C. Difficile Enfeksiyonunun Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

C. difficile enfeksiyonunun ilaca direnci olan ve önde gelen tehditlerden biri olduğu bilinmektedir. Son yıllarda 500.000 enfeksiyonun arkasında C. difficile‘in olduğu gerçeği yatmaktadır. {1*} Clostridium difficile enfeksiyonu ölüme neden olabilmektedir. Bu yarım milyon kişiden yaklaşık 15.000 kişi C. difficile enfeksiyonlarının doğrudan bir sonucu olarak ölmüştür. Bu ölümlerin yüzde 80’inden fazlasının ise 65 yaş ve üstü arasından olduğu bulunmuştur.

C. difficile söz konusu olduğunda en büyük risk faktörünün antibiyotikler olduğu bilinmektedir.

CDC bu durumu “Antibiyotik ilaç kullanan hastalar C. difficile enfeksiyonları geliştirme riski altındadır.” şeklinde açıkça ifade etmektedir.

CDC’ye göre, antibiyotik kullanan kişilerin bu ilacı kullandıkları anda ve sonraki ay boyunca C. difficile’e yakalanma olasılığı kullanmayan kişilere oranla 7 ila 10 kat daha fazladır. {2*}

Eskiden bu enfeksiyon, bir hastanede veya bakımevinde kalan ve antibiyotik kullanan nüfusun yaşlı üyelerinin yaşadığı büyük bir sağlık sorunu olarak kabul edilmekteydi. Ancak, son araştırmalar, daha genç ve sağlıklı bireyler arasında da yüksek oranda bir C. difficile enfeksiyonu varlığını göstermektedir. Son yıllarda, C. difficile yaygın olarak görülmekte ve tedavisinin diğer enfeksiyonlara göre daha zor olduğu bilinmektedir. Bu durum C. Difficile’ in ciddi bir kolon enfeksiyonu olduğunu kanıtlamaktadır.

Annals of Internal Medicine’ de yayınlanan bir araştırmada, tekrarlayan Clostridium difficile vakalarının, ilk kez görülen C. difficile vakalarından daha da büyük bir sorun haline geldiğini bulunmuştur. {3*} Clostridium difficile’in, proton pompası inhibitörlerinin (genellikle reflü asiti için alınmakta) ve kortikosteroidlerin kullanımı ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. {4*}

Clostridium Difficile Enfeksiyonu Nedir?

Clostridium Difficile kolit olarak da bilinen kolonun iltihaplanmasına ve enfeksiyonuna neden olan bir bakteri türüdür. C. difficile ayrıca bulaşıcı kolitin kendisine atıfta bulunmanın kısaltılmış bir yoludur. Clostridium difficile koliti, C. difficile bakterisinin neden olduğu kolon enfeksiyonunun tam adıdır. Bu bakteri türü vücutta ishalden yaşamı tehdit eden belirtilere kadar neden olabilmekte ve C. difficile koliti veya C. difficile enfeksiyonu vakalarını ortaya çıkarabilmektedir.

Bakteriler insan bağırsaklarında olduğu gibi toprakta, suda ve hayvan dışkısında da bulunabilmektedir. Yetişkinlerin yüzde 3’ünün ve bebeklerin yüzde 66’sının bakteriyi belirti olmadan barındırdığı tahmin edilmektedir.{5*}

Normalde kalın bağırsak birçok iyi bakteri içermektedir. Bu iyi bakteriler insanların sağlıklı olabilmesi için önemlidir. Bağırsaklarında C. difficile bulunan kişilere bakıldığında ise eğer iyi bakteriler Clostridium difficile’yi kontrol altında tutarsa herhangi bir sorun yaşamayabilmektedir. Ancak, vücuttaki bakteri dengesi, çoğunlukla antibiyotik alarak atıldığında, bir C. difficile enfeksiyonu ortaya çıkabilmektedir.

Kişi antibiyotik ilaç kullandığında, bu antibiyotik yalnızca hastalığa neden olan kötü bakterileri öldürmekle kalmayıp aynı zamanda genel sağlığın yanı sıra bağırsak sağlığının anahtarı olan hayati iyi bakterileri de öldürebilmektedir. Bazı uzmanlar ayrıca antibiyotiklerin c. difficile bakterilerini kolona zarar verebilecek toksinleri salması için tetikleyebileceğine inanmaktadırlar.

