Melisa, nane ailesinden gelen limon kokulu bir bitkidir. Bu bitki Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya’ya özgüdür. Genellikle çay yapmak, tavuk veya balıkları marine etmek, pişmiş yiyeceklere ve reçellere lezzet katmak için kullanılmaktadır.
BESLENME TÜYOLARI İÇİN TIKLAYIN
Güçlü Bir Bağışıklığa Sahip Olmanız İçin Gereken Vitaminler! Youtube Videomuzu İzleyebilirsiniz.
Melisa, sindirim sistemini, sinir sistemini ve karaciğeri etkileyen rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Ayrıca melisa geleneksel tıpta uyku düzenleyici olarak da kullanılabilmektedir. {1*} Bu bitkinin en yararlı kısımları yapraklarıdır. Melisa, çay veya ekstrakt (özü) olarak tüketilebilmekte ya da balsam (losyon) olarak cilde sürülebilmektedir. Melisa yağı, aromaterapide stresi azaltmak ve kişiyi sakinleştirmek için de kullanılmaktadır.
Rönesans dönemlerinde banyo günah olarak kabul edildiği için Carmelite suyu olarak bilinen, melisa içeren bir parfümün kötü kokuları bastırmak için kullanıldığı bilinmektedir.
İçindekiler
Melisanın Diğer İsimleri Nelerdir?
Melisanın diğer isimleri şunlardır:
- Arı balsamı
- Damlalı bitki
- Bal bitkisi
- Tatlı balsamı
- Tatlı Meryem
- Toronjil
- Xiag Geng Cao
- Limon balsamıdır.
Melisa Faydaları Nelerdir?
Melisa, rosmarinik asit olarak bilinen bir bileşik içermektedir. Faydalı içeriği sayesinde güçlü antioksidan ve antimikrobiyal özelliklere sahiptir. Antioksidanlar hücre hasarını önlemeye yardımcı olmakta antimikrobiyaller ise bakteri ve virüs gibi enfeksiyona neden olan organizmaları öldürmektedir.
Kalp ve Karaciğer Hastalıklarına Karşı Korur
Melisa, kalbi ve karaciğeri hastalıklardan korumaya yardımcı olmaktadır. Limon balsamı yani melisa yağının trigliseridleri düşürmede ve aynı zamanda karaciğerdeki kolesterol sentezini geliştirmede etkili olduğu bilinmektedir. Melisa, kalbi çeşitli hasarlara karşı korumaktadır. {2*}
2016 yılında yapılan bir çalışmada melisa özütünün hayvanlar üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre melisa, kalp hızının ve kan basıncının azalmasını ve kalp hasarlarına karşı vücudun dirençli olmasını sağlamıştır. {3*}
Sindirim Sistemi Sorunlarını İyileştirir
Melisa, hazımsızlık, irritabl bağırsak sendromu ve reflü gibi hastalıkların tedavisinde kullanılarak sindirim sistemi sorunlarını iyileştirmektedir. Ayrıca melisa, kas spazmlarının ve gaz sorununun hafiflemesine yardımcı olan sitral, sitronellal, linalool, geraniol ve beta-karyofillen bileşikleri içermektedir.
Almanya’da 2013 tarihinde yapılan bir çalışmada, melisa ile birlikte kullanılan diğer sekiz tedavi edici bitkinin, reçetesiz bir ilaç olan Iberogast’tan daha etkili olduğu gözlemlenmiştir.
Viral Enfeksiyonlara Karşı Korur
Melisanın içinde bulunan rosmarinik asit, bazı viral enfeksiyonların tedavisinde kullanılmaktadır. Yapılan araştırmaların çoğu, rosmarinik asidin çeşitli virüsleri öldürdüğünü kanıtlamıştır. Bu virüsler arasında, koronavirüs, rinovirüs ve soğuk algınlığı ile ilişkili olan virüsler de bulunmaktadır.
