kaşığı bal yemek, kaşınan ve sulanan gözlerinizi, burun akıntınızı ve mevsimsel alerji genel semptomlarınızı giderebilir.
Aşırı mukusla savaşıyorsanız, sıcak ve baharatlı yiyecekler yemeyi tercih edin. Sıcak ve baharatlı yiyecekler mukusun incelmesine yardımcı olarak rahatlamanızı sağlar. Ayrıca çiğ ve organik süt ürünleri tüketin çünkü pastörizasyon işlemi vücudun ihtiyaç duyduğu enzimleri yok eder.
Tariflerinize sarımsak, soğan, zencefil, tarçın ve acı biber eklemeyi deneyin.
Tavuk, sığır veya kuzu etinden elde edilen kemik suyu, solunum problemlerini hafifletmeye ve fazla mukusu dışarı atmaya yardımcı olur. Ayrıca iltihabı azaltmaya da fayda sağlar.
Probiyotik açısından zengin besinler sağlıklı bir bağırsağı destekler, sindirimi iyileştirir, enerji seviyelerini yükseltir ve çok daha fazlasını yapar. Alerji mevsiminde tüketilmesi gereken probiyotik gıdalar ise şunlardır:
- Kefir
- Lahana turşusu veya kimchi
- Kombu çayı
- Yoğurt
Elma sirkesi, sağlıklı bir bağırsağı destekler, mukusun parçalanmasına ve dışarı atılmasına yardımcı olur. Günde üç kez bir yemek kaşığı elma sirkesini bir yemek kaşığı taze sıkılmış limon suyu ve yarım yemek kaşığı yerel çiğ bal ile karıştırıp içebilirsiniz.
Taze ve organik sebzeler,vücudun mevsimsel alerji semptomları ile savaşmaasına destek olur. Alerji mevsiminde mutlaka mevsiminde yetişen ve organik olduğundan emin olduğunuz taze sebze ve meyveleri tüketebilirsiniz.
Somon, serbest dolaşan kümes hayvanları ve otla beslenmiş sığır ve kuzu eti dahil olmak üzere temiz proteinler de önemlidir. Somon, vitaminler, omega-3 yağ asitleri, temel mineraller ve tabii ki protein açısından oldukça zengindir.
Zencefil, sarımsak, turp ve soğan da alerji mevsiminde tadını çıkarabileceğiniz yiyecekler arasındadır Zencefil, vücudu ısıtmaya ve sisteminizdeki toksinleri parçalamaya yardımcı olduğu için özellikle faydalıdır.
Alerji mevsiminden 30-60 gün kadar önce çinko, A vitamini, kuersetin, probiyotik içeren gıdaların tüketimini arttırabilirsiniz. Özellikle öksürük otu, spriluna ve ısırgan otu tüketebilirsiniz.
Tamamlayıcı Doğal Tedavi Yöntemleri
Sağlıklı ve yeterli bir beslenmeyle tamamlayıcı yöntemleri birleştirdiğinizde mevsimsel alerjilerinizin semptomlarını kolaylıkla azaltabilir, daha iyi hissedebilirsiniz. Tamamlayıcı yöntemler ise şunlardır:
- Neti Pot: Bir Neti pot kullanmak, mukusu temizlemenin en etkili yollarından biridir. Günde bir veya iki kez, ılık ve filtrelenmiş su ile bir miktar tuzu karıştırarak burnunuzu yıkayabilirsiniz.
- Uçucu Yağlar: Mentol, okaliptüs, lavanta ve nane yağı da dahil olmak üzere tüm uçucu yağlar, solunumu rahatlatmaya ve akciğerleri açmaya yardımcı olur. Aynı zamanda dolaşımı iyileştirir ve stresi azaltır.
- Akupunktur: Akupunktur, yan etki olmaksızın mevsimsel alerjilerle ilişkili semptomların azalmasına yardımcı olabilir. Alerji mevsiminden önce bir akupunktur uzmanıyla görüşebilirsiniz.