C. difficile enfeksiyonu olan bir kişinin tedavi yöntemine ve vücudun enfeksiyonla ne kadar iyi savaştığına bağlı olarak enfeksiyonun bulaşma süresi belirlenebilmektedir. Bu yüzden kesin olarak bu enfeksiyonun bulaşıcı olma süresi bilinememektedir. Ancak, C. diff sporlarının (enfekte bir kişinin dışkısında blunabilmekte) çok uzun süre dayanabileceği kesin olarak bilinmektedir.

Araştırmalar, C. difficile sporlarının hem belirti göstermeyen hem de belirti gösteren hastalar tarafından çevreye yayılabileceğini ve cansız yüzeylerde beş aya kadar hayatta kalabileceğini göstermektedir. {6*} Bulaşıcı sporlar içeren bir kişi veya yüzeyle temas edildiğinde oldukça bulaşıcı olduğun bilinmektedir.

Clostridium Difficile Enfeksiyonunun En Sık Görülen Belirtileri Nelerdir?

Pek çok kişinin bağırsaklarında Clostridium difficile bulunmakta ve bakteriler onlar için herhangi bir sorun oluşturmamaktadır. Diğer iyi bakteriler tarafından kontrol altında tutulduğunda C. difficile hiçbir belirti göstermeyebilmektedir. Bununla birlikte, bir şey (çoğunlukla antibiyotik kullanımı) vücuttaki bakteri dengesini bozduğunda, bu bir problemin ortaya çıkabileceği ve C. difficile’in hızla büyümeye başlayabileceği zaman olarak kayda geçmektedir.

C. difficile’nin ortalama kuluçka süresi üç gün olarak kabul edilmektedir. {7*} Mayo Klinik’e göre, “Belirtiler genellikle bir antibiyotik kürü kullanılmaya başladıktan sonra beş ila 10 gün içinde gelişmektedir, ancak bu belirtiler ilk gün veya iki ay arasında da ortaya çıkabilmektedir.”{8*}

Bir enfeksiyonun en yaygın ilk belirtileri, iki veya daha fazla gün boyunca günde üç veya daha fazla kez ortaya çıkan ishal (C. difficile’ de dışkı görünümü sulu) ile birlikte hafif karın krampları ve hassasiyettir. Bunun nedeni ise; C. difficile bakterileri, yalnızca hücreleri yok etmekle kalmayıp aynı zamanda sulu ishale neden olan iltihaplı hücreler oluşturarak kolonun astarına saldıran toksinleri serbest bırakabilmesi şeklinde açıklanmaktadır.

Clostridium difficile’in aşırı büyümesinin belirtileri şunlardır: {9*}

• Sulu ishal (iki gün veya daha uzun süren, günde en az üç kez tuvalete çıkma davranışı)
• Kötü kokulu dışkı (C. difficile kakasının çok güçlü bir kokusu olduğu bilinmektedir) {10*}
• İştah kaybı
• Mide bulantısı
• Ateş
• Karın ağrısı ve/veya hassasiyet

Bir C. difficile enfeksiyonu ile kolon iltihaplanmakta ve bu durum tıbbi olarak kolit olarak adlandırılmaktadır. Bazen kolon, C. difficile bakterilerinin aşırı büyümesinden kaynaklanan toksinlerin salınmasıyla daha da fazla hasar görmektedir. Bu olursa, kolon, psödomembranöz kolit olarak adlandırılan kanama veya irin olabilen ham doku lekeleri geliştirebilmektedir. {11*} Ayrıca Clostridium difficile enfeksiyonu bu seviyeye yükselirse daha fazla sayıda belirti göstermekte bu belirtileri şiddeti artmaktadır. Çoğu zaman psödomembranöz kolite C. difficile neden olmaktadır.

Şiddetli bir C. difficile enfeksiyonunun belirtileri şunlardır: {12*}

• Günde 10 ila 15 kez sulu dışkı
• Şiddetli olabilen karın krampları ve ağrı
• Şişmiş karın
• Mide bulantısı
• İştah kaybı
• Dışkıda irin veya kan
• Ateş
• Hızlı kalp atış hızı
• Sıvı kaybı (dehidrasyon)
• Kilo kaybı
• Artan beyaz kan hücresi sayısı
• Böbrek yetmezliği

Şiddetli vakalarda, ishalin fazla olması nedeniyle insanların vücutlarının kritik bir seviyede susuz kaldığı yaygın olarak görülmektedir. Böyle bir durumda böbrek problemleri gibi başka komplikasyonları önlemek için hastaneye gitmeleri gerekmektedir. Bir C. difficile enfeksiyonu ayrıca, kolonun genişlediği, gaz veya dışkı bırakamadığı ve bunun sonucunda potansiyel olarak yırtılabileceği anlamına gelen toksik bir megakolona neden olabilmektedir. Cerrahi müdahale acil bir şekilde hemen yapılmazsa, toksik megakolon ölüme yol açabilmektedir.

