Kepek, çoğu kişinin deneyimlediği ve rahatsızlık duyduğu bir cilt hastalığıdır. Ölü derinin bir sonucu olarak oluşan kepek, aslında birçok farklı nedenden dolayı oluşabilmektedir.
Kepek, düşünülenden çok daha fazla yaygın görülen bir cilt sorunudur. Cilt kuruluğu, kimyasal içerikli saç bakım ürünleri, soğuk hava ve daha birçok nedenden kaynaklanmaktadır. Kişilerin, rahatsızlık ve utanç duyduğu bir rahatsızlık olan kepekten kurtulmak için birçok doğal yöntem bulunmaktadır.
Kepek Nedir?
Kepek, dünya nüfusunun %50’sini etkileyen bir cilt hastalığıdır. Malassezia mantarının çoğalması sonucunda oluştuğu bilinmektedir. {1*} American Osteopathic College of Dermatology, kepeğin kafa derisinde oluşan ve ölü derilerin aşırı miktarda ölü dökülmesi sonucunda oluştuğunu bildirmektedir. Ayrıca kepekte biraz kaşıntı olabileceğini ancak kızarıklık ya da kabuklanma olmayacağını söylemektedir.
Kepek, yaz aylarında genellikle iyileşmekte ancak kış aylarına doğru tekrar nüksetmeye başlamaktadır. Çünkü soğuk hava cildi kurutmaya sebep olmaktadır. Cilt kuruluğu, ölü deri miktarını arttırmaya başlamakta ve sonucunda kepeğin oluşmasını sağlamaktadır. Ciddi vakalarda ise kafa derisinde maya benzeri bir organizma oluşmaya başlamaktadır.
Indian Journal of Dermatology tarafından yapılan bir araştırmada, kepek oluşumun ana nedeninin hala saptanamadığı ve kepeğin hastalık olup olmadığı konusunda tartışmaların sürdüğü belirtilmiştir. Ayrıca bu araştırmada, her yaşta ve kökenden insanın kepek sorunundan muzdarip olduğu bildirilmiştir. {2*}
Kepek, kişinin stresli ve endişeli olduğu durumlarda daha fazla çoğalan ancak kolay kontrol edilebilen bir rahatsızlık olarak görülmektedir. Saç derisindeki pullanmaya kızarıklık eşlik ettiğinde ve kızarıklık ile pullanma yayılmaya başlayarak yüzde, kaşlarda veya burnun kenarlarında yağlı pullanmalara neden olduğunda seboreik dermatit teşhisi konulabilmektedir. {3*}
Kepek Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?
Ölü derilerin birikmesi sonucunda ortaya çıkan kepeğin birçok nedeni bulunmaktadır. Kepek nedenleri şunlardır;
- Kuru Cilt: Kepeğin en popüler nedeni cilt kuruluğudur.
- Yağlı Cilt: Kepeğin en popüler nedenlerinden bir diğeri de yağlı cilttir. Seboreik dermatit olarak da bilinen yağlı cilt, saç derisi, kaşlar, burun yanları ve kulak arkaları gibi yağ bezlerinden zengin diğer bölgeleri etkileyebilmektedir. Sağlıklı bir saç derisine ve saça sahip olabilmeniz için saçınızı çok sık şampuanlamamak önemlidir. Ancak saçınızı düzenli olarak yıkamazsanız, saç derinizdeki yağlar ve cilt hücreleri birikebilmekte ve sonucunda kepeğe neden olabilmektedir. Kepek için saçı 2-3 günde bir şampuanlamak idealdir.
- Cilt Koşulları: Egzama ve sedef hastalığı genellikle kepeğe neden olabilmektedir.
- Malassezia Mantarı: Bu mantar saç derisini tahriş edebilmekte ve sonucunda pul pul dökülmelere sebep olabilmektedir.
- Saç Bakım Ürünleri: Kimyasal içeren saç bakım ürünleri, saç derisini tahriş ederek saç derisinin kızarmasına, pul pul dökülmesine ve kaşınmasına neden olmaktadır. Bu durum da kepek oluşumunda etkilidir.
Kepeğe Neye İyi Gelir? Kepek Doğal Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kepek sorununu çözebilmek için birçok doğal tedavi yöntemi bulunmaktadır. Kepeğe karşı etkili yöntemler şunlardır;
Su İçmek
Genel sağlığı korumanın yanı sıra cildin ve saç derisinin kuruluğuna yardımcı olmak için her gün bol miktarda su içmek çok önemlidir. Çünkü susuzluk, cildin kurumasına neden olmakta ve sonucunda kepek oluşumunu arttırmaktadır.
