Tatlıların vazgeçilmez aroması olan vanilya yalnızca damakları değil beden sağlığını da olumlu etkileyen güçlü bileşenleriyle dikkat çeker. Doğal vanilya çubuğu yüzyıllardır hem mutfaklarda hem de geleneksel tıpta kendisine yer bulan bir baharattır. İçerdiği vanilin gibi bileşenlerin antioksidan, antienflamatuar, nöroprotektif etkileri olduğunu gösteren pek çok bilimsel çalışma mevcuttur (1). Doğal vanilya çubuğu nedir?”, “Nasıl kullanılır?” gibi vanilya çubuğuna ilişkin merak edilenler yazının ilerleyen kısımlarında detaylı olarak ele alınmıştır.
Vanilya Çubuğu 1 Tüp (Madagaskar Gurme Siyah Vanilya)
🌿 Doğal seçim, sağlıklı yaşam.
Doğal Vanilya Çubuğu Nedir?
Vanilya çubuğu son yıllarda mutfaklarda doğallığa olan ilginin daha da artmasıyla popülerliğine popülerlik katmaktadır. Bu dillere destan kokusu ve aroması ile bilinen “Vanilya çubuğu nedir?” diye merak ediyorsanız doğru yerdesiniz. Doğal vanilya çubuğu, Vanilla planifolia ve Vanilla tahitensis gibi orkide türlerine ait meyve kapsüllerinin olgunlaştırılıp özel yöntemlerle işlenmesiyle elde edilen aromatik bir baharattır. Dünya genelinde gıda aroması olarak en çok tercih edilen doğal tatlandırıcılardan biri olan vanilya aynı zamanda sağlık ve kozmetik alanında da giderek artan bir ilgi görmektedir. Orkide ailesinin gıda amaçlı yetiştirilen tek türü olan Vanilla planifolia başta Madagaskar ve Endonezya olmak üzere tropikal bölgelerde yüksek nemli iklim koşullarında yetiştirilir.
Dünyadaki en değerli baharatlardan birisi olan vanilyayı bu kadar kıymetli hale getiren ise ürünün elde edilme sürecidir. Tozlaşmadan itibaren yaklaşık 6-7 yıllık süre boyunca manuel işçilik gerektirdiği için elde edilmesi oldukça zahmetlidir (2). Özellikle Madagaskar’da vanilya çubukları tek tek elle tozlaştırılır ve yıllar süren zahmetli işlemlerden geçirilir. Vanilya çubukları üretim sürecinde sırasıyla soldurma, tatlandırma, terleme, güneşlendirme ve kurutma işlemlerinden geçirilir. Bitkiden elde edilen vanilya çekirdekleri normalde kokusuz ve lezzetsizdir. Üretim aşamasında geçirdiği pek çok enzimatik reaksiyon sayesinde bilinen aroması açığa çıkar. Özellikle β-glukozidaz enzimi etkisiyle çubuk içinde doğal olarak bulunan glukovanilin, vanilin başta olmak üzere pek çok uçucu aromatik bileşiğe dönüşür.
İçeriğindeki bileşikler sayesinde organik vanilya çubuğu hem eşsiz kokusunu hem de sağlığa faydalı etkilerini kazanır. İşlem sonrasında vanilya çubukları doğrudan kullanılabileceği gibi etanol gibi çözücüler yardımıyla işlenerek vanilya ekstraktı elde edilebilir. Tarihsel olarak Aztekler ve Mayalar tarafından hem aroma hem de şifa amacıyla kullanılan vanilya günümüzde de tatlılardan içeceklere, parfümeriden farmasötik ürünlere kadar geniş bir yelpazede değerlendirilir (2, 3).
Doğal Vanilya Çubuğu Faydaları Nelerdir?
Doğal vanilya çubuğu içerdiği aktif bileşikler sayesinde uzun yıllardır geleneksel tıp uygulamalarında kendisine yer bulmayı başarır. Özellikle vanilin ve vanilik asit gibi fenolik bileşikler birçok farklı mekanizma üzerinden sağlığa olumlu etkiler sağlar. Başlıca doğal vanilya çubuğu faydaları şu şekilde sıralanabilir:
- Serbest radikallerle mücadele edebilir: Doğal vanilya çubuğu faydalarının başında güçlü antioksidan etkileri gelir. Vanilin ve vanilik asit gibi fenolik bileşikler vücuttaki serbest radikallerle mücadele ederek hücreleri oksidatif strese karşı koruyabilir (1). 2020 yılında “Vanilya çubuğu nedir?” konusunda yapılan bir laboratuvar çalışmasına göre vanilin özellikle beyin hücrelerinin oksidatif stres karşısında korunmasında rol oynayabilir (4). Başka bir çalışmaya göre ise vanilya çubuklarının aktif bileşeni olan vanilin karaciğeri oksidatif stres karşısında koruyarak karaciğer sağlığını destekleyebilir (5).