C. difficile kolitin bir başka olası komplikasyonu, peritonit (tehlikeli bakterilerin kaçmasına izin veren kalın bağırsakta bir delik) adı verilen tehlikeli bir enfeksiyona neden olabilen bağırsak delinmesidir. {13*}

Kişinin geçmişte bir enfeksiyon geçirmiş olması diğer enfeksiyonlara karşı bağışıklığı olduğu anlamına gelmemektedir. Kişi C. difficile bakterileri veya hareketsiz sporlar ile yeniden enfekte olabilmektedir. {14*}

Clostridium Difficile Enfeksiyonunun Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?

Bir C. difficile enfeksiyonuna, insan ve hayvan dışkısının yanı sıra toprak, hava ve su dahil olmak üzere birçok sıradan yerde bulunabilen C. difficile bakterisi neden olabilmektedir. Bakteriler ayrıca işlenmiş et gibi bazı gıdalarda da bulunabilmektedir.

İnsan bağırsaklarında yaklaşık 100 trilyon bakteri hücresi ve 2.000’e kadar farklı bakteri türü bulunmaktadır. Bu bakterilerin çoğu iyidir ve genellikle sorunlu bakterileri kontrol altında tutup vücudu enfeksiyona karşı korumaktadırlar. Mayo Klinik’e göre, “Az sayıda sağlıklı insan, bakterileri doğal olarak kalın bağırsaklarında taşır ve enfeksiyondan kaynaklanan kötü etkileri yoktur.” {15*}

C. difficile ‘in kontrol altında tutulmadığı ve aşırı büyümeye başladığı zaman bu bakteriler sorunlu olarak görülmekte ve belirti olarak ele alınmaya başlamaktadır. Antibiyotikler bunun en yaygın nedenidir, çünkü antibiyotikler yalnızca öldürmeyi amaçladıkları bakterileri değil, aynı zamanda tüm iyi bakterileri de öldürmektedirler. Bu tür enfeksiyonlara en sık yol açan antibiyotikler arasında florokinolonlar, penisilinler, sefalosporinler ve klindamisin bulunmaktadır.

C. difficile bakterilerinin sporları dışkıyla geçmektedir ve enfekte kişiler tuvalete gittikten sonra ellerini iyice yıkamadıklarında yiyeceklere, nesnelere ve yüzeylere yayabilmektedirler. Kişi C. difficile sporları bulaşmış bir şeye dokunursa, istemeden ve bilmeden C. difficile bakterisini yutabilmektedir.

Hastaneler ve uzun süreli bakım tesisleri özellikle sorunludur çünkü sağlık çalışanları her hastaya baktıktan sonra ellerini düzgün yıkamazlarsa C. difficile’i istemeden hastalar arasında yayabilmektedir. C. difficile sporlarıyla ilgili diğer bir yanıltıcı gerçek, vücudun dışındaki nesnelerde ve yüzeylerde haftalar hatta aylarca yaşayabilmeleridir.{16*}

Clostridium difficile’in nedenleri ve risk faktörleri şunlardır: {17*}

• Antibiyotik kullanımı (kesinlikle 1 numaralı risk faktörü), özellikle geniş spektrumlu bir antibiyotik veya uzun süre kullanılan herhangi bir antibiyotik
• Hastaneye yatış
• Bir huzurevinde veya uzun süreli bakım tesisinde yaşamak
• Gastrointestinal sistem cerrahisi
• Bağırsakları kenara çekmeyi gerektiren karın ameliyatı
• İnflamatuvar bağırsak sendromu veya kolorektal kanser gibi kolon sağlığı sorunları
• Zayıflamış bir bağışıklık sistemine sahip olmak
• Önceki C. difficile enfeksiyonu
• 65 yaşında veya daha büyük olmak

Bazı araştırmalar ayrıca mide asidini azaltan ilaçların, özellikle proton pompa inhibitörlerinin (veya ÜFE’lerin) C. difficile enfeksiyonlarının tekrarlanmasında rol oynayabileceğini göstermiştir. {18*}