Hindistan Cevizi Yağı
Hindistan cevizi yağı, lorik asit ve kaprik asit de dahil olmak üzere, orta zincirli yağ asitleri içermektedir. Dolayısıyla güçlü antiviral, anti mikrobiyal ve antimantar özelliklere sahiptir. Bu özellikler mantarı ve var olabilecek virüsleri veya bakterileri hedef almaya ve öldürmeye yardımcı olmaktadır.
Uçucu Yağlar
Uçucu yağların bazıları, Hindistan cevizi yağı gibi antiviral, antibakteriyel ve antifungal özelliklere sahip olduğu için iltihabı azaltabilmekte ve enfeksiyonları tedavi edebilmektedir. Kepek için mantar ve maya ile savaşmaya yardımcı olan lavanta, kekik, limon otu, selvi ve çay ağacı gibi %100 saf yağları kullanabilirsiniz.
20-60 yaşları arasındaki, tamamı kepek olan denekler üzerinde yapılan bir araştırmada, limon otu yağının kullanımın yedinci gününde kepeklerin önemli ölçüde azaldığı tespit edilmiştir. {4*}
Aloe Vera Jeli
Birçok faydası bulunan aloe vera, tahriş olmuş cildi yatıştırmaya ve iyileştirmeye yardımcı olmaktadır. Yapılan bir çalışmada, aloe vera jelinin kepek sorunu ve daha şiddetli bir cilt durumu olan seboreik dermatiti olan kişilerde kaşıntı ve pullu cildi hafiflettiği sonucuna varılmıştır.
Zeytinyağı
Zeytinyağı ya da Hindistan cevizi yağı, kepeklerden geçici olarak kurtulmanıza yardımcı olabilmektedir. Zeytinyağını doğrudan kafa derinize uygulayın ve 1 saat boyunca bekletin. İşlem sonunda eğer saçınız çok yağlı kalmazsa durulamanıza gerek kalmayacaktır.
Stres Yönetimi
Depresyon, kaygı ve stres cilt tahrişlerine neden olan sebeplerden sayılmaktadır. Yoga, kısa yürüyüşler, meditasyon ve egzersiz yapmak stres ve diğer duygular ile daha kolay baş edebilmenize yardımcı olacaktır.
Elma Sirkesi
Elma sirkesi, kepeğe neden olan mantarı yok etmek için kullanabileceğiniz önemli bir bileşendir. Kaşıntı için anında rahatlama sağladığı bilinmekte ve sadece birkaç uygulama ile kepekten nasıl kurtulacağınıza dair cevabınız olabilmektedir.
Su ile seyreltilmiş elma sirkesini kafa derinize masaj yaparak uygulayın. Birkaç dakika bekletin ve durulayın. Bu uygulamayı 5-7 gün boyunca uygulamaya devam edin. Eğer cildinizde tahriş oluşmaya başlarsa uygulamaya ara verin.
Probiyotikler
Probiyotikler, sadece kepeği azaltmaya yardımcı olmakla kalmamakta, aynı zamanda bağırsak için faydalı bakteriler sağlayarak genel sağlık durumunu desteklemeye yardımcı olmaktadır.
Omega-3 Yağ Asitleri
Omega-3’ler, cilt için ihtiyaç duyulan nemi içeriden sağlamaya yardımcı olabilmektedir Bu nedenle kepeği azaltmada etkili bir yağ asidi olarak bilinmektedir. Beslenme düzeninize Omega-3 içeren besinler ekleyerek kepek sorununuzu çözebilirsiniz.
Kepek Önleyici Tarif
Uçucu yağlar, kepek sorununa yardımcı olmakta harika bileşenlerdir. Çünkü birçoğunun antibakteriyel özellikleri vardır. Kepekten kurtulabilmek için aşağıdaki tarifi uygulayabilirsiniz.
Biberiye ve Çay Ağacı Kepek Saç ve Saç Derisi Maskesi
İçindekiler:
- 8 damla sedir ağacı yağı
- 8 damla biberiye yağı
- 6 damla çay ağacı yağı
- 1 çay kaşığı yerel bal
- 120 gram zeytinyağı, badem veya hindistancevizi yağı
Talimatlar:
- Malzemeleri kapta iyice karıştırın.
- Saç derisine masaj yapın.
- En az 20 dakika bekletin.
- İyice şampuanlayın ve durulayın.
Kaynaklar
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26298017/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2887514/
- https://www.aocd.org/page/Dandruff
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26566122/