- Antienflamatuar özelliklere sahiptir: Vanilya çubuğunda bulunan vanilinin bir diğer önemli özelliği de antienflamatuar etkileridir. Bir başka ifadeyle vanilin vücuttaki inflamasyonla mücadele edebilir (6).
- Beyin ve sinir sistemi sağlığını destekler: Vanilya çubuğunun nöroprotektif bileşenler içerdiğini gösteren çeşitli çalışmalar mevcuttur. Doğal vanilya çubuğu içeriğinde bulunan vanilin ve vanilik asit gibi bileşenlerin nöroprotektif özellikleri sayesinde beyin hücrelerini hasardan koruyabilir; sinir sistemi üzerindeki iltihabı azaltabilir. “Doğal vanilya çubuğu nedir?” konusunda yapılan çalışmalardan yola çıkan uzmanlar vanilya çubuğunun yaşla birlikte görülen bilişsel gerilemeyi önleme noktasında da destekleyici bir rol oynayabileceğini ileri sürer (7). Buna karşın vanilya çubuğunun beyin sağlığı üzerinde etkisi olup olmadığını söyleyebilmek için daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç vardır.
- Şeker ihtiyacını azaltabilir: Çubuk vanilya hoş kokusu sayesinde şeker ilave etme ihtiyacını azaltmaya dolayısıyla şeker kullanımını en aza indirmeye yardımcı olabilir (1).
- Stresle mücadeleye yardımcı olabilir: Vanilya çubuğunun yaydığı doğal aroma merkezi sinir sisteminde sakinleştirici etki yaratabilir. Bu özellik sayesinde hem aromaterapi hem de stresle başa çıkma uygulamalarında tercih edilir. Vanilya kokusunun bebeklerde ağlama süresini kısalttığı ve stres belirtilerini azalttığını gösteren bazı çalışmalar vardır (3).
- Cilt ve saç sağlığını destekleyebilir: Taze vanilya çubuğu antibakteriyel ve antioksidan özellikleri sayesinde cilt ve saç bakımında da kullanılabilir. Doğal vanilya çubuğu cilt sorunlarının başında gelen sivilce oluşumuna neden olan bakterilerle mücadele edebilir (8). Ayrıca antioksidan etkisi yardımıyla kırışıklık ve leke gibi sorunları önleyerek cilt dokusunun genç kalmasını destekleyebilir (9). Saç bakımında ise shea yağı, hindistan cevizi yağı gibi taşıyıcı yağlarla birleştirildiğinde saçı nemlendirerek sağlıklı bir görünüm kazandırabilir (10).
Sayılanlardan da anlaşılacağı gibi “Doğal vanilya çubuğu nedir?” sorusuna sadece tatlılara aroma katmakla kalmayan sağlığı da olumlu yönde destekleyen bir baharat cevabını vermek mümkündür.
Vanilya Çubuğu Nasıl Kullanılır?
Doğal vanilya çubuğu hem mutfakta hem de alternatif bakım uygulamalarında çok yönlü bir kullanım sunar. İşte vanilya çubuğu kullanımı için bazı öneriler:
- Tatlılarda: Sütlaç, muhallebi gibi sütlü tatlılara çubuğu doğrudan ekleyip pişirme sonrası çıkarabilirsiniz. Çubuğu ortadan kesip içindeki siyah tohumları kullanmak da yaygındır.
- Vanilyalı şeker: Vanilya çubuğunu toz şekerle birlikte kavanozda bekleterek doğal aromalı şeker elde edebilirsiniz.
- Cilt ve saç bakımı: Havanda dövülerek toz haline getirilen çubuk, doğal yağlarla karıştırılarak peeling ya da bakım maskesi olarak kullanılabilir.
Her doğal ürün gibi vanilyayı bakım rutinlerinize eklemek isterseniz öncesinde küçük bir bölgede denemeniz önemlidir. Madagaskar Gurme Siyah Vanilya çubuğu ürünümüzü incelemek ve detaylı bilgiye ulaşmak için https://www.ilacsizmarket.com/vanilya-cubugu-madagaskar-vanilyasi linkine tıklayabilirsiniz.
Kaynaklar
- https://www.healthline.com/nutrition/vanilla-extract-benefits#1-Rich-in-vanillin
- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3139727
- https://journals.lww.com/nutritiontodayonline/fulltext/2020/07000/Vanilla__Potential_Health_Benefits.10.aspx
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32065337/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32857622/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30864521/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7795830/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92761/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7790484/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6388561/