Gül suyu yüzyıllar boyunca mutfaklarda olduğu kadar sağlık ve güzellik alanlarında kullanılan özel bir doğal içeriktir. Özellikle Orta Doğu, Güney Asya ve Osmanlı kültüründe yaygın olarak kullanılan bu hoş kokulu sıvı günümüzde cilt bakımında ve aromaterapide yaygın olarak kullanılır. Rosa damascena (Damask gülü, Isparta gülü) gibi bazı gül türlerinin yapraklarının damıtılması veya sıcak suda bekletilmesiyle elde edilen gül suyu gül yağının yan ürünü olarak kabul edilir (1). Antioksidan, antimikrobiyal ve antiinflamatuar özellikleriyle öne çıkan gül suyu baş ağrısından mide kramplarına, anksiyete belirtilerinden akne sorunlarına kadar birçok alanda kullanılabilir (1). Gül suyu faydaları, yaygın kullanım yöntemleri, olası riskleri gibi konular yazının ilerleyen kısımlarında detaylandırılmıştır.
Gül Suyu Nedir?
Antik kutsal bitki olarak kabul edilen gül bitkisinden elde edilen gül suyunun tarihi Antik Roma’ya kadar uzanır. Gül suyu taze gül yapraklarının suda bekletilmesi, kaynatılması veya buharla damıtılması yoluyla elde edilen hoş kokulu bir sudur. Bu işlem sırasında yapraklardan ayrılan doğal bileşikler suya karışarak gül suyunun sağlığa faydalı özellikler kazanmasını sağlar. Genellikle Isparta gülü, damask gülü gibi farklı isimlerle de adlandırılan Rosa damascena veya okka gülü olarak da bilinen Rosa centifolia türlerinden elde edilen gül suyunun içeriğinde %10 ila %50 arasında değişen oranlarda gül yağı bulunabilir. Bu sayede gül suyu cilt üzerinde nemlendirici, yatıştırıcı ve antioksidan etkiler göstererek cilt sağlığını destekleyebilir (1). Geleneksel olarak kozmetik, mutfak ve tıbbi alanlarda kullanılan gül suyu günümüzde de doğal güzellik ürünleri arasında en çok tercih edilen bileşenlerden biridir.
Gül Suyu Faydaları Nelerdir?
Gül suyu hem cilt sağlığı hem de genel vücut sağlığı üzerinde önemli etkilere sahiptir. İçeriğindeki doğal antioksidanlar, vitaminler gibi bileşenler sayesinde cildin genç kalmasına katkı sağlarken vücut ve zihin üzerinde de olumlu etkiler yaratır. İşte gül suyunun faydalarından bazıları:
Cilt Sağlığını Destekler
Gül suyu cilt bakımında en çok tercih edilen doğal ürünlerden biridir. Yatıştırıcı etkisiyle bilinen gül suyu bu özelliği sayesinde hassas cilt yapısına sahip kişilerin de rahatlıkla kullanabileceği bir üründür. İçeriğindeki antienflamatuar ve antioksidan bileşenler cildin doğal pH dengesini koruyarak tahriş, kızarıklık ve sivilce gibi sorunların önüne geçebilir. Aynı zamanda ciltte serbest radikallerin neden olduğu hasarla savaşarak kırışıklık görünümünü azaltabilir ve yaşlanma belirtilerini geciktirebilir (1). Gül suyunun cilde faydaları şu şekilde sıralanabilir:
- Cildin pH dengesinin korunmasına yardımcı olur: Sağlıklı bir cilt için gereken en önemli unsurlardan bir tanesi; cildin doğal asit-baz dengesini, yani pH seviyesini korumaktır. Kullanılan bazı kozmetik ürünler, hava kirliliği gibi çevresel faktörler cildin pH dengesinin bozulmasına yol açabilir. Gül suyunun pH seviyesi genellikle 4,0-4,5 aralığındadır. Bu seviye cildin doğal pH dengesine yakın olduğundan gül suyu ciltteki tahrişi en aza indirmeye yardımcı olabilir. Bununla beraber cildin doğal pH seviyesini koruyarak cildi dış etkenlere karşı daha dirençli hale getirebilir (2).
- Cilt kızarıklığını hafifletebilir: Gül suyu cildi sakinleştiren doğal bileşenler içerir. Ciltte kızarıklık veya tahriş gibi şikâyetleri olan kişilerde gül suyunun serinletici etkisi cildin rahatlamasına yardımcı olur. Güneş yanığı ya da alerjik reaksiyon gibi durumlarda da gül suyu oldukça faydalıdır. Ayrıca gül suyu cilt yüzeyine yakın kılcal damarlar üzerinde daraltıcı etki gösterebilir. Buradan yola çıkan uzmanlar kılcal damar çatlaması gibi sebeplerle cildinde kızarıklık olan kişilerde gül suyunun kızarıklığı gidermeye yardımcı olabileceğini ifade eder (2).
- Sivilceyi önleyebilir: Gül suyunun antibakteriyel özellikleri akneye sebep olan bakterilere karşı doğal koruma sağlayabilir. Gül suyu düzenli kullanımda ciltteki iltihaplanmayı hafifleterek sivilce oluşumunu engelleyebilir. Ek olarak gözenekleri sıkılaştırma potansiyeline sahip olduğundan siyah nokta oluşumun da önüne geçebilir (1).