Şeker Hastalığına Karşı Korur
Diyabet yaygın bir hastalıktır. Yapılan araştırmalarda, melisa yağının yüksek kan şekeri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre, melisa yağı, kan şekeri oranını düşürmüş ve şeker hastalığına bağlı olan oksidatif stresi azaltmıştır. {4*}
Alzheimer Hastalığına Karşı Korur
Bu konu hakkında yapılan ilk çalışmalarda, limon balsamı (melisa) özündeki sitralinin beyindeki kolinesteras adı verilen bir enzimi engellediği öne sürülmüştür. Bu durum hafıza ve öğrenme için gerekli olan asetilkolin adlı kimyasalın artmasına sebep olmaktadır. Ayrıca melisa, beyinde hastalığın ilerlemesi ile ilişkili olan plak oluşumunu da azaltabilmektedir.
Stresten Kurtulmaya ve Rahatlamaya Yardımcı Olur
Melisa, stres belirtilerini yatıştırmakta, rahatlamaya ve ruh halinin iyileşmesine yardımcı olmaktadır. 2004 yılında yapılan bir çalışmada, limon balsamının stresin neden olduğu olumsuz duygudurum etkilerini azalttığı gözlemlenmiştir. {5*}
Uykusuzluğa İyi Gelir
Melisa bitkisinin içerdiği rosmarinik asit uykusuzluğun giderilmesinde olumlu etki sağlamaktadır. Klinik Uygulamada Tanımlayıcı Tedaviler’ de yayınlanan bir araştırmada, 100 menopozlu kadın incelenmiş ve kadınlara kediotu kökü ile birlikte melisa verilmiştir. Çalışmanın sonucunda uyku kalitelerinde artış görülmüştür.
Melisa Nasıl Kullanılır?
Melisanın en faydalı kısmının yaprakları olduğu bilinmektedir. Bu sebeple çayı, yağı ve tentürleri de yapraklarından yapılmaktadır.
En popüler melisa kullanımlarından bazıları, mutfakta çay ve aromalı yemekler yapmak için bitkinin yapraklarının kullanılmasının yanı sıra parfüm ve böcek kovuculardır. Hatta bazı insanlar ev yapımı diş macunu yapmak için bile kullanmaktadır.
Melisanın Zararları Nelerdir?
Melisa bitkisinin uygun miktarlarda kullanıldığı zaman zararsız olduğu bilinmektedir. Ancak melisanın aşırı tüketimi ve uzun süreli kullanımında olası yan etkileri şunlardır:
- Baş ağrısı
- Mide bulantısı
- Şişkinlik
- Gaz
- Kusma
- Hazımsızlık
- Baş dönmesi
- Karın ağrısı
- İdrara çıkarken ağrı hissetme
- Endişe
Yan etkilerin riski, alınan dozun miktarına bağlı olarak değişebilmektedir. Melisanın uzun süreli ve yüksek dozda kullanımı önerilmemektedir. Yüksek doz kullanımı, metabolizmayı ve diğer vücut fonksiyonlarını kontrol eden tiroid hormonlarının üretimini yavaşlatmaktadır. Uzun süreli kullanımdan sonra aniden kullanımı bırakmak belirtilerin kötüleşmesine sebep olabilmektedir.
Melisa İlaç Etkileşimleri
Limon balsamı (melisa) sedasyona (yarı uyur hal) neden olabilmektedir. Bu durum özellikle alkol, reçetesiz satılan uyku ilaçları veya Klonopin, Ativan, Donnatol, Ambien gibi reçeteli sakinleştirici ilaçlar ile birlikte kullanıldığında görülmektedir.
Melisa bazı ilaçlarla birlikte kullanıldığında yan etkiler gösterebilmektedir. Bu ilaçlar;
- Synthroid (levotiroksin) gibi tiroid ilaçları,
- Coumadin (warfarin) veya Plavix (klopidogrel) gibi kan sulandırıcılar,
- Travatan (travoprost) gibi glokom ilaçları,
- Tamoksifen ve Camptosar (irinotekan) gibi kemoterapi ilaçlarıdır.
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3791396/
{2*} https://academic.oup.com/jn/article/142/3/432/4630857
{3*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26457827/
{4*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24272914/
{5*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25360512/