Alerji Mevsiminde Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Alerji mevsiminde yaşam tarzınızda yapacağınız değişiklikler mevsimsel alerji semptomlarınızı azaltarak rahatlamanıza yardımcı olabilir.
Su Tüketiminizi Arttırın
Her gün en az 8 ila 10 bardak su içmeye özen gösterin. Susuz kalırsanız, sahip olduğunuz mukusun dışarı atılması çok daha zor hale gelir.
Polene Maruz Kalma Sürelerinizi Azaltın
Polen sayısının yüksek olduğu günlerde veya özellikle tozlu ya da rüzgârlı günlerde dışarıda geçireceğiniz vakti sınırlayın. Dışarıda geçirdiğiniz zamanı sınırlayamıyorsanız maske takın.
Yatmadan Önce Duş Alın
Gece boyunca cildinizde ve saçınızda kalan polen ve toz semptomlarınızı daha da kötüleştirebilir. Bu sebeple yatmadan önce mutlaka duş almalısınız.
Giysi ve Nevresim Takımınızı Sıklıkla Yıkayın
Biriken toz ve polenlerden arınmak için giysi ve nevresim takımınızı sıklıkla yıkayın. Böylece olası alerjik semptomların önüne geçebilirsiniz.
Evcil Hayvanınızın Temizliğine Özen Gösterin
Dışarıda vakit geçiren evcil hayvanlar eve polenlerle kaplı olarak gelirler. Polen ve toza maruz kalmanızı azaltmak için evcil hayvanınızı evin içine almadan önce nemli bir bezle silin.
Kolay Temizlenebilen Halı Kullanın
Halılar, toz ve poleni içinde biriktirir. Dolayısıyla alerji mevsiminde semptomlarınızı azaltabilmek için halılarınızı kolay temizlenebilen halılar ile değiştirebilir ya da kaldırabilirsiniz.
Evinizi Düzenli ve Temiz Tutun
Dağınık ve bol eşyalı evler, tozu ve poleni daha fazla tutar. Alerji mevsiminde evinizde daha sık temizlik yapmaya özen gösterin.
Kapı ve Pencereleri Kapalı Tutun
Polenin fazla olduğu dönemlerde ya da rüzgârlı günlerde evinizin kapı ve pencerelerini kapalı tutmaya dikkat edin.
Alerji İlaçlarının Zararları
Vücut tarafından üretilen histaminlerinin etkilerini ortadan kaldırmak ve alerji semptomlarını azaltmak için doktorlar tarafından reçete edilen antihistaminikler, kortikosteroidler, dekonjestanlar, alerji iğneleri ve burun spreyleri yan etki gösterebilmektedir. Olası yan etkiler ise şunlardır:
- Uyuşukluk
- Performans eksikliği
- Göz, burun ve ağız kuruluğu
- Huzursuzluk
- Karın ağrısı
- Olağandışı kanama ve morarma
- Kalp çarpıntısı
- Uykusuzluk
Çocuklarda ise olası yan etkiler şunlardır:
- Kabuslar
- Aşırı uyarılabilirlik (tepkisellik)
- Mide bulantısı
- Bilişsel işlev bozukluğu
Burun spreyleri ve alerji ilaçları mevsimsel alerjileri tedavi etmek için değil, semptomları azaltmak içindir. Ayrıca bu ilaçlar, hamile veya emziren kadınlar, yüksek tansiyon, kalp hastalığı, böbrek veya karaciğer hastalığı, glokom veya tiroid sorunları olan kişiler için önerilmez.
Alerji ilaçlarını kullanmadan önce doktorunuza danışmayı ve yukarıda vermiş olduğumuz doğal tedavi yöntemlerini denemeyi unutmamalısınız.
[accordions title=””]
[accordion title=”Kaynaklar” load=”hide”]{1*} https://acaai.org/allergies/types/hay-fever-rhinitis
{2*} https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/allergies-and-the-immune-system
{3*} https://acaai.org/allergies/who-has-allergies-and-why/pregnancy-and-allergies[/accordion]
[/accordions]