- Yaraların daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabilir: Araştırmalar gül yağının uzun yıllardan bu yana yaraları iyileştirmek için kullanıldığını göstermektedir. Bu çalışmalardan yola çıkan uzmanlar içeriğinde %10-50 oranında gül yağı barındıran gül suyunun da yara tedavisinde destekleyici olarak kullanılabileceğini belirtir (1).
Sayılanların yanı sıra gül suyu cilt tonunun eşitlenmesine de yardımcı olabilir.
Sindirim Sistemini Destekler
Gül suyu sindirim sağlığı açısından da faydalı bir üründür. Geleneksel olarak gül suyu sindirim sorunları tedavisinde destekleyici olarak kullanılmaktadır. Sindirim sistemi üzerinde rahatlatıcı bir etkisi olan gül suyu özellikle gaz, şişkinlik ve mide kramplarını hafifletmede etkili olabilir (3). Bu nedenle bazı kültürlerde yemeklerden sonra gül suyu içeren içecekleri tüketme alışkanlığı yaygındır.
Ruh Sağlığını Destekler
Gül suyunun hafif, hoş kokusu stresi azaltabilir ve ruh halini iyileştirmeye yardımcı olabilir. Antik çağlardan beri sinir sistemi üzerindeki yatıştırıcı etkisiyle bilinen gül suyu bu özelliği nedeniyle anksiyete, depresyon ve stresle başa çıkmada destekleyici bir ürün olarak kullanılmaktadır (1). Örneğin, gül suyunun yatmadan önce birkaç damla sprey olarak kullanılması rahat ve huzurlu bir uykuya yardımcı olabilir.
Baş Ağrısını Hafifletir
Gül suyu baş ağrısını hafifletmek amacıyla da kullanılan bir üründür. Gül suyunun rahatlatıcı ve yatıştırıcı özellikleri baş ağrısı ve migren gibi şikâyetleri bulunan kişilerde doğal bir çözüm olarak kullanılabilir. Soğuk gül suyu ile ıslatılmış bir bezin alına yerleştirilmesi kan dolaşımını düzenleyerek baş ağrısını hafifletebilir. Özellikle stres kaynaklı baş ağrılarında gül suyunun rahatlatıcı etkisinden faydalanılabilir (1).
Göz Enfeksiyonlarına Karşı Koruma Sağlayabilir
Gül suyu göz sağlığını destekleme konusunda da oldukça etkilidir. Antibakteriyel ve antienflamatuar özellikleri sayesinde gözlerdeki kızarıklık, tahriş ve şişlik gibi semptomları hafifletebilir. Özellikle uzun süre bilgisayar ekranına bakmaktan veya yetersiz uykudan kaynaklanan göz yorgunluğunun hafifletilmesinde gül suyundan faydalanılabilir. Yapılan bir çalışmada konjuktivit yani pembe göz hastalığı bulunan kişilerde göz damlası şeklinde kullanılan gül suyunun semptomları hafifletmeye yardımcı olabileceği görülmektedir (4).
Gül Suyu Nasıl Kullanılır?
Gül suyu mutfaklardan kozmetiğe pek çok farklı şekilde kullanılabilir. Örneğin ramazan ayının vazgeçilmez lezzetlerinden olan güllacın adının içerisine konulan gül suyundan geldiği düşünülmektedir. İşte gül suyunu kullanabileceğiniz bazı yöntemler:
- Cilt toniği olarak: Gül suyu cilt temizliğinden sonra tonik olarak kullanılabilir. Gül suyunun bir pamuğa dökülerek cilde uygulanması cildi ferahlatır ve gözenekleri sıkılaştırabilir.
- Yüz maskesi olarak: Kuru cilt yapısına sahip olanlar gül suyu ve aloe vera maskesi uygulanabilir. Bu maske cildin nem dengesini korumaya yardımcı olabilir.
- Göz yorgunluğunu azaltmaya yardımcı olarak: Buzdolabında soğutulmuş gül suyuna batırılmış pamuklu pedler göz çevresindeki şişlikleri azaltmak için kullanılabilir.
Bunların yanı sıra gül suyu sandal ağacı yağı gibi yağlar ile karıştırılıp cilde uygulandığında cilt tonunun eşitlenmesine yardımcı olabilir (5).
Gül Suyunun Yan Etkileri Nelerdir?
Her ne kadar gül suyu genel olarak güvenli kabul edilse de bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu nedenle gül suyu kullanmadan önce cildin küçük bir bölgesinde test edilmesi önerilmektedir. Eğer ciltte herhangi bir tahriş veya kızarıklık gözlemlenirse ürünün kullanımı bırakılmalı ve uzman bir dermatologla görüşülmelidir.
Gül suyu cilt sağlığını korumada ve cilde genç bir görünüm kazandırmada etkili olan doğal bir üründür. Antioksidan, antienflamatuar ve antimikrobiyal özellikleriyle öne çıkan gül suyu düzenli kullanımda cilt bakım rutinin vazgeçilmez bir parçası olabilir.
Kaynaklar
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3586833/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30130782/
- http://www.amis.pk/files/PrefeasibilityStudies/SMEDA%20Rose%20Water.pdf
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3661513/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5749697/
- https://www.healthline.com/health/rose-water-benefits#forms-and-doses