Kulaklık ve kulak içi kulaklık ile geçirdiğiniz zamanın uzunluğu ileriki yaşlarda işitme kaybına neden olabilir. Her gün kulaklık mı kullanıyorsunuz? Her ne kadar kulaklık kullanmak keyifli bir faaliyet olsa da dikkat edilmediği takdirde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
- Kulaklıklar ve kulak içi kulaklıklar, çocuklarda ve gençlerde yaşlılıkla birlikte işitme kaybını tetikleyebilir.
- Çocuklar, gençler ve yetişkinler, dünya çapında önerilen halk sağlığı sınırını aşan ses seviyelerinde her gün saatlerce müzik dinlemektedir.
- Sağlıklı ses sınırları belirlemenin ve işitme duyunuzu korumanın yolları vardır.
Müzik veya podcast dinlerken kulak içi kulaklık kullanmak en sevdiğiniz aktivite olabilir. Ancak bu eyleminiz işitme duyunuz için en iyi seçim olmayabilir.
Elde edilen son verilere göre, yüksek düzeyde gürültüye maruz kalmak gelecekte işitme kaybına yol açabilir. Ulusal Sağlık Enstitüsü (NIH) 70 desibeli aşan ses seviyesini tehlikeli bulmaktadır. NIH, halk sağlığı sınırını aşan ses seviyesinde saatlerce müzik dinleyenlerin özellikle risk grubunda olduğunu ifade etmektedir. [1*]
Quiet Coalition yönetim kurulu başkanı Dr. Daniel yaşlanma ve işitme kaybı üzerine açıklama yapmıştır. Açıklamasında şu sözlere yer vermiştir: “Daha geniş bir perspektiften bakıldığında ciddi işitme kaybı yaşamak sağlıklı yaşlanmanın bir parçası değildir. Bu, büyük ölçüde gürültü nedeniyle gerçekleşmektedir. Ancak halk, bunu normal yaşlanmanın bir parçası olarak görmektedir. Bu aynı zamanda ciltteki derin kırışıklık ve pigment farklılıklarını normal yaşlanmanın bir parçası olarak görmeye benzer. Oysaki bu da büyük ölçüde güneşin ve ultra viyole ışınların neden olduğu hasardan kaynaklanır. Yüksek sese maruz kalınmadığı sürece ileri yaşlara kadar işitme yetisi korunacaktır. Ancak yüksek sese maruz kalmama sanayileşmiş toplumlarda çok kolay olmayan bir eylemdir.”[2*]
İşitme Kaybının Sağlığa Etkileri
Odyolog Jan Mayes, kişisel ses sistemi kullanımı hakkında önemli bulgulara ulaşmak için araştırmalar yapmıştır. Birden fazla disiplindeki makaleleri gözden geçirerek araştırmasıyla beslemiştir. Araştırmasından çıkan önemli bir çıkarım, kullanılan kulak içi kulaklık ve kulaklıklara bağlı ses sistemlerinin işitme duyusuna zarar vermesi olmuştur.
Ek bilgi: Mayes işitme kaybının sağlığa olan etkilerini şu şekilde açıklamıştır: “Gürültüye maruz kalmanın temel nedeni özellikte genç ve yetişkinlerde kulaklık gibi ses sitemleri kullanılmasıdır. Bu ses sistemlerini kullanan gençlerin ve yetişkinlerin işitme güçlüğü yaşayacağı açıktır. Muhtemelen 40’lı yaşlarına ulaştıklarında büyükanne ve babalarının 70-80 yaşında yaşamaya başladığı işitme güçlüğünü deneyimleyeceklerdir.”
Reklam
İşitme kaybı, iletişim yeteneğini kaybetmenin yanı sıra bilişsel gerileme ile de bağlantılıdır.
2011 yılında yapılan bir araştırmaya göre işitme kaybı olanlar, işitme kaybı olmayan insanlara kıyasla daha fazla demansa yakalanma riskiyle karşı karşıyaydı;
- Hafif işitme kaybı olan kişilerde bunama riski, işitme kaybı olmayanlara kıyasla neredeyse iki kat daha fazlaydı.
- Orta derecede işitme kaybı olanlar üç kat daha fazla riske sahipti.
- Ciddi işitme kaybı olan insanlar beş kat daha fazla riske sahipti.
Lisanslı klinik odyolog Mary L. Carson, araştırmada tedavi edilmeyen işitme kaybı olan bireylerin bunama bakımından daha yüksek risk altında olduğuna değinmiştir. İşitme kaybının işitme cihazıyla tedavi edilmesinin bunama ve bilişsel gerileme riskini azalttığı yönünde umut verici çalışmalar olduğunu da ifade etmiştir.
Ek bilgi: Carson işitme duyusu için önlem alınması gerektiğine değindi: “Daha sonra sağlık sorunlarıyla uğraşmaktansa baştan az da olsa önlem almanız sizin için çok daha iyi olacaktır. Daha sağlıklı bir işitme için doğru işitme alışkanlıklarına başlamak işitme kaybını önlemenizde size yardımcı olacaktır. Bunun yanı sıra yaş ile birlikte bunama ve bilişsel gerileme riskinizi azaltarak uzun vadede sağlığınıza yatırım yapmanızı sağlayacaktır.”
Sağlıklı ve Normal Ses Seviyesi Nedir?
Carson, gürültüye maruz kalmadan kaynaklanan işitme kaybının iki şekilde oluşabileceğini ifade etmiştir. Bunlardan ilki çok yüksek bir sese maruz kalmaktır. İkincisi ise kötü işitme sağlığı alışkanlıklarının zamanla işitme kaybını yavaşça köreltmesidir. Bu kapsamda uzun süre kulak içi kulaklık ile müzik dinlemek ya da çok yüksek sesle müzik dinlemek işitme kaybına yol açabilir.
Peki, kulaklarınızı nasıl güvende tutabilirsiniz? Sağlıklı işitme alışkanlıklarını nasıl kazanabilirsiniz? İşte kulaklarınızı güvende tutmanın yolları:
Sesi 70 dBA’da Tutun
NIH işitme yetisine zarar veren desibel aralığıyla ilgili şu açıklamayı yapmıştır: “Sesler desibel denilen birimlerle ölçülmektedir. Ancak 85 dBA veya üzerindeki seslere tekrar tekrar ve uzun süre maruz kalmak işitme kaybına neden olabilir.” [3*]
Fink bir ortamdaki sesi ölçmenin basit bir yoluna değinmiştir: “Desibel konusuna bir açıklık getirelim. Bir ortamdayken ortamın gürültüsünden etrafı duyma ve konuşurken kendinizi duyurma konusunda sorun yaşıyorsunuz diyelim. Bu durumda ortamdaki ses 75 desibelden daha yüksek demektir.”
Cihazlar için desibel çıkışının ne olduğunu bilmek zordur. Bu nedenle cihazınızı yüzde 50 ayarında kullanmanız ve dinleme sürenizi kısaltmanız önerilmektedir. Kullandığınız kulak içi kulaklık ayarlarından ses seviyenizi kontrol edebilir ve günlük kullanımınızı sınırlayabilirsiniz.
Carson, kulaklık kullanımı için güvenlik seçeneklerinin mevcut olduğuna dikkat çekmektedir. Ancak bu seçenekleri ebeveynlerin ve tüketicilerin takip etmesi gerekmektedir.
Çocuklar için ses düzeyi sınırlı kulaklıklar başka bir seçenektir. Ancak Carson, bu kulaklıkların genellikle 85 dBA civarında ayarlanmış ses sınırlarına sahip olduklarına değinmiştir. Bu nedenle kullanım süresi ve ses ayarının ebeveyn tarafından izlenmesini gerektirdiğini ifade etmiştir.
Fink, çocuklar için 85 dBA ses sınırını kullanan kulaklıkların ses sınırı olmayan kulak içi kulaklık kullanımından daha güvenli olduğuna değinmiştir. Ancak bunun işitme için güvenli olmadığını belirterek Carson ile aynı fikirde olduğunu ifade etmiştir.
Ek Bilgi: Fink işitme kaybının çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerine değinmiştir: “İşitme kaybı pek çok soruna yol açar. İşitme kaybının en çok etkileyeceği grup ise çocuklar ve gençlerdir. Çünkü onlar öğrenebilmek sosyalleşebilmek için işitme duyusuna ihtiyaç duymaktadır. İşitme kaybı sosyal gelişim ve eğitim başarısı ve yaşam boyu kazançları etkilemektedir.”
Ses Ölçer Uygulaması Kullanın!
Birçok ücretsiz ses seviyesi ölçer uygulama mevcuttur. Bu uygulamalar ortamınızın ne kadar gürültülü olduğunu belirlemeye yardımcı olur. [4*] Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü (NIOSH) ortam gürültüsünü ölçmenizi sağlayacak ücretsiz bir uygulamayı sizlerle paylaşmaktadır. Bu uygulamalar ile kulak içi kulaklık kullanımında ne ölçüde sesli müzik dinlediğinizi ölçebilir ve önlemlerinizi alabilirsiniz.
Ek Bilgi: Fink ses ölçer uygulamalarla ilgili şu açıklamayı yapmıştır: “Bu uygulamalar ile bulunduğunuz ortamdaki sesleri analiz edebileceksiniz. Yüksek ses ile normal sesi kolaylıkla anlayabileceksiniz.”
İşitme Koruması Kullanın
Sizi etrafınızdaki gürültüden korumak için tasarlanmış birçok işitme koruması çeşidi mevcuttur.
Örneğin Carson, müzisyenler tarafından filtrelenen işitme korumasının, güvenli koruma sağladığına değinmiştir. Bu koruma aynı zamanda müziğin kalitesinin korunmasına yardımcı olabileceğini söyledi.
İşitme Kaybının Uyarı İşaretlerini Bilin
Carson, işitme kaybının en yaygın ilk belirtileri arasında gürültülü ortamlarda yaşanan işitme güçlüğü olduğunu ifade etmektedir. Bu durumda insanlar diğerlerini duyuyormuş gibi davranır ancak ne söylediklerini anlayamaz.
İşitme Duyunuzu Düzenli Olarak Kontrol Ettirin
50 yaşın üzerindeyseniz Carson işitme duyunuzu yılda bir kez kontrol ettirmenizi önermektedir. Aynı zamanda eğer çok uzun süre ve yüksek sesle kulak içi kulaklık kullanıyorsanız ve güvenli olmayan seviyelerde gürültüye maruz kalıyorsanız da bir doktora danışabilirsiniz